Ziyattin TAŞ, Mikdat ŞİMŞEK, Abdullah OSMANOĞLU

Çermik'ten seçilen badem (Prunus amygdalus L.) tiplerinin meyve performansları

Bu çalışma 2007 ve 2008 yıllarında Diyarbakır ilinin Çermik ilçesinde meyve performansları yüksek olan ve geç çiçeklenen badem tiplerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Başlangıçta 70 badem tipi işaretlenmiştir. Bu tipler üzerinde yapılan gözlem ve değerlendirmelere göre belirli seleksiyon kriterleri esas alınarak, tartılı derecelendirmeye tabi tutulmuşlardır. Çalışma sonucunda performansları daha yüksek olan 5 badem tipi (ÇE-4, ÇE-15, ÇE-28, ÇE-42 ve ÇE-57) seçilmiştir. Bu tiplerin kabuklu meyve ağırlığı 2.32-1.33 g, kabuklu meyve kalınlığı 13.35-11.37 mm, iç badem ağırlığı 1.11-0.80 g, iç randımanı % 60.90-47.84 ve iç badem kalınlığı 9.59-7.82 mm arasında değişmiştir. Seçilen tiplerde çift içlilik ve ikiz içlilik bulunmamıştır. Bütün tiplerde sağlam iç oranı % 100’dür. İç badem rengi açısından yapılan değerlendirmede, 1 tipin açık, 1 tipin orta ve 3 tipin ise koyu olduğu tespit edilmiştir. Çiçeklenme durumuna göre en yüksek ÇE-28 (760 puan) tipinde ve en düşük ise ÇE-57 (726 puan) tipinde saptanmıştır. Ayrıca, kalite durumuna göre en yüksek ÇE-4 (772 puan) tipinde ve en düşük ÇE-57 (700 puan) tipinde tespit edilmiştir.

Fruit performances of the selected almond (Prunus amygdalus L.) types in Cermik district

This study was carried out to determine almond types which had the higher of the fruit performances and late flowering in Çermik distinct of Diyarbakir province during the years 2007 and 2008. At first, 70 almond types were labelled. According to the observation and the evaluation made on this types, they were subjected to weighted ranked method depend on the specific selection criteria investigated. As a result of work, 5 superior almond types which had the highest performance (ÇE-4, ÇE-15, ÇE-28, ÇE-42 and ÇE-57) were selected. Fruit weight, fruit thickness, kernel weight, kernel ratio and kernel thickness of the almond types were found as 2.32-1.33 g, 13.35-11.37 mm, 1.11-0.80 g, 60.90-47.84 % and 9.59-7.82 mm, respectively. Double kernel ratio and twin kernel ratio in the selected types weren’t found. Sound kernel ratios in all the types were found as 100 %. It was determined to be light of 1 type, intermediate of 1 type, dark of 3 types in the evaluation made with respect to the kernel colour intensity. Total point was found to be highest at 760 and lowest at 726 score according to the flowering. Also, the total point was found to be highest at 772 and lowest at 700 score according to the quality.

PDF

___

Anonim,2007.http://www.tuik.gov.tr/bitkisel app/bitkisel.zul.
Anonim,2008.http://www.tuik.gov.tr/bitkisel app/bitkisel.zul.
Aslantaş, R. ve Güleryüz, M. 1995. Erzincan’ın Kemali ye İl çesinde Doğal Ol ara k Yetişen Bademlerin (A. communis L.) Seleksi yon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. II. Ulusal Bahçe Bi tkileri Kongr esi, Cilt I (Meyve); 370- 374, Adana.
Balta, M.F. 2002. Elazığ Merkez ve Ağın İlçesi Bademlerinin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar (doktora tezi, basılmamış), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Van.
Beyhan, Ö. ve Şimşek, M. 2007. Kahramanmaraş Merkez İlçe Bademlerinin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. BAHÇE 36 (1-2); 11- 18. Yalova, 11-18.
Bostan, Z., Cangi, R. ve O ğuz, H. İ. 1995. Akdamar Adası Bademlerinin Seleksi yon Yoluyla Islahı Üzerine Araştırmalar. Türki ye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongr esi, Cilt 1 (Meyve), 370- 374, Adana.
Cangi, R. ve Şen, S.M. 1991. Vezirkö prü ve Çevresinde Yetiştirilen Bademlerin Sel eksi yon Yolu yla Islahı Üzerine Araştırmalar. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi (1/3); 131- 152, Van.
Dokuzoğuz, M., Gülcan, R. ve Aşkın, A. 1968. Ege Bölgesi Bademlerinin Seleksi yon Yoluyla Islahı Üzerinde Araştırmalar. Ege Üni versitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 148, İz mir, 39 s.
Dokuzoğuz, M. ve Gülc an, R. 1973. Ege Bölgesi Bademlerinin Seleksi yon Yoluyla Islahı ve Seçilmiş Ti plerin Adaptasyonu Üzerine Araştırmalar. TÜBİTAK, No:22.
Gerçekçioğlu, R. ve Güneş, M. 1999. A Research on Improvement of Almond (Prunus amygdalus L.) by Selection of Wild Plants Grown in Tokat Central District. XI. Grempa Meeting on Pistacio and Almonds. Harran University, Faculty of Agriculture – Pistacio Research and Application Center, 1-4 September 1999, Şanlıurfa, Turkey.
Gülcan, R., Dokuzoğuz, M., Aşkın, A. ve Mısırlı, A. 1989. Evaluation of Selected Almond Clones Czecholavak Scientific and Technical Soc. Agr. Soc. House of Te chnology of the Esvis the Third Workshop on Cl onal Selection in Tree Fruit. 5-8 September. BRNO. Czechoslovakia.
Kal yoncu, İ. H. 1990. Kon ya Apa B araj Gölü Çe vresinde Yetiştirilen Üstün Özellikli Badem (Prunus amygdal us L.)Ti plerinin Belirlenmesi Üz erine Bir Seleksi yon Çalışması. Ondokuz Ma yıs Üni versitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lis ans Tezi (Basılma mış).
Karadeniz, T., Balt a, F., Cangi, R. ve Yarılgaç, T. 1996. Adır Adası (Van Gölü) Bademlerinin (Amygdalus communis L.) Seleksi yon Y oluyla Islahı – 1. Fındık ve Di ğer Sert Ka buklu Meyveler Sempozyomu, Samsun, 338-343.
Karadeniz, T. ve Erman, P. 1996. Siirt’te Yetiştirilen Bademlerin (Amygdalus communis L.) Seleksi yonu. Tarımsal Kal kınmanın 150. Yıldönümü. Fındık ve Di ğer Sert Ka buklu Meyveler Sempozyumu. Ondokuz Mayı s Üni versitesi Zira at Fakül tesi. 10-11 Ocak 1996, Samsun, 324-331.
Küden, A.B. ve Küden, A. 2000. Bade m Yetiştiriciliği. TÜBİTAK - TARP Yayınları. 18s.
Özbek, S. 1977. Genel Meyve cilik. Çukurova Üni versitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 111, s. 386.
Rugini, E. and Monastr, F. 2003. Temperate Fruits. In S.K. Mitra, D.S. Rathora and T.K. Bose (Eds), Display Printers (P) LTD. India, ISBN 81-900171-1-X, Volume II, 344-414.
Soylu, A. 2003. Ilıman İklim Meyveleri II. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları No:72, Bursa, 204-220.
Şimşek, M. 2008. Hilvan İlçesi ve Bağlı Köylerinde yetiştirilen bademlerin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyonu. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(49); 33-39.
Şimşek M, Çömlekçioğlu S, Osmanoğlu A 2010. Çüngüş İlçesinde Doğal Olarak Yetişen Bademlerin Seleksiyonu Üzerinde Bir Araştırma.HRÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(1), 37-44.
Simşek, M. ve Küden, A.B. 2007. Şanlıurfa’nın Hilvan İlçesinin Bahçecik Köyünde Doğal Olarak Yetişen Bademlerin (Prunus amygdalus L.) Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1); 125- 132.