Hepatit B Virüsü ile Enfekte Olan Sağlık Çalışanlarının Hastalıklarıyla İlgili Bilgi ve Farkındalıklarının Değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada hastanemizde hepatit B virüsü ile enfekte olan sağlık çalışanlarının hastalıklarıyla ilgili bilgi, farkındalık düzeyleri ve klinik takip verilerinin sunulması amaçlandı. Materyal ve metod: Çalışmamızda 01.01.2022- 31.12.2022 tarihleri arasında XXX Eğitim ve Araştırma Hastanesi İş Sağlığı ve Güvenliği Birimi tarafından tarama yapılan sağlık çalışanlarından HBsAg pozitifliği saptananlar Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji polikliniğine yönlendirildi. Çalışanların demografik özellikleri, hepatit B anlık durumları, aile bireylerinin aşılanma durumu, kesici-delici alet yaralanma öyküsü, hepatit B’den dolayı maruz kalınan stigma ile ilgili soruların cevapları değerlendirildi. Hastaların hepatit B ile ilgili ileri laboratuvar tetkik sonuçları analiz edildi. Bulgular: Tarama yapılan 2148 çalışandan 69’unda (%3.2) HBsAg pozitifliği tespit edildi. Bu çalışanların yaş ortalaması 38.55±9.21 yıldı (min-max:20-60), 52’si (%75.4) erkekti. HBsAg pozitifliği olanların büyük çoğunluğu (n=25, %36.2) hemşire/ebe/sağlık memurlarıydı, ikinci sırada ise temizlik personelleri (n=16, % 23.2) vardı. Çalışanlara hepatit B virüs enfeksiyonu tanısının ilk olarak mesleki tarama yapılırken (%55.2) ikinci sırada ise aile taraması yapılırken konduğu belirlendi. Çalışanların %44.8’inin öyküsünde kesici-delici alet yaralanması olduğu, %23.3’ünün yaralanma sonrası viral serolojik tetkikleri yaptırdığı ve sadece %13.3’ünün kaynağın serolojisini kontrol ettirdiği belirlendi. Hepatit B tanısı olan personellerden 14’ünün (%20.9) diğer sağlık personellerine tanısını söylemediği görüldü. HBsAg pozitifliği saptananlardan 28’inin (%41.8) Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji veya Gastroenteroloji poliklinik kontrollerine hiç gelmediği, 10’unun (%14.9) nadiren geldiği, 8’inin (%11.6) ise kronik hepatit B’ye yönelik tedavi aldığı saptandı. Sonuç: Bu çalışmada sağlık çalışanlarının yaşamı tehdit edici kronik komplikasyonlara sahip hepatit B enfeksiyonu şüphesi olmasına veya hastalık bilinmesine rağmen ileri tetkik ve tedavi amacıyla düzenli aralıklarla poliklinik takiplerine gitmemeleri hastalık ile ilgili yeterli bilince sahip olmadıklarını düşündürmektedir. Ayrıca kesici-delici alet yaralanmasına maruz kaldıklarında kaynağın serolojik kontrollerinin yapılmaması önemli bir bulaşıcı hastalıkları önleme sorunudur. Çalışmanın verileri personele yönelik eğitimlerin daha fazla önemsenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

sağlık çalışanları, Hepatit B, Kesici-delici alet yaralanması, İş güvenliği

Evaluation of the Knowledge and Awareness of Infected Health Workers About Hepatitis B

Background: It was aimed to present the knowledge, awareness levels and clinical follow-up data of the hepatitis B infected healthcare workers about hepatitis B virus in our hospital. Materials and Methods: In this study, HBsAg positivity among healthcare workers who were screened by Occupa-tional Health and Safety Unit at Batman Training and Research Hospital between 01.01.2022 and 31.12.2022 were referred to the Infectious Diseases and Clinical Microbiology outpatient clinic. The demographic characteristics of the workers, the current status of hepatitis B, the vaccination status of family members, the history of sharp injuries, and the answers to the questions about the stigma exposure due to hepatitis B were evaluated. The results of ad-vanced laboratory tests related to hepatitis B of the patients were analyzed. Results: HBsAg positivity was detected in 69 (3.2%) of the 2148 workers who were screened. The mean age of workers was 38.55±9.21 years (min-max: 20-60), 52 (75.4%) were male. The majority of those with HBsAg positivity (n=25, 36.2%) were nurses/midwives/health officials, followed by cleaning staff (n=16, 23.2%). The diagnosis of hepatitis B virus infection was first determined during occupational screening (55.2%) and secondly during family screening. It was determined that 44.8% of the workers had a history of sharp injuries, 23.3% had viral serological examinations after injury, and only 13.3% had the serology of the source checked. It was observed that 14 (20.9%) workers diagnosed of hepatitis B did not tell other healthcare workers about their diagnosis. It was found that of those with HBsAg positivity 28 (41.8%) never came to the Infectious Diseases and Clinical Microbiology or Gastroen-terology outpatient controls, 10 (14.9%) rarely came, and 8 (11.6%) received treatment for chronic hepatitis B. Conclusions: In this study, the fact that healthcare workers did not go to outpatient follow-ups at regular intervals for further examination and treatment despite the suspicion of hepatitis B infection with life-threatening chronic com-plications or the known disease suggests that they do not have sufficient awareness of the disease. In addition, the lack of serological control of the source when exposed to sharps injuries is an important problem of preventing infectious diseases. The data of the study reveal that training for workers should be given more importance.

PDF

___

1. Global health sector strategy on viral hepatitis 2016-2021. Towards ending viral hepatitis. World Health Organization. 2016 http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/246177/1/WHO-HIV-2016.06-eng.pdf?ua=1
2. Ayalew MB, Horssa BA, Getachew N, Amare S, Getnet A. Knowledge and attitude of health care professionals regard-ing hepatitis B virus infection and its vaccination, University of Gondar Hospital, Ethiopia. Hepatic Med Evid Res. 2016;8:135-42.
3. Ciorlia LAS, Zanetta DMT. Hepatitis B in healthcare workers: prevalence, vaccination and relation to occupational factors. Braz J Infect Dis.2005;9:384-9.
4. Prüss-Ustün A, Rapiti E, Hutin Y. Estimation of the global burden of disease attributable to contaminated sharps inju-ries among health-care workers. Am J Ind Med.2005;48(6):482-90.
5. Erişim adresi: https://www.osha.gov/laws-regs/standardinterpretations/1993-02-01-0#:~:text=
6. Tosun S, Akgül F. Sağlık çalışanlarında hepatit B virüs aşılaması. Tosun S, editör. Sağlık Çalışanlarının Aşılanması. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2022. p.11-7.
7. European Association for the Study of the Liver. EASL clinical practice guidelines: Management of chronic hepatitis B virus infection. J Hepatol 2017;67:370–398.
8. Baş B. Hepatit B prevalansı ve aile içi bulaşım yolları. Akade-mik Gastroenteroloji Dergisi. 2017; 16(1): 12-17.
9. Aygen B, Demir AM, Gümüş M, Karabay O, Kaymakoğlu S, Köksal AŞ, et al. Immunosuppressive therapy and the risk of hepatitis B reactivation: Consensus report. Turk J Gastroen-terol Off J Turk Soc Gastroenterol.2018;29(3):259-69.
10. Dayan S. Enfeksiyon Hastalıkları Tanı ve Tedavi El Kitabı. Anka-ra:Hipokrat Yayınevi, 2022. Web sitesi: https:// gu-nider.org/wp-content/uploads/2022/03/Enfeksiyon- Hastaliklari-1- 1.pdf. Erişim tarihi 22 Nisan 2023.
11. Mahamat G, Kenmoe S, Akazong EW, Ebogo-Belobo JT, Mbaga DS, Bowo-Ngandji A, et al. Global prevalence of hepa-titis B virus serological markers among healthcare workers: A systematic review and meta-analysis. World J Hepatol 2021;13(9):1190-202.
12. Apaydin H, Demi̇r Ş, Karadeni̇z A. Bir Tıp Fakültesi Hastanesi Sağlık Çalışanlarında Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C Sero-prevelansı ve Aşılanma Durumu. Sak Tıp Derg. 2021;11(2):360-5. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/smj/issue/60936/806090
13. Elarslan S, Güdük Ö, Sertbaş Y. Evaluation of hepatitis A, hepatitis B, hepatitis C, HIV, mumps, measles and chickenpox seroprevalence in healthcare workers. South Clin Ist Euras. 2020;31(3):243-50.
14. Kepenek E. Hastane çalışanlarında hepatit B, hepatit C ve HIV virüsünün seroprevalans durumlarının incelenme-si. Selcuk Med J. 2017;33(3):45-9.
15. Altun HU, Eraslan A, Özdemir G. İkinci basamak bir has-tanedeki sağlık çalışanlarının HBV, HCV VE HIV sero-prevalansları. Viral Hepatit Derg. 2012;18(3):120-2.
16. Kalkan I, Cinar G, Mut A, Karasahin O, Gurbuz Y, Tekin A, et al. Evaluation of the Seroprevalence of Viral Hepatitis and the Human Immunodeficiency Virus Among Hospital Workers in Turkey and the Turkish Republic of Northern Cyprus. Hepat Mon. 2020;20(4).
17. Bayar F, Görgü N. Bir Eğitim ve Araştirma Hastanesi Çalişan-larinda Hepatit-A, Hepatit-B, Hepatit-C ve HIV Sero-prevalansinin Değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Derg. 2022;24(3):491-5.
18. Ceylan MR, Çeli̇k M, Gürbüz E, Esmer F, Koç S. Sağlık Çalışan-larında Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C ve HIV Seroprevalansı. Online Türk Sağlık Bilim Derg. 2022;7(3):420-4.
19. Demirpençe Ö, Tezcan SI, Değirmen E, Mert D, Gümüş A, Çelen MK. Batman Devlet Hastanesine başvuran kişilerde hepatit ve HIV serolojisinin sonuçları. Viral Hepatit Dergisi 2012;18:6-10.
20. Tosun S. Hepatit B Virüs Enfeksiyonlarının Epidemiyolojisi. In: Güner R, Tabak F, editors. Viral Hepatit 2018. İstanbul: Viral Hepatitle Savaşım Derneği; 2018:13-32.
21. World health report : 2002 Erişim adresi: https://www.who.int/publications-detail-redirect/9241562072
22. Ceylan MR, Çeli̇k M. Sağlık Çalışanlarında Kesici-Delici Alet Yaralanmaları: İkinci Basamak Bir Hastane Deneyimi. Abant Tıp Derg. 2022;11(1):37-44.
23. Evik G, Uslu M, Kaya Ş, Gulsun S, Dede G. Evaluation of Sharp Object Injuries in Healthcare Personnel Working in Diyarbakır Gazi Yaşargil Training and Research Hospital. Mediterr J Infect Microbes Antimicrob.2015;4.
24. Henderson DK, Dembry L, Fishman NO, Grady C, Lundstrom T, Palmore TN, et al. SHEA Guideline for Management of Healthcare Workers Who Are Infected with Hepatitis B Virus, Hepatitis C Virus, and/or Human Immunodeficiency Virus. In-fect Control Hosp Epidemiol.2010 ;31(3):203-32.
25. Pappas SC. Hepatitis B and Health Care Workers. Clin Liver Dis. 2021;25(4):859-74.
26. Mahajan AP, Sayles JN, Patel VA, Remien RH, Ortiz D, Sze-keres G, et al. Stigma in the HIV/AIDS epidemic: A review of the literature and recommendations for the way forward. AIDS Lond Engl.2008;22(Suppl 2):S67-79.
27. Polaris Observatory Collaborators. Global prevalence, treat-ment, and prevention of hepatitis B virus infection in 2016: a modelling study. Lancet Gastroenterol Hepa-tol.2018;3(6):383-403.
28. 28. HIV and AIDS. [Erişim tarihi 21.04.2023]. Erişim adresi: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hiv-aids