Nuran KÖMÜRCÜ, Çiğdem GÜN, Nurdan DEMİRCİ, Hatice YILDIZ

Türkiye'deki Hemşirelik Dergilerinden Cinselliğe Bakış: Bir Literatür İncelemesi

Amaç: Bu çalışma, Türkiyedeki hemşirelik dergilerinde yayımlanan cinsellikle ilgili çalışmaların irdelenmesi amacıyla yapıldı. Yöntem: Literatür incelemesi formatında yapılan bu çalışmada, amaca uygun olarak mevcut literatür cinsellik, cinsel sağlık ve toplumsal cinsiyet anahtar kelimeleri verilerek tarandı. Herhangi bir tarih aralığı konulmadan, on-line ulaşılabilen tüm hakemli hemşirelik dergileri tarandı. Tarama sonucunda son 12 yıl içinde basılmış olan 44 makaleye ulaşıldı, bunlardan 18 makale derleme olduğundan toplamda 26 araş- tırma makalesi incelemeye alındı. Bulgular: Cinsellik çalışmalarının %59unun araştırma makalesi oldu- ğu ve çalışma sayısının son 5 yılda arttığı (%65.4) saptandı. Genelde Ege Bölgesinde yoğunlaşan (%42.3), çoğunluğu (%88.4) tanımlayıcı tipte olan ve yarısında örneklem grubunu kadınların oluşturduğu araş- tırma makalelerinde cinselliğin en fazla (%30.7) cinsel eğitim, cinsellikle ilgili bilgi ve tutum yönleri açısından incelendiği belirlendi. Araştırmaların %57.6sında herhangi bir örnekleme yöntemi kullanılmadığı, %65.4ünde anket formu kullanıldığı saptandı. Sonuç: Ülkemizde hemşirelik dergilerinde yayınlanan cinsellikle ilgili çalışmaların genellikle tanımlayıcı çalışmalar olduğu, metodolojik açı- dan daha nitelikli, deneysel ya da odak grup/bireysel derinlemesine görüşme vb. kalitatif çalışmalara gereksinim olduğu söylenebilir.

View of Sexuality in Nursing Journals in Turkey: A Literature Review

Aim: To review studies on sexuality which were published in Turkish nursing journals. Methods: In this literature review, the existing literature was searched using the keywords sexuality , sexual health , and gender . All of the online peer-reviewed nursing journals were searched without giving a specific time interval. At the end of the search, 44 articles were obtained. Among these articles, 18 were review studies; therefore, a total of 26 articles published over the past 12 years were examined in the present study. Results: It was determined that 59% of the sexuality studies were research articles and that the number of studies conducted in this area have increased by 65.4% in the last 5 years. Approximately half of the research articles had female samples. In the research articles, which were generally conducted in the Aegean Region (42.3%) and were mostly descriptive studies (88.4%), sexuality was mostly (30.7%) investigated in regards to sexual education, information about sexuality, and attitudes toward sexuality . It was observed that a sampling method was not utilized in 57.6% of the articles and a questionnaire form was used in 65.4%. Conclusion: The studies on sexuality published in Turkish nursing journals were generally descriptive and there is more need for methodologically-qualified studies and experimental or qualitative studies using focus groups/individual depth interviews.

PDF

___

1. Kadıoğlu H, Yıldız A. Yetişkin ve akran liderli cinsel eğitimin ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin cinsellikle ilgili bilgi ve tutumları üzerindeki etkileri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2007; 7:34-44.
2. Bozdemir N, Özcan S. Cinselliğe ve cinsel sağlığa genel bakış. Turkısh Journal of Family Medicine and Primary Care 2011; 5(4):37.
3. Bulut A, Ortaylı N. Bir araştırmanın düşündürdükleri: cinsel sağlık ama nasıl? Sted 2004;13(2):60.
4. Yıldız H. Cinsel işlev bozukluğunun tanılanmasında eşlere yaklaşım. Androloji Bülteni 2010;43:309-313.
5. Bomar P, Family sexuality. Promoting health in families. 3rd.ed. Philadelphia: Saunders an Imprint of Elsevier; 2004. p.435-440.
6. Volpe EM, Wertheimer JC. Exploring sexuality attitudes and knowledge in nursing: an education program. Maimonides University: Faculty of the American Academy of Clinical Sexologists, Doctor of Philosophy. Florida: 2010.
7. Yaniv H. Kanserli hastalarda seksüalite. Onkoloji Hemşireliği Derneği Mezuniyet Sonrası Eğitim Kurs Kitabı. Ankara: 21-22 Eylül 2000. s.24- 38.
8. Santis JD, Vasquez EP. An appraisal of the factors influencing human sexuality research in nursing. Nursing Forum 2010; 45(3):174-184.
9. Kıray Vural B, Temel BA. Cinsel doyumun yordanmasında bazı faktörlerin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010;13(1):24-34.
10. Dağ H, Dönmez S, Şirin A, Kavlak O. Akran eğitiminin üniversite öğrencilerinin cinsel sağlık konusundaki bilgi düzeylerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012;15(1):10-7.
11. Subaşı Baybuğa M, Irmak Z, Talas MS, Savran B. Adli tıp şube müdürlüğüne başvuran fiziksel ve cinsel şiddet mağduru kadın olgularının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 15(3):173-180.
12. Karaçam Z, Çalışır H. İlk kez doğum yapan kadınlarda gebelik öncesi ve doğum sonrası dönemlerde disparoni görülme sıklığı ve ilişkili durumlar. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2012; 15(3):205-213.
13. Eroğlu K, Gölbaşı Z. Cinsel Eğitimde Ebeveynlerin Yeri: Ne Yapıyorlar, Ne Yaşıyorlar?. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 8(2):12-21.
14. Eryılmaz G, Ege E. Gebelikte cinsel yaşamı etkileyen faktörlerin incelenmesi. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 5(1):11-8.
15. Özkan S, Demirhan H, Özen Çınar İ. Gebelik ve bazı sosyodemografik özelliklerin cinsel fonksiyon üzerine etkisi. Atatürk Üniv. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009; 12(3):28-37.
16. Karabulutlu Ö, Kılıç M. Üniversite öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2011; 14(2):39-45.
17. Öztunç G. Adana ilindeki çeşitli hastanelerde çalışan hemşirelerin çalışma saatlerinde karşılaştıkları sözel ve fiziksel taciz olaylarının incelenmesi. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2001; 5(1):1-9.
18. Güler N. Gebelikte eşi tarafından kadına uygulanan fiziksel, duygusal, cinsel ve ekonomik şiddet ve ilişkili faktörler. DEUHYO ED 2010; 3(2):72-77.
19. Civil B, Yıldız H. Erkek öğrencilerin cinsel deneyimleri ve toplumdaki cinsel tabulara yönelik görüşleri. DEUHYO ED 2010;3(2):58-64.
20. Dinç Kahraman S. Kadınların toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. DEUHYO ED 2010; 3(1):30-35.
21. Bayrak G, Terzi Ö, Rızalar S, Aşçı R, Kahraman H. Diyabetes mellituslu kadınlarda cinsel işlev bozukluğu. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi 2010; 2(2):20-27.
22. Dilek E, Karadakovan A. diyabetli kadınlarda cinsel işlev bozukluğunun incelenmesi. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi 2009; 1(1):54-61.
23. Baybek H, Tümer A, Kayar A. Muğla Üniversitesi öğrencilerinin cinsel sağlık /üreme sağlığı hizmetleri ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2007; 23(2):23-30.
24. Ünsal Atan Ş, Taşçı Duran E, Şen S, Bolsoy N, Sevil Ü. Üniversite öğrencilerinin cinsellik ve aile planlaması yöntemleri konusundaki bilgi, görüş ve uygulamaları. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2012; 28 (1):13-25.
25. Sevil Ü, Karacan Ertem G, Kavlak O, Çoban A, Ünsal Atan Ş. Hemşirelik Yüksek Okulu birinci ve üçüncü sınıf öğrencilerinin cinselliğe bakış açıları ve cinsel eğitim konusundaki görüşlerinin karşılaştırılması. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2004; 20(1):11-22.
26. Altıparmak S. Hemodiyaliz tedavisi alan hastaların cinsel yaşama ilişkin yaşadıkları sorunlar ve danışmanlık gereksinimleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2006; 22 (1):189-196.
27. Vefikuluçay D, Zeyneloğlu S, Eroğlu K, Taşkın L. Kafkas Üniversitesi son sınıf öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2007; 14(2):26- 38.
28. Erdemir F, Akgün Çıtak E, Ulusoy H, Geçkil E. Hemşirelerin hastalar tarafından cinsel tacize uğrama durumlarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2011; 18(2):27-35.
29. Pınar G, Taşkın L, Eroğlu K. Başkent Üniversitesi öğrenci yurdunda kalan gençlerin toplumsal cinsiyet rol kalıplarına ilişkin tutumları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2008; 15(1):47-57.
30. Kadıoğlu H, Yıldız A. Yetişkin ve akran liderli cinsel eğitimin ilköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin cinsellikle ilgili bilgi ve tutumları üzerindeki etkileri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2007; 3:34-44.
31. Karaçam Z. Epizyotominin doğum sonrası dönemde cinsel fonksiyona etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2008; 1:38-46.
32. Çeber E, Demirelöz M, Nazlı A, Ekşioğlu A, Mermer G, Aslan G, Yücel Ü. Ergenlerde cinsiyet eşitliği ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2009; 2:5-15.
33. Akın B, Ege E, Arıkan Ç, Bursa D, Demirören N. Anneler ve adölesan çocukları arasında cinsellik konusunda iletişim: annelerin bakış açısı. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2010; 2:39-50.
34. Özerdoğan N, Sayıner FD, Köşgeroğlu N, Ünsal A. 4065 yaş grubu kadınlarda cinsel fonksiyon bozukluğu prevalansı, depresyon ve diğer ilişkili faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2009; 2(2):46-59.
35. 35. Omotosho TB, Rogers RG. Shortcomings/strengths of specific sexual function questionnaire currently used in urogynecology: a literature review. Int Urogynecol J 2009; 20(Suppl 1):51-56.
36. Doğan S, Küçükgöncü S. Geçmişten günümüze cinsellik araştırmaları. Nöropsikiyatri Arşivi 2009; 46:102-109.
37. Daş Z, Akıncı F, Tezcan S. Türkiyedeki hakemli hemşirelik dergilerinde 1994-1999 yılları arasında yayımlanan araştırma makalelerinin bilimsel araştırma, uygulama ve yazım kurallarına uygunluk açısından değerlendirilmesi. Hemşirelik Araştırma Dergisi 2001; 1:13-22.
38. Karataş N. Araştırmada örnekleme. İçinde: İ Erefe, editör. Araştırma ilke süreç ve yöntemleri. 1. baskı. Ankara: Odak Ofset Matbaacılık; 2002. s.125-138.
39. Eroğlu K. Kadın ve üreme sağlığına genel bakış. İçinde: A Coşkun, editör. Kadın sağlığı ve hastalıkları hemşireliği el kitabı. 1. baskı. İstanbul: Promat Basım Yayım; 2012. s.15-38.
40. Sağlık Sektöründe kadın. T.C. Başbakanlık KSSGM yayını; 2000. www. huksam.hacettepe.edu.tr/Turkce/.../saglik_sektorunde_kadin.pdf‎ (Erişim tarihi:10.07.2013).
41. Özsoy AS, İz BF. Toplumsal yapıda hemşirelerin konumu. Toplum ve Hekim 2005; 20(4):254-58.
42. Türkiyede kadına yönelik şiddet. Ana rapor. http://www.hips.hacettepe. edu.tr/pdf/ TKAA2008-AnaRapor.pdf (Erişim tarihi:10.07.2013).
43. İlkkaracan P. Doğu Anadoluda kadın ve aile. 75 yılda kadınlar ve erkekler. 1998; İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları; 1998. s.173-192.