Bazı susam (Sesamum indicum L.) çeşit ve hatlarının Bursa koşullarında performanslarının belirlenmesi

Bu araştırma, bazı susam genotiplerinin performanslarını belirlemek amacı ile 2004–2005 yıllarında yürütülmüştür. Deneme materyali olarak, Cumhuriyet 99, Osmanlı 99, Orhangazi 99, Kepsut 99 ve Tan 99 çeşitleri ile Mustafakemalpaşa ve Özbekistan hatları kullanılmıştır. Çalışma Tesadüf Blokları Deneme Deseninde ve 3 tekerrürlü olarak düzenlenmiştir. İki yılın ortalaması olarak elde edilen sonuçlar bitki boyunun, bitki başına kapsül sayısının, 1000 tane ağırlığının, % 50 çiçeklenme tarihi, hasat tarihi, tohum veriminin genotiplere göre önemli değişiklikler gösterdiğini ortaya koymuştur. Bitki boyu 102.0-121.1 cm, dal sayısı 4.2-5.3 adet, bitki başına kapsül sayısı 78.1-114.3 adet, 1000 tane ağırlığı 3.0-3.9 g, kapsül boyu 26.4-29.4 mm, kapsül eni 5.0-6.3 mm, % 50 çiçeklenme tarihi 41.6-52.5 gün, hasat tarihi 131.6-142.1 gün, ve tohum verimi 557.0.3-1185.0 kg/ha arasında değişiklik göstermiştir. En yüksek tohum verimleri Orhangazi 99 ve Cumhuriyet 99 çeşitlerinden alınmıştır.

Determination of performances of some sesame (Sesamum indicum L.) varieties and lines under Bursa conditions

This research was carried out to determine the performances of some sesame cultivars and lines during 2004 and 2005. Cumhuriyet 99, Osmanlı 99, Orhangazi 99, Kepsut 99 and Tan 99 cultivars and Mustafakemalpasa and Uzbekistan lines were used as trial material. The study was designed in the Randomized Blocks Experimental Design with three replications. Results of two years experiment revealed that plant height, number of capsule per plant, 50% flowering date, harvest date, 1000 seed weight and seed yield were significant differences among genotype. Plant height varied among 102.0-121.1 cm, number of branch 4.2-5.3, number of capsule per plant 78.1-114.3, 1000 seed weight 3.0-3.9 g, capsule length 26.4-29.4 mm, capsule width 5.0-6.3 mm, 50% flowering date 41.6-52.5 days, harvest date 131.6-142.1 days and seed yield 557.0.3-1185.0 kg/ha. The highest seed yields were obtained from Orhangazi 99 and Cumhuriyet 99 cultivars.

PDF

___

Arıoğlu, H.H.,. Kolsarıcı, Ö., Göksoy, A.T., Güllüoğlu, L., Arslan, M., Çalışkan, S., Söğüt, T., Kurt, C. ve Arslanoğlu, F. 2010. Yağ bitkileri üretiminin artırılması olanakları. VII. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, Ankara.
Doğan, T. ve Zeybek, A. 2009. Improving the traditional sesame seed planting with seed pelleting. African Journal of Biotechnology, 8 (22): 6120-6126.
FAO, 2007. Production yearbook. İstatistik Bölümü http://www.fao.org.
Furat, Ş. ve Uzun, B. 2005. Türk susam kolleksiyonunun morfolojik ve tarımsal özellikler bakımından değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5- 9 Eylül, Antalya, Cilt I, 431-436.
Furat, Ş. ve Uzun, B. 2009. Bazı seçilmiş Türk susam genotiplerinin agronomik özellikler ve kalite bakımından değerlendirilmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim, Hatay, 169-172.
İşler, N., Söğüt, T. ve Çalışkan, M.E. 1997. Bazı susam (Sesamum indicum L.) çeşitlerinin Diyarbakır bölgesi II. Ürün koşullarındaki önemli tarımsal ve bitkisel özelliklerinin belirlenmesi. M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2 (2): 69-80.
Karaaslan, D., Söğüt, T. ve Şakar, D.1999. Diyarbakır sulu koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek bazı susam (Sesamum indicum L.) çeşitlerinin saptanması. Türkiye III. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım Adana, Cilt II, Endüstri Bitkileri, 71-75.
Kassab, O.M., El-Noemani, A.A. ve El- Zeiny, H.A. 2005. Influence of some irrigation systems and water regimes on growth and yield of sesame plants. Journal of Agronomy, 4 (3): 220-224.
Katherine, N.T. 2003. Sesamum indicum, Sesame. Nothern Terriotory of Australia represented by Department of Business, Industry and Resource Development.
http://pbr.ipaustralia.plantbreeders.gov.a/ docs.2003352.doc
Langham, D.R. 2007. Phenology of sesame. Issues in new crops and new uses. J. Janick and A. Whipkey (eds). ASHS Press, Alexandria, VA.
http://www.hort.purdue.edu/newceop/ncnu07/pdfs /langham144-182.pdf
Silme, S.R. ve Çağırgan, M.İ. 2009. Dünya kolleksiyonundan seçilmiş susam genotiplerinin Antalya ikinci ürün koşullarında verim özelliklerinin değerlendirilmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim Hatay, 173- 176.
Turan, Z.M. ve Göksoy, A.T. 1998. Yağ Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları No: 80.
Uzun, B., 2007. Susam tarımı ve ıslahında sorunlar ve çözüm yolları. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum, 815-819.
Uzun, B., Furat, Ş., Topakçı, M., Çanakçı, M., Karayel, D. ve Yol, E. 2009. İkinci ürün susam tarımında azaltılmış toprak işleme ve anıza doğrudan ekim uygulamaları. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim, Hatay, 217-220.
Yılmaz, A., Boydak, E., Beyyavaş, V., Cevheri, C.İ., Haliloğlu, H. ve Güneş, A. 2005. Şanlıurfa ekolojisinde ikinci ürün olarak bazı susam (Sesamum indicum L.) çeşit ve hatlarının yetiştirilme olanakları üzerine bir araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya, Cilt I, 425- 429.