Hipertansiyon Hastalarının Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemleri Kullanımına ‎İlişkin Bilgi ve Tutumları

Amaç: Bu çalışmanın amacı Şanlıurfa ilindeki hipertansiyon hastalarının geleneksel tamamlayıcı tıp (GETAT) yöntemleri kullanımlarına ilişkin bilgi düzeylerini ve tutumlarını araştırmaktır. Materyal ve metod: Prospektif, kesitsel, tanımlayıcı nitelikteki bu çalışma Temmuz-Aralık 2021 tarihleri arasında Şanlıurfa ilinde aile sağlığı merkezlerinden hizmet alan 258 hipertansiyon hastası ile yürütülmüştür. Veriler, katılımcı-ların sosyodemografik ve klinik özellikleri ile Türkiye’de GETAT yönetmeliğinde yer alan, onaylanmış fitoterapi, mezo-terapi, akupunktur, hipnoz, kupa, müzikterapi, larva, apiterapi, osteopati gibi yöntemlerin kullanımı hakkında bilgi ve tutumlarını ölçmeye yönelik araştırmacılar tarafından geliştirilen 25 soruluk anket formu ve 13 soruluk “Tamamlayıcı Tedavileri Kullanmaya Yönelik Tutum Ölçeği (TTTÖ) yüz yüze anket tekniği uygulanarak elde edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılanların %55,4’ü (n=143) kadın, %44,6’sı (n=115) erkek olup %32,9'unun (n=85) yaşları 60 yaş ve üzerindeydi. 82 katılımcı (%31,8) 10-19 yıldır hipertansiyon hastasıydı. Katılımcıların %79,8’i (n=206) hipertansiyon tedavisinde GETAT yöntemlerini kullanmaktaydı ve en çok tercih edilen GETAT yöntemi %73,6 (n=190) oranı ile fitoterapi idi. GETAT yöntemlerinin kullanılmaması gerekli durumlar sorulduğunda çoğunluğu (%65,1, n=168) bu konuda bilgi sahibi olmadıklarını ifade etti. Sonuç: Hipertansiyon hastalığı olan katılımcıların çoğunluğunun hipertansiyon tedavilerinde GETAT yöntemlerini tercih ettikleri, yarısından fazlasının ise bu yöntemlerin kullanılmaması geren durumlar hakkında bilgi sahibi olmadık-ları görülmüştür. Hastaların GETAT yöntemlerinden en doğru şekilde yararlanabilmeleri ve yanlış kullanımdan doğabi-lecek olası zararların önüne geçilebilmesi için başta ilk başvuru noktası olan aile hekimleri olmak üzere güvenilir kaynaklardan bilgi ve danışmanlık almaya ihtiyaçları vardır.

Anahtar Kelimeler:

tamamlayıcı tıp, hipertansiyon, bilgi, tutum

Knowledge and Attitudes of Hypertension Patients Regarding the Use of Traditional and Complementary Medicine Methods

Background: The aim of this study is to investigate the knowledge and attitudes of hypertension patients in Şanliurfa regarding the use of traditional complementary medicine (TCM) methods. Materials and Methods: This prospective, cross-sectional, descriptive study was conducted with 258 hypertension patients receiving service from family health centers in Şanlıurfa province between July and December 2021. A questionnaire consisting of 25 questions was developed by the researchers about the sociodemographic characte-ristics of the participants and their knowledge and attitudes about the use of TCM methods such as phytotherapy, mesotherapy, acupuncture, hypnosis, cupping, music therapy, larva, apitherapy, osteopathy, which are included in the GETAT regulation in Turkey, was administered face-to-face. In addition, the 13-item “Attitude Scale for Using Complementary Therapies” was used. Results: Of the participants, 55.4% (n=143) were female, 44.6% (n=115) were male, and 32.9% (n=85) were aged 60 years and over. 82 participants (31.8%) had hypertension for 10-19 years. 79.8% (n=206) of the participants were using TCM methods for the treatment of hypertension, and the most preferred TCM method was phytotherapy with a rate of 73.6% (n=190). The majority of the participants (65.1%, n=168) stated that they did not know about the situations in which TCM methods should not be used. Conclusions: It was observed that the majority of the participants with hypertension disease preferred TCM methods for treatments, and more than half of them were not aware of the situations in which these methods should not be used. In order for patients to benefit from TCM methods in the most correct way and to prevent possible harm that may arise from misuse, they need information and counseling from reliable sources, especially family physicians, who are the primary caregivers.

PDF

___

1. World Health Organization. General guidelines for methodo-logies on research and evaluation of traditional medicine (No. WHO/EDM/TRM/2000.1). World Health Organization. 2000;1-80.
2. World Health Traditional And Complementary Medicine İn Primary Health Care, 2018. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-HIS-SDS-2018.37 License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO [Erişim Tarihi 20. 07. 2023].
3. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. [İnternet] https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141027-3.htm. [Erişim Tarihi 20. 07. 2023].
4. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Hipertansiyon Tanı ve Tedavi Klavuzu. Obezite, Dislipidemi, Hipertansiyon Çalışma Grubu. [İnternet] https://file.temd.org.tr/Uploads/publications/guides/documents/Hipertansiyon-Kilavuzu-2022.pdf. [Erişim Tarihi 23.07.2023]. ISBN 978-605-66410-4-6.
5. Uzun MB, Aykaç G, Özçelikay G. Bitkisel ürünlerin yanlış kulla-nımı ve zararları. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman He-kim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2014; 4 (3): 1-5.
6. Bilge A, Uğuryol M, Dülgerler Ş, Yıldız M. Tamamlayıcı tedavile-ri kullanmaya yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Ege Üni-versitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2018; 34(2): 55-66.
7. Dağ İ, Selma K. Determinatıon of the hypertension patients profiles in Sanliurfa. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; 10-4.
8. Güven ŞD, Muz G, Ertürk NE, Özcan A. Hipertansiyonlu birey-lerde tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanma durumu. Balı-kesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013; 2 (3): 160-166.
9. Aşılar RH, Gözüm S. Hipertansif bireylerin tamamlayıcı sağlık yaklaşımı kullanımları ve bunun antihipertansif ilaç tedavi uyumuna etkisi. TJFMPC. 2017; 11 (4): 235-44.
10. Ali-Shtayeh MS, Jamous RM, Jamous RM, Salameh NM. Complementary and alternative medicine (CAM) use among hypertensive patients in Palestine. Complement Ther Clin Pract. 2013 Nov;19(4):256-63. doi: 10.1016/j.ctcp.2013.09.001. Epub 2013 Sep 30. PMID: 24199984.
11. Ibrahim I, Hassali M, Saleem F, Al-Tukmagi H, Dawood OT. Use of complementary and alternative medicines: a cross-sectional study among hypertensive patients in Iraq. Journal of Pharmaceutical Health Services Research. 2018; 9(1):59-65.
12. Amira OC, Okubadejo NU. Frequency of complementary and alternative medicine utilization in hypertensive patients at-tending an urban tertiary care center in Nigeria. BMC Comp-lement Altern Med. 2007; 28 (7): 30. Doi: 10.1186/1472-6882-7-30. PMID: 17903257; PMCID: PMC2045097.
13. Gokce H, Gürdoğan E. Complementary and alternative the-rapy usage status and attitudes of hypertension patients. Eu-rasian Journal of Family Medicine, 2019; (8): 59-68.
14. Özer Z, Bahçecioğlu TG, Bakır E. Dahiliye Polikliniğine Başvuran Hastaların Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıbba Karşı Tutumları ve Etkileyen Faktörler. Sağlik Pro Arş. Dergisi. 2020; 2(3): 102-12.
15. Yeşilada E. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp YÜGETAT Bülteni. YTH, 2019; Erişim adresi: http://www.yeditepehastanesi.com.tr/geleneksel-ve-tamamlayici-tip-bulteni/10/ [Erişim Tarihi 24 Ağustos 2021].
16. Aksoy Ö. Altındağ İlçesinde bazı mahallelerde yaşayan yetiş-kinlerin geleneksel/tamamlayıcı tedavi yöntemleri hakkındaki bilgi, görüş ve davranışlarının ıncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, May 23, 2019. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/490832. [Erişim tarihi: 3 Eylül 2021]
17. Koç Z, Sağlam Z. Yaşlı hipertansif hastaların bitkisel ürün kulla-nım durumlarının belirlenmesi. Türk Geriatri Dergisi. 2012; 15: 83-4.
18. Kocabaş D, Eke E, Demir M. Evaluation of the attitudes of the individuals on traditional and alternative methods in the use of health care. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 19 (1): 63-80.
19. The National Center for Complementary and İntegrative Health Complementary Health Approaches for Hypertension: What the Science Says, May 2021; Erişim adresi: https://www.nccih.nih.gov/health/providers/digest/complementary-health-approaches-for-hypertension [Erişim Tarihi 10 Ağustos 2021].
20. Reinhart KM, Coleman CI, Teevan C, Vachhani P, White CM. Effects of garlic on blood pressure in patients with and wit-hout systolic hypertension: a meta-analysis. Ann Pharmacot-her. 2008; 42(12):1766-71. Doi: 10.1345/aph.1L319. Epub 2008 Nov 18. PMID: 19017826.
21. Ried K. Garlic lowers blood pressure in hypertensive ındividu-als, regulates serum cholesterol, and stimulates ımmunity: an updated meta-analysis and review. J Nutr. 2016; 146 (2): 389-396. Doi: 10.3945/jn.114.202192. Epub 2016 Jan 13. PMID: 26764326
22. Sobenin IA, Andrianova IV, Fomchenkov IV, Gorchakova TV, Orekhov AN. Time-released garlic powder tablets lower sys-tolic and diastolic blood pressure in men with mild and mode-rate arterial hypertension. Hypertens Res. 2009; 32 (6): 433-7. Doi: 10.1038/hr.2009.36. Epub 2009 Apr 24. PMID: 19390538.
23. Irfan M, Kim MK, Kwon HW, Rhee MH, Kim HK. Antiplatelet effects of garlic and chitosan: a comparative study between fermented and non-fermented preparations. Biomedical Sci-ence Letters. 2018; 24: 280-4.
24. Dülger H. Herbal drugs, and drug interactions, Marmara Pharm J. 2012; 16: 9-22.
25. Doğan Ö, Avci A. Herbs and drug ınteractions. Turkiye Klinikleri J Public Health-Special Topics. 2018; (4): 49-54.
26. Demirtürk E, Çetin Uyanıkgil EÖ. Evaluation of the pharmaco-kinetics of warfarin in the triangle of food, drug, and warfarin. Med J SDU 2021; 28 (1): 171-8.
27. Romani A, Ieri F, Urciuoli S, Noce A, Marrone G, Nediani C, Bernini R. Health effects of phenolic compounds found in extra-virgin olive oil, by-products, and a leaf of Olea europaea l. Nutrients. 2019; 11: 1776-7.
28. Massaro M, Scoditti E, Carluccio M.A., Calabriso N, Santarpino G, Verri T, De Caterina R. Effects of olive oil on blood pressu-re: epidemiological, clinical, and mechanistic evidence. Nutri-ents. 2020; 12: 1548-9.
29. Öztürk R, Güleç D, Sevil Ü. Use of complementary and alter-native medicine and attitudes in patients with gynecological cancers. Gaziantep Med J. 2016; 22 (3):141-7.
30. Seyyedrassoli A, Ghahramanian A, Rahimlou Z. The relations-hip between knowledge and attitude of patients with chronic diseases regarding complementary Medicine. Iran. Red Cres-cent Med. J. 2017; 19 (5): e46166.
31. Zhao H, Li D, Li Y, Yang Y, Liu Y, Li J, Mao J. Efficacy and safety of acupuncture for hypertension: An overview of systematic reviews. Complement Ther Clin Pract. 2019 Feb; 34:185-194. doi: 10.1016/j.ctcp.2018.12.003. Epub 2018 Dec 7. PMID: 30712726.
32. Wang YJ, Xin Zhao, Lan XD, Xu SQ Zhang LH. The anti-hypertensive effect of time acupuncture on the patients with primary hypertension: 辰时针刺对原发性高血压患者的降压效应. World Journal of Acupuncture- Moxibustion. 2020; 30(4): 272-6.
33. Lu S, Du S, Fish A, Tang C, Lou Q, Zhang X. Wet cupping for hypertension: a systematic review and meta-analysis. Clin Exp Hypertens. 2019; 41 (5): 474-80.
34. Wang J, Xiong X. Evidence-based chinese medicine for hyper-tension. Evid Based Complement Alternat Med. 2013; 978398. Doi: 10.1155/2013/978398. Epub 2013 Jun 3. PMID: 23861720; PMCID: PMC3686073.
35. Lattanzio M, Weir M. An evidence-based appraisal of comp-lementary and alternative medicine strategies for the mana-gement of hypertension, Journal of Hypertension. 2020; 38 (8): 1412-9. Doi: 10.1097/HJH.0000000000002433