Verda AL, Beybin BUCAK, Ebru ÖZTAŞ, Abdullah KAHRAMAN

Farklı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin Harran Ovası koşullarında kışa dayanıklılık, verim ve diğer özelliklerinin belirlenmesi

Bu çalışma ülkemizde tescil edilmiş bazı nohut çeşitlerinin kışa dayanıklılık, verim ve verim öğelerini belirlemek amacıyla 2003-2004 yetiştirme sezonunda, Harran Ovası koşullarında, tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlamah olarak 9 tescilli nohut çeşidi (Akçin-91, Damla-89, Küsmen-99, Er-99, Uzunlu-99, Gökçe, Çağatay, Gülümser, ILC 482) ile yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, kış zararı en az Akçin-91 çeşidinde en fazla Uzunlu-99, Küsmen-99 ve Çağatay çeşitlerinde saptanmıştır. Agronomik özellikler bakımından Akçin-91 çeşidi bitki boyu (47.66 cm), ilk meyve yüksekliği (32 cm), tohum verimi (260.24 kg/da) bakımından diğer çeşitlere göre üstünlük gösterirken, 100-tohum ağırlığı (39,33 g) ve erken çiçeklenme (158 gün) bakımından orta sıralarda yer almıştır. Dokuz çeşit arasından bir yıllık sonuca göre en iyi çeşidin Akçin-91 olduğu belirlemiştir.

Evaluation of winter hardiness, yield and yield components of chickpea (cicer arietinum L.) cultivars under Harran Plain conditions

The objective of this study was to evaluate winter hardiness, yield and yield components of some released Turkish chickpea cultivars in Harran plain conditions. Experiment was arranged in randomized complete block design with 3 replications. Nine released chickpea cultivars (Akçin- 91, Damla-89, Küsmen-99, Er-99, Uzunlu-99, Gökçe, Çağatay, Gülümser, ILC 482) were used in the experiment. According to one year results, winter hardiness of Uzunlu, Küsmen-99 and Çağatay cultivars was low, while Akçin-91 was the most winter hardy cultivar. For the yield and yield components, Akçin-91 outperformed the other cultivars for plant height (47.66 cm), first pod height (32 cm), and seed yield (260.24 kg/da), while the cultivar had low values for 100-seed weight (39g) and early flowering (158 day). As a result of this one year study, chickpea cultivar Akçin-91 among the 9 cultivar tested could be suggested for winter planting in Harran plain conditions.

PDF

___

Ağsakallı, A., Yıldız, S., Kılıç, E. ve Babagil, G.E. 2001. Erzurum'da çeşit adayı hatların verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Tekirdağ, 345-351.
Anlarsal, A. E., Yücel, C. ve Özveren, D. 1999. Çukurova koşullarında bazı nohut (Cicer arietinum L.) hatlarının verim ve verimle ilgili özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Adana, Cilt III, 342-347.
Anonim. 1985. Chickpea Descriptors. International Center for Agricultural Resarch in the Dry Areas İCARDA, Aleppo, Syria.
Anonim. 2004. Şanlıurfa 2004 yılı meteoroloji bülteni. Şanlıurfa Meteoroloji Müdürlüğü.
Azkan, N., Kaçar, O., Doğangüzel, E., Sincik, M. ve Çöplü, N. 1999. Bursa ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının nohut hat ve çeşitlerinde verim ve verim öğeleri üzerine etkisi. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, Adana, Cilt III, 318-323.
Bozoğlu, H. ve Özçelik, H. 2005. Nohutta (Cicer arietinum L.) bazı genotiplerin genotip * çevre interaksiyonlar.ı ve stabilitelerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. GAP 4. Tarım Kongresi, Haran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Şanlıurfa, Cilt I, 834-839.
Engin, M. 1989. Çukurova koşullarında yüksek verimli uygun kışlık nohut çeşitlerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(6), 93-103.
Eser, D. 1981. Yemeklik Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Teksir No:59, Ankara.
Kalender, A.N., Biçer, T.B. ve Sakar, D. 2003. Diyarbakır'da bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinde sulamanın bitkisel ve tarımsal özeliklere etkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, Diyarbakır, 432- 437.
Mühür, H. N. 1996. Çukurova Bölgesi Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L) Çeşitlerinde Farklı Ekim Zamanlarının Verim ve Verimle İlgili Bazı Özellikler Üzerine Etkilerinin Araştırılması. Ç.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri raş Sütçü İmam Üniversitesi Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, A.B.D., Kahramanmaraş. Adana.
Orhan, A. ve B. Özkan, 1989. Nohut ekim zamanı tespit denemesi sonuç raporu. Güneydoğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, No: 3, Diyarbakır.
Orhan, A., Sakar, D. ve Özkan, B. 1994. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde nohut (Cicer aritenumyâa. erken ekimin tane verimine etkisi. Türkiye 1. Tarla Bitkileri Kongresi, İzmir, 101-104.
Özçelik, H., Bozoğlu, H., Pekşen, E. ve Mut, Z. 2001. Samsun ve Amasya'da iki yıl süreyle iki nohut çeşidinin farklı ekim zamanı ve bitki sıklığının tane verimi ve bazı özellikleri üzerine etkileri. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, Tekirdağ, 303- 308.
Özdemir, S., Engin, M. ve Bayrak, A. 1992. Çukurova koşullarında kışlık ekime uygun iri taneli nohut çeşitlerinin tespiti. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7(3), 71-78.
Özgün, Ö.S., Biçer, B.T. ve Sakar, D. 2003. Diyarbakır-Bismil ekolojik koşullarında nohutta farklı ekim zamanlarının verim ve verim unsurlarına etkilerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, Diyarbakır, 428- 431.
Singh, K. 1989. Food Legume Improvement Program. Annual Report. İCARDA, Syria. Singh, K. B., Malhotra, R.S. ve Saxena, M.C. 1989. Chickpea evaluation for cold tolerance under field condition. Crop Science, 29(22), 282-285.
Şehirali, S. 1988. Yemeklik Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:314. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
Türk, Z. ve Koç, M. 2003. Diyarbakır koşullarında kuru ve sulu olarak yetiştirilen nohut (Cicer arietinum L.)'un verim ve verim unsurlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt II, Diyarbakır, 424-427.
Van der Maesen, J.G.M. 1987. Origin, History and Taxonomy of Chickpea. "Alınmıştır: The Chickpea, M.C. Saxean ve K.B. Singh (Eds.), CAB International, Wallingford, UK, 11-34.
Yürürdurmaz, C. 2000. Kahramanmaraş Koşullarına Uygun Yazlık ve Kışlık Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Tespit Edilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarla BitkileriA.B.D., Kahramanmaraş.