Erhan KOÇAK, Atilla GÖKDOĞAN, Numan BABAROĞLU

Kımıl (Aelia rostrata Boh., Het.: Pentatomidae)'ın yumurta parazitoidleri ve farklı dönemlerde uygulanan insektisitlerin bu parazitoidlere etkisi

Çalışma, Kımıl {Aelia rostrata Boh., Het.: Pentatomidae)'m yoğun olarak bulunduğu Konya ve Aksaray illerinde tarla koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada erken dönemde kışlamış erginler ve takibeden periyotta ise nimfler hedef alınarak yapılan kımıl mücadelesinde kullanılan organik fosfatlı ve sentetik pyrethroitli bazı insektisitlerin yumurta parazitoiti Trissolcus spp. (Hym.: Scelionidae)'e olan etkileri incelenmiştir. Ayrıca bu dönemlerde tarlada tuzaklarda ve kımıl yumurtalarındaki Trissolcus spp. ile bu parazitoitlerin kendi içlerindeki bulunma oranları da belirlenmiştir. Hem tuzaklarda yakalanan, hem de Kımıl yumurtalarından elde edilen parazitoitlere bakıldığında ise Kımıl'ın yumurta parazitoidi olarak T. rufiventris Mayr öne çıkmıştır.Kışlamış ergin döneminde yapılan ilaçlamalarda ilk 3 gündeki sayımlarında tuzaklarda parazitoite rastlanmadığından, insektisitlerin etkileri değerlendirilememiştir. Nimf döneminde yapılan uygulama sonucu ise IOBC değerlendirmesine göre, her iki alanda da sentetik pyrethroitli insektisitlerden lambda-cyhalothrin (CS) ve alpha-cypermethrin (EC) orta derecede zararlı iken, organik fosfatlılardan fenthion (EC)'un zararlı olduğu belirlenmiştir. Ekolojik selektiviteden dolayı, insektisitlerin parazitoitlere doğrudan püskürtülmemesi nedeniyle kimyasal mücadelenin özellikle Kımıl'ın kışlamış ergin döneminde sentetik pyrethroitli insektisitlerle yapılmasına özen gösterilmelidir.

Effects of the insecticides applied in different stages of Aelia rostrata Boh. (Het.:Pentatomidae) to egg parasitoid Trissolcus spp. (Hym.: Scelionidae)

This study was carried out at the field conditions in Konya and Aksaray provinces having dense wheat stink bug {Aelia rostrata Boh., Het.: Pentatomidae). In the study, the effects of the organic phosphate and synthetic pyrethroid insecticides used at early stages against overwintered adults and later nymph stages of the bug were examined for egg parasitoid Trissolcus spp. {Hym.: Scelionidae) in field conditions. Also, Trissolcus species with ratios were determined in wheat stink bug eggs and on yellow traps. T. rufiventris Mayr was determinated as predominant species in both wheat stink bug eggs and on yellow traps.Efficicacy of the insecticides applied in overwintered adult stage could not evaluated because of no parasitoid on traps in first three days in both provinces. In the application against nymhs, it was determined that synthetic pyrethroit insecticides lambda-cyhalothrin {CS) and alpha-cypermethrin {EC) were moderately harmful {M) and organic phosphated fenthion {EC) was harmful {T) according to IOBC field data in also both provinces. Insecticide application with synthetich pyrethroids should perform against overwintered adults because of ecological selectivity and indirect spraying to the parasitoids.

PDF

___

Alkan, B. 1948. Orta Anadolu Hububat Zararlıları (Zararlı Hayvan ve Böcekler). Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 1, 19-60.
Boller, E.F., Vogt, H., Ternes, P. ve Malavolta, C. 2006. Working Document on Selectivity of Pesticides (2005). International Newsletter issued by the Publication Commission for the IOBC/wprs Council and Executive Committee, No. 40.
Brown, E.S. 1962. Notes on parasites of Pentatomidae and Scutelleridae (Hemiptera-Heteroptera) in middle east countries, with observations on biological control. Bulletin Entomological Research, 533 241-256.
Corso, I.C. 1988. Effect of chemical insecticides on natural enemies of insect pests of soybean. Documentas, centro Nacional de Pesquisa de Soja, EMBRAPA, No:36, 4648.
Dikyar, R. 1981. Biology and control of Aelia rostrata in central Anatolia. Bulletin-Organisation-Europeenne-et-Mediterraneenne-pour-la-Protection-des-Plante, 11(2),39-41.
Duran, M. 1958. Orta Anadolu 'da Kımıl (Aelia Türleri) Üzerinde İncelemeler. Ziraat Vekaleti, Ankara Ziraat Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü, Sayı: 10, 47 sayfa.
Efe, E., Günaydın, T. ve Nogay, A. 1996. In-sektisitlerin çevredeki hedef dışı canlılara olan kısa süreli etkilerinin araştırılması. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Yayınları, No: 92.
Gardjan, A.S., Mohammadipour, A., Amir-maafi, B.M. ve Asgari, S. 2004. The influence of insecticide residues on the foraging behavior of the sunn pest egg parasitoid (Trissolcus grandis) in the laboratory. Second International Conference on Sunn Pest, İCARDA, Aleppo, 19-22 July, 27.
Iyriboz, N. Ş. 1970. Hububat zararlıları ve Hastalıkları. Ticaret Matbaacılık T.A.Ş., Izmir, 181 sayfa.
Kıvan, M. 1998. Süne (Eurygaster integriceps Put.) (Heteroptera, Scutelleridae) 'nin yumurta parazitoiti Trissolcus semistriatus Nees (Hymenoptera, Scelionidae)'un biyolojisi üzerinde araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi 22 (4), 243-257.
Lodos, N. 1982. Türkiye Entomolojisi II (Genel Uygulamalı ve Faunistik). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:429, İzmir. 580 sayfa.
Memişoğlu, H., Özkan, M. ve Melan, K. 1994. Orta Anadolu Bölgesi'nde Kımıl (Aelia rostrata Boh.)'ın doğal düşmanları ve etkinlikleri. Türkiye III. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 25-28 Ocak, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Izmir, 187-194.
Şimşek, Z., Yılmaz, T. ve Yaşarakıncı, N 1994. Güneydoğu Anadolu bölgesinde Süne (Eurygaster integriceps Put.) ve yumurta parazitoidi Trissolcus semistriatus Nees'un popülasyon gelişimi üzerinde araştırmalar. Türkiye III. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 25-28 Ocak, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Izmir, 165-174.
Şimşek, Z. 1996. Güneydoğu Anadolu bölgesinde Süne (Eurygaster integriceps Put.) (Het.: Scutelleridae) yumurta parazitoidi Trissolcus semistriatus Nees (Hym.: Scelio-nidae)'un sarı renkli yapışkan tuzaklar kullanılarak popülasyon seyrinin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 36 (1-2), 9 16.
Yüksel, M. 1969. Süne (Eurygaster integriceps Put.) Zararı ve Kımıl (Aelia rostrata Boh.) Zararıyla Mukayesesi Üzerinde Araştırmalar, Yeni Desen Matbaası, Ankara, 64 sayfa.