Hasan HALİLOĞLU, İlhan CEVHERİ, Vedat BEYYAVAŞ, Ahmet YILMAZ

Harran Ovası ekolojisinde ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek bazı soya (Glycine max. L. Merrill.) çeşit ve genotiplerinin belirlenmesi

Harran Ovası koşullarında, ikinci ürün olarak, 2002 ve 2003 yıllarında yürütülen bu çalışmada, 14 soya çeşidi ile 6 soya hattının, bölge koşullarına uyumu araştırılmıştır. Denemeler Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 3 tekrarlamah olarak kurulmuştur. Buğday hasadından sonra, tarla hazırlanarak haziran ortasında ekim yapılmış ve ilk sulamalar yağmurlama ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ele alınan soya çeşit ve genotiplerinin bitki boyu, bitki başına dal sayısı, bakla sayısı, ilk bakla yüksekliği, dekara verim, yağ oranı ve vejetasyon süresi gibi önemli tarımsal ve morfolojik özellikleri incelenmiştir: Denemelerden elde edilen 2 yıllık sonuçlara göre; soya çeşit ve genotiplerinin yetişme süresi 106-119 gün, bitki boyu 66.2-83.2 cm, dal sayısı 2.18-3.72 adet/bitki, ilk bakla yüksekliği 4.3-9.4 cm, boğum sayısı 13.03-17.85 adet, bakla sayısı 47.1-72.6 adet/bitki, 100 tohum ağırlığı 16.82-21.81 g, dekara tane verimi 192.5-370.7 kg $da^{-1}$ ve yağ oranı % 21.4-23.7 arasında değişmiştir. Bu çalışmanın sonucuna göre S.4240, Williams, Sloan ve Amsoy-71 çeşitleri Harran Ovası Ekolojisinde üst sıralarda yer almıştır.

Determination of some soybean (GLycine max (L.) Merrill.) cultivars and genotypes as second crop under Harran plain ecological condutions

This study was conducted two years to investigate adaptability to Harran ecological conditions of 14 soybean (Gfycine max (L.) Merill) cultivars and 6 soybean lines, as second crop in 2002 and 2003. The experiments were establihed according to Complete Randomized Block Design with Three replications. After harvesting wheat, the field was prepared and then sowing had been done by hand at mid of June in both years, and the first irrigations of every year were done with springier irrigation. Some agricultural and morphological characters (plant height, first pod height, number of pod per plant, number of branch per plant, yield per da, 1000 seed weight, and oil content) of soybean cultivars and genotipes were investigated. According to our two years results; the vegetation period changed from 106 tol 19 days among, the plant height changed from 66.2 to 83.2 cm, number of brunch per plant from 2.18 to 3.72, first pod height from 4.3 to 9.4 cm, nod number per plant from 13.03 to 17,85, pod number 47.1-72.6 per plant, 100 seed weight from 16.82 to 21.81 g, the yield per da from 192.5 to 370.7 kg $da^{-1}$ , and oil content from 21.4 to 23.7 % . Accordig to these results, S.4240 cv., Williams, and Amsoy-71 cultivars were obtained high yielded.

PDF

___

Algan, N. 1991. Ege Bölgesi koşullarında bazı soya hat ve çeşitlerinin adaptasyon yetenekleri üzerinde araştırmalar. Ege Ünv. Ziraat Fak. Dergisi, 27(2), 33-47.
Anonim. 1999. GAP Kalkınma idaresi Tarımsal Ürünlerin Pazarlanması ve Bitki Deseni Planlaması Çalışmasının Entegrasyonu IV. Cilt. GAP-BKİ Yayınları, Ankara.
Anonim, 2002. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Toprak Analiz Raporu. Şanlıurfa
Arıoğlu, H. 1989. Effect of planting date on yield and other charasteristics of soybean. World Soybean Research Conference IV, Vol. 2, 776-780
Arıoğlu, H. H. 2000. Yağ Bitkileri Yetiştirme ve Islahı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitapları Yayın No A-70, 2. baskı, Adana, 45 sayfa.
Arıoğlu,,H., Çalışkan, S., Söğüt, T., İncikli, H., Zaimoğlu, B. ve Güllüoğlu, L. 2003. Çukurova Bölgesi, ikinci ürün koşullarına uygun soya [Glycine max (L.) Merill] çeşit ıslahı üzerinde araştırmalar. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt 1 Tarla Bitkileri Islahı, 13-17 Ekim, Diyarbakır, 126-130.
Atakişi, İ. ve Arıoğlu, H., 1983. International soybean variety experiment seventh .report öf results 1979. INTSOY Series ..... Number 24, College of Agriculture, University of Illinosis at Urbana-Champing. 194-195.
Boydak, E., 1997. Harran Ovası Şartlarında Bazı Soya (Glycine max (L.) Merill) Çeşitlerinin En Uygun Ekim Zamanının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. HR. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Şanlıurfa, 83 sayfa.
İşler, N., Söğüt, T. ve Çalışkan, M. E. 1997. Bazı soya çeşitlerinin Diyarbakır bölgesi II. ürün koşullarındaki önemli tarımsal ve bitkisel özelliklerinin belirlenmesi. MK.ÜZiraat Fak. Dergisi, 2(2), 81-90.
Karacaoğlu, M. 1986. Soya; Ekonominin Sarı Altını. Maya Matbaacılık Ltd. Şti. Ankara, 181 sayfa.
Karasu, A., Öz, M. ve Göksoy, A. T. 2001.Bazı Soya fasulyesi {Glycine max (L.) Merill] çeşitlerinin Bursa koşullarına adaptasyonu konusunda bir çalışma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi1-2 Eylül, Tekirdağ, 123-128.
Kolsarıcı, Ö., Gür, A., Başalma, D., Kaya, M. ve İşler, N. 2005. Yağlı tohumlu bitkilerin üretimi. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, Cilt I, 3-7 Ocak, Ankara, 409-429.
Silapet, V. 1998. Grain soybean seed production, www.arc-vrdc,org/html files/vichithSilapet Q12.html
Söğüt, T., Arıoğlu, H. ve Çubukçu, P. 2001. İkinci ürün koşullarında bazı soya Glycine max. L.) çeşitlerinin önemli tarımsal özellikleri ile bu özellikler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17- 21 Eylül, Tekirdağ, 95-99.
Tanrıverdi, M., Yılmaz, H. A. ve Güvercin, R. Ş. 2000. Harran Ovası şartlarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek bazı soya çeşitlerinin {Glycine max (L.) Merill) verim ve önemli tarımsal özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4, (1-2), 86-96.
Yang, Q. ve Wang, J. 2000. Agronomic traits correlative analysis between interspecific soybean crosses. Soybean Genetic Newsletters 27 [Online Journal] http://www.soygenetics.org/articles/sgn2000-003htm
Yılmaz, H. A. ve Efe, L. 1998. Bazı soya [Glycine max (L.) Merill] çeşitlerinin Kahramanmaraş koşullarında II. ürün olarak yetiştirilebilirle olanakları. TÜBİTAK Türk-Tarım ve Ormancılık Dergisi, 22(2), 135-142.