Over Kanserli Kadınlarda Fertiliteyi Koruyucu Yaklaşımlar ve Hemşirenin Rolü

Jinekolojik kanserlerde fertilizasyonun korunması kavramı, son yıllarda üzerinde çalışmaların arttığı bir alandır. Over kanseri dünya çapında en sık görülen 7. kanser türü olup, jinekolojik kanserler içinde en fazla ölüme neden olan kanserdir. Over kanserli genç yaş grup hastaların tedavisi zor ve karmaşık olmasına rağmen; günümüzde gelişen teknoloji ile üreme çağındaki doğum planlayan kadınlara çeşitli alternatifler sunulabilmektedir. Embriyo kriyoprezervasyonu, oosit kriyoprezervasyonu ve over doku kriyoprezervasyonu hastalara sunulan ve üzerinde araştırma ve tartışmaların devam ettiği tedavi seçenekleridir. Fertilite koruyucu tedavi, multidisipliner bir yönetim ekibini gerektirir. Bu ekip içerisinde yer alan onkoloji hemşireleri, birimler arası iletişimi ve koordinasyonu sağlayan sağlık profesyonelleridir. Ekip içerisinde anahtar rol oynayan onkoloji hemşireleri, hastanın tanı, tedavi ve rehabilitasyon aşamalarında eğitim ve danışmanlıktan sorumlu olup, hastaya çok yönlü bir bakım sağlamaktadırlar. Bu derlemede literatür ışığında over kanserli kadınlarda fertilite koruyucu yaklaşımlara değinilerek hemşirelerin rolü tartışılmaktadır.

Preservation of Fertilization in Ovarian Cancer and Nursing Role

In recent years, there have been more studies carried out regarding fertility preservation in gynecological cancers. Because of the increasing incidence of cancer and the increasing age of mothers, attention has been given to gynecological cancers detected during the reproductive period. Ovarian cancer is the seventh most common cancer worldwide and it causes more deaths than any other type of gynecological cancers. Although this cancer requires a difficult and complex treatment, various alternatives can be offered today to prospective mothers through developing technologies. Embryo cryopreservation, oocyte cryopreservation, and ovarian tissue cryopreservation are the treatments offered to patients, and these treatments continue to be researched and discussed to this day. Fertility-sparing treatment requires a multidisciplinary management team. This team includes oncology nurses and health-care professionals who provide both coordination and communication between units. Oncology nurses play a key role on this team. They give patients multifaceted care with training and counseling in diagnosis, treatment, and rehabilitation. In this literature-based review, fertility preservation approaches in ovarian cancer and the role of nurses are discussed.

PDF

___

1. Ramirez PT. Fertility-Sparing options for treatment of women with gynecologic cancers. In: Buzdar AU, Freedman RS, editors. Gynecologic Cancer M.D. Anderson cancer care series. Volume 5. United States of America: Springer Science & Business Media; 2006. p. 244-260.
2. Pınar G, Algıer L, Çolak M, Ayhan A. Jinekolojik kanserli hastalarda yaşam kalitesi. Uluslararası Hematoloji-Onkoloji Dergisi 2008; 18(3):141-149.
3. T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık istatistikleri yıllığı 2010; 25-26. http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/ saglikistatistikleriyilligi2010.pdf (Erişim tarihi: 20.03.2012).
4. Seli E, Agarwal A. Fertility preservation. Emerging technologies and clinical applications. New York: Springer; 2012. p.3-15.
5. Özçelik B. Fertility sparing options in ovarian cancers. Erciyes Medical Journal 2008;30(2):100-106.
6. Yetimalar MH, Köksal AA, Çiftçi M, Çukurova K, İnceoğlu M, Keklik A. Over kanserlerinin epidemiyolojik faktörler açısından incelenmesi. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi 2007; 10(3):72-82.
7. Runnebaum IB, Stickeler E. Epidemiological and molecular aspects of ovarian cancer risk. J Cancer Res Clin Oncol 2001; 127:73-79.
8. Sönmezer M, Oktay K. Fertility preservation in female patients. Human Reproduction Update 2004; 10(3):251-266.
9. Morris SN, Ryley D. Fertility preservation: Nonsurgical and surgical options. Seminars in Reproductive Medicine 2011; 29(2):147-154.
10. Chasle S, How CC. The effect of cytotoxic chemotherapy on female fertility. European Journal of Oncology Nursing 2003; 7(2):91-98.
11. King L, Quinn GP, Vadaparampil ST, Gwede CK, Miree CA, Wilson C, et.al. Oncology nurses perceptions of barriers to discussion of fertility preservation with patients with cancer. Clinical Journal of Oncology Nursing 2008; 12(3):467-76.
12. Cope D. Patients and physicians experiences with sperm banking and infertility issues related to cancer treatment. Clinical Journal of Oncology Nursing 2002; 6(5):293-309.
13. Clayton H, Quinn GP, Lee JH, King LM, Miree CA, Nieder M, et.al. Trends in clinical practice and nurses attitudes about fertility preservation for pediatric patients with cancer. Oncol Nurs Forum 2008; 35(2):249-255.
14. Wenzel L, Vergote I, Cella D. Quality of life in patients receiving treatment for gynecologic malignancies: Special considerations for patient care. Int J Gynecol Obstet 2003; 83:211-229.
15. Bilgin T. Üreme çağındaki over kanserinde konservatif cerrahi hangi olgularda hangi limitasyonda yapılmalıdır? TJOD Uzmanlık Sonrası Eğitim Dergisi 2004; 7:108-112.
16. Özkavukcu S, Erdemli E. Cryopreservation: Basic knowledge and biophysical effects. Journal of Ankara Medical School 2002;24(4):187-196.
17. Lee SJ, Schover LR, Partridge AH, Patrizio P, Wallace WH, Hagerty K, et al. American Society of Clinical Oncology recommendations on fertility preservation in cancer patients. Journal of Clinical Oncology 2006; 24:2917-2931.
18. Oktay K, Cil AP, Veeck L, Bang H. Comparative efficiency of IVF between frozen-thawed and fresh oocytes: A Meta-analysis. Fertility and Sterility 2005; 84(1):37.
19. T.C. Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Yönetmeliği 2005;1-15. http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev/mev_tebl/acsap/ uremeye_Yardimci_Tedavi_yontemleri.pdf (Erişim tarihi: 05.11.2011).
20. Oktay K, Economos K, Kan M, Rucinski J, Veeck L, Rosenwaks Z. Endocrine function and oocyte retrieval after autologous transplantation of ovarian cortical strips to the forearm. J Am Med Assoc 2001; 286:1490-1493.
21. Jensen JR, Morbeck DE, Coddington CC. Fertility preservation. Mayo Foundation for Medical Education and Research 2011; 86(1):45-49.
22. Karabacak O, Günaydın G. Oosit donasyonu ve başarıyı etkileyen faktörler. Cerrahi Tıp Bilimleri Jinekoloji Obstetrik Dergisi 2007;3(13):72-76.
23. Bansal N, Herzog T. Fertility options in women with gynecologic malignancies. The Womens Oncology Review 2005; 5(4):185-191.
24. Oktay K, Karlikaya G. Ovarian function after transplantation of frozen, banked autologous ovarian tissue. N Engl J Med 2000; 342:1919.
25. Karateke A, Çam Ç. Endometrium kanserinde fertilite koruyucu yaklaşım. TJOD Uzmanlık Sonrası Eğitim ve Güncel Gelişmeler 2004;1:17-22.
26. Shear A. Fertility preservation: An option for women with cancer? Clinical Journal of Oncology Nursing 2010;14 (2):240-242.
27. Foy S. Fertility oncology for premenopausal women. Cancer Nursing Practice 2010; 9(1):14-19.
28. Woodruff TK, Zoloth L, Campo- Engelstein L, Rodriguez S. Oncofertility, ethical, legal, social, and medical perspectives. 1st ed. London: Springer; 2010. p.45-64.
29. Knapp CA, Quinn GP. Healthcare provider perspectives on fertility preservation for cancer patients. Cancer Treat Res 2010; 156: 391- 401.
30. Fossa SD, Magelssen H, Melve K, Jacobsen AB, Langmark F, Skjaerven R. Parenthood in survivors after adulthood cancer and perinatal health in their offspring: A preliminary report. J Natl Cancer Inst Monogr 2005; 34: 77-82.
31. National Cancer Institute at the National Institutes of Health. http:// www.cancer.gov/cancertopics/coping/physicaleffects (Erişim tarihi: 05.11.2011)
32. The Ethics Committee of the American Society for Reproductive Medicine. Fertility preservation and reproduction in cancer patients. Fertility and Sterility 2005; 83(6):1622-1628.
33. Partridge AH, Gelber S, Peppercorn J, Sampson E, Knudsen K, Laufer M, et.al. Web-based survey of fertility issues in young women with breast cancer. J Clin Oncol 2004; 22:4174-83.
34. Arend R, Holland A, St Clair C, Herzog TJ. Fertility preservation in ovarian cancer. Future Medicine- Therapy 2010; 7(3): 257-267.
35. T.C. Sağlık Bakanlığı. Hemşirelik Yönetmeliği, 8 Mart 2010; sayı 27515 http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100308-4.htm (Erişim tarihi: 26.08.2012).
36. T.C. Sağlık Bakanlığı. Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 2011; sayı 27910. http://www.sb.gov.tr/TR/belge/1-12606/hemsirelik-yonetmeligindedegisiklik-yapilmasina-dair-y-.html (Erişim tarihi: 20.03.2012).