İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Örnekleminde Problemli Sosyal Medya Kullanım Ölçeği Geliştirme: Geçerlik-Güvenirlik Çalışması

Sosyal medyanın etki alanını ve popülaritesini gün geçtikçe artırmasıyla ortaya çıkan problemler, pek çok araştırmaya konu olmaktadır. Bunlar arasında ölçek geliştirme çalışmalarının sayısı son derece azdır. Diğer taraftan farklı program ve fakülte, hatta lise öğrencilerine yönelik sosyal medya çalışmaları bulunmakla birlikte, ilahiyat fakültesi öğrencileri örnekleminde sosyal medya konusunu ele alan bir ölçek çalışmasına rastlanmamıştır. Çalışmamızın, geçerli-güvenilir bir ölçme aracı ortaya koyarak bu konuda bir boşluğu doldurması amaçlanmaktadır. Çalışmanın evreni, Türkiye’deki ilahiyat fakültelerinde öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Örneklem, çeşitli şehirlerde yer alan 35 ilahiyat fakültesi arasından olasılık dışı örneklem belirleme türlerinden “Uygun Örnekleme Yöntemi” ile seçilmiştir ve 483 öğrenciden meydana gelmektedir. Örneklemi meydana getiren sosyal medya kullanıcısı katılımcılar, bir internet bağlantısı üzerinden anket formuna ulaşarak soruları yanıtlamıştır. Analizler sonucunda ölçeğin 21 madde ve 3 faktörden oluştuğu saptanmıştır. Bu 3 faktör toplam varyansın % 53.509’unu açıklamaktadır. Faktör 1- sosyal medya kullanımının bireysel/toplumsal sonuçları boyutu Cronbah’s Alpha değeri .869; Faktör 2- sosyal medya kullanımının zamanı/süresi/sıklığı boyutu Cronbah’s Alpha değeri .788 ve Faktör 3-. sosyal medya ortamlarına erişimin engellenmesinde ortaya çıkan duygu durum boyutu Cronbah’s Alpha değeri .850 olarak bulunmuştur. Ölçeğin Cronbah’s Alpha iç tutarlılık katsayısı .914 olarak hesaplanmıştır. Kapsam geçerliği sonuçları, faktör analizi ile gerçekleştirilen yapı geçerliği bulguları, alt boyutlar üzerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen güvenirlik çalışmaları ve tüm ölçeğin iç tutarlılık katsayısı ile ilgili bulgular birlikte değerlendirildiğinde ilahiyat fakültesi öğrencileri örnekleminde gerçekleştirilen problemli sosyal medya kullanım ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Developing a Scale on Problematic Social Media Use in the Sampling of the Theology Faculty Students: A Study on Validity And Reliability

The problems arising from the increasing scope and popularity of the social media are examined in many studies. However, the number of studies on scale development is relatively low. Although there are academic studies on social media use of high school students and some undergraduate students, there is no scale study on problematic social media use of Theology Faculty students. In this study, we aim to make an important contribution to the literature by developing a valid and reliable measuring tool. The population of the study consisted of undergraduates at the Faculties of Theology in Turkey. The sampling was carried out through convenience sampling method, one of the most popular improbable sampling methods. The sample consisted of a total of 483 Theology Faculty students who studied in 35 different Theology Faculties in Turkey. By clicking on a web link, the participants, who were social media users, responded to certain questions in a questionnaire. Analyses showed that the scale consisted of 21 items and 3 factors. These factors accounted for 53.509% of total variance. It was found that, Factor 1’s (individual/social results of social media use) Cronbach’s alpha value was .869; Factor 2’s (time/duration/frequency of social media use) Cronbach’s alpha value was .788; and Factor 3’s (emotional response to limitations on social media use) Cronbach’s alpha value was .850. The whole scale’s Cronbach’s alpha coefficient of internal consistency was calculated as .914. As a result of the findings of content validity, construct validity calculated through factor analysis, reliability analyses done for each sub-dimension and internal consistency coefficient (Cronbach’s alpha), it was concluded that The Scale On Problematic Social Media Use Of Theology Faculty Students was a valid and reliable measuring tool.

Keywords:

Sociology of Religion, Theology Faculty Student, Social Media Scale, Validity Reliability,

PDF

___

Andreassen, Cecilie Schou. “Development of a facebook addiction scale”. Psychological Reports 110/2 (2012): 501-517. https://doi.org/10.2466/02.09.18.PR0.110.2.501-517.

Balcı, Ali. Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem A, 2010.

Balcı, Şükrü ve Baloğlu, Enes. “Sosyal Medya Bağımlılığı ile Depresyon Arasındaki İlişki: ‘Üniversite Gençliği Üzerine Bir Saha Araştırması’”. Galatasaray Üniversitesi İleti-ş-im Dergisi. 29 (2018): 209-233. https://doi.org/10.16878/gsuilet.500860.

Balcı, Şükrü ve Gölcü, Abdülkadir. “Facebook Addiction among University Students in Turkey: ‘Selcuk University Example’”. Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 34 (2013): 255-278.

Baltacı, Ali. “Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme”. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1 (2018): 231-274.

Bat, Mikail ve Kayacan, Şehriban. “İnternet Bağımlısı Erişkenlerde Sosyal Medya Oyunları Üzerine Vaka İncelemesi: Candy Crush Oyunu”. Karadaniz Teknik Üniversitesi İletişim Fakültesi Eletkronik Dergi 3/12 (2016): 20-45.

Baz, Fatih Çağatay. “Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Çalışma”. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 9/16 (2018): 276-295. https://doi.org/10.26466/opus.470118.

Büyüköztürk, Şener. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem A, 2012.

Cerrah, Lokman. “Sosyal Medya ve Bazı Kurumsal Etkileşimler ve Sosyal Medyaya Eleştirel Yaklaşım”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 20/4 (2016): 1393-1414.

Çiftçi, Hasan. “Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/4 (2018): 417-434.

Dağıtmaç, Murat. “Sosyal Medya Bağımlılığı ve Kullanıcının Kendine Güven İlişkisi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 11/59 (2018): 640-646. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2671.

Daria J. Kuss - Mark D. Griffiths, Internet Addiction in Psychotherapy. Hampshire: Macmillian, 2015.

Deniz, Levent ve Gürültü, Ercan. “Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılıkları”. Kastamonu Eğitim Dergisi 26/2 (2018): 355-367. https://doi.org/10.24106/kefdergi.389780.

Https://wearesocial.com/. “Sosyal Medya Bozukluğu: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 2019. https://doi.org/10.26466/opus.521522.

Karaca, Feride - Yıldırım, Osman Gazi - Kulaksız, Taibe. “Social Network Addiction Scale Development: Validity and Reliability Study”. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 6/2 (2019): 351-360. https://doi.org/10.15805/addicta.2019.6.2.0049.

Karal, Hasan ve Kokoç, Mehmet. “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Ağ Siteleri Kullanım Amaçlarını Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT) 1/3 (2010): 251-263. https://doi.org/10.16949/turcomat.85676.

Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd., 1994.

Koçbaşaran, Yağmur. “Sosyal Bilimlerde Örnekleme Kuramı”. ASOS JOUNAL. 47 (2017): 480-495. http://www.albayan.ae.

Köseoğlu, Yakup ve Al, Hamza. “Bir Siyasal Propaganda Aracı Olarak Sosyal Medya”. Akademik İncelemeler Dergisi 8/3 (2013): 103-125. https://doi.org/10.17550/aid.27815.

Okumuş, Ejder. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Problemleri –Dicle Üniversitesi Örneği–“, Değerler Eğitimi Dergisi, 5/13 (2007):59-94.

Okumuş, Ejder. “Toplum Bağlamında Din-Kültür Etkileşimi”, Türkish Studies 11/7 (2016): 269-292.

Osmanoğlu, Cemil ve Korkmaz, Mehmet. “Öğrencilerine Göre İdeal İlahiyat Fakültesi Öğrencisinin Nitelikleri ve Bunun İlahiyat Eğitimiyle İlişkisi”, Değerler Eğitimi Dergisi 16/36 (2018): 119-178.

Otrar, Mustafa ve Argın, Ferhat Süleyman. “Öğrencilerin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 4/1 (2015): 491-403.

Özen, Yener ve Gül, Abdülkadir. “Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren-Örneklem Sorunu”. KKEFD/JOKKEF. 15 (2007).

Radmard, Somayyeh. “Exploration of the Factors Effecting Higher Education Demands of International Students in Turkish Universities”. Journal of Higher Education and Science 7/1 (2017): 67. https://doi.org/10.5961/jhes.2017.185.

Savcı, Mustafa ve Aysan, Ferda. “Teknolojik Bağımlılıklar ve Sosyal Bağlılık: İnternet Bağımlılığı, Sosyal Medya Bağımlılığı, Dijital Oyun Bağımlılığı ve Akıllı Telefon Bağımlılığının Sosyal Bağlılığı Yordayıcı Etkisi”. Dusunen Adam 30/3 (2017): 202-216. https://doi.org/10.5350/DAJPN2017300304.

Savcı, Mustafa ve Ercengiz, Mustafa - Aysan, Ferda. “Ergenlerde Sosyal Medya Bozukluğu Ölçeği’nin Türkçe Uyarlaması”. Noropsikiyatri Arsivi 55 (2018): 1-8. https://doi.org/10.5152/npa.2017.19285.

Şenocak, Mustafa Ş. Biyoistatistik. İstanbul: İstanbul Üniv. Cerrahpaşa Tıp Fak. Yay. No:214, 1998.

Türk, A. R. ve Kazan, Hüseyin. “Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Tutumları İle Yabancılaşma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi; İstanbul İli Eyüpsultan İlçesi Örneği”. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Sciences 6/37 (2019): 450-484.

Tutgun-Ünal, Aylin. ve Deniz, L. “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığının İncelenmesi”. Route Educational and Social Science Journal 3/2 (2016): 155-181.

Tutgun-Ünal, Aylin ve Deniz, Levent. “Development of the Social Media Addiction Scale”. AJIT-e: Online Academic Journal of Information Technology 6/21 (2015): 51-70. https://doi.org/10.5824/1309.

Tutgun-Ünal, Aylin. Sosyal Medya Bağımlılığı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi, 2015.

Yeşilyurt, Selami ve Çapraz, Cüneyt. “Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Kullanılan Kapsam Geçerliği İçin Bir Yol Haritası”. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20/1 (2018): 251-264. https://doi.org/10.17556/erziefd.297741.

Yıldız, Ali ve Demir, Fatih Mehmet. “Üniversite Öğrencilerinin İnternet ve Sosyal Medya Kullanım Amaçlarının Örneği”. Sosyal ve Beşeri Bi̇li̇mler Araştirmalar Dergi̇si̇ 17/37 (2016): 18-36.

Yılmazsoy, Burak ve Kahraman, Mehmet. “Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığı ile Sosyal Medyayı Eğitsel Amaçlı Kullanımları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Facebook Örneği”. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education 6/1 (2017): 9-20.