Hemşirelik Öğrencilerinde e-Sağlık Okuryazarlığı ile Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Amaç: Bu çalışma ile hemşirelik öğrencilerinde e-Sağlık okuryazarlığı düzeyi ile sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Bu çalışmanın örneklemini bir devlet üniversitesinde öğrenim gören toplam 279 hemşirelik öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel tanıtım formu, e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ile Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Öğrencilerin yaklaşık yarısı 22 yaş ve üzerinde, %69.2’si kadındır. Öğrencilerin yaş ve yaşadıkları yer ile Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar Ölçeği toplam puanı arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmuştur (p<.05). e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği toplam puan ortalamasının 28.97±6.324, Sağlığı Geliştirici ve Koruyucu Davranışlar Ölçeği toplam puan ortalamasının 76.34±10.02, olduğu belirlenmiştir. Değişkenler arasında pozitif yönlü çok zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Sonuç: Hemşirelik öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı ile sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışları orta düzeydedir. E-sağlık okuryazarlığı düzeyi arttıkça sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar artmaktadır. Hemşirelik öğrencilerinin müfredatına e-Sağlık okuryazarlığı ile ilgili bir dersin eklenmesi ve sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlar konusunda eğitim programlarının düzenlenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

e-sağlık okuryazarlığı, Hemşirelik öğrencileri, sağlığı geliştirme

Determining the Relationship Between e-Health Literacy and Health-Improving and Protective Behaviors in Nursing Students

Objective: The research was conducted to determine relationship between e-Health literacy level and health promoting and protective behaviors in nursing students. Methods: The sample consists of 279 nursing students studying at a state university and agreeing to participate in the research. Data were collected using personal information form, e-Health Literacy Scale and Health Promotion and Protective Behaviors Scale. Results: Nearly half of students are 22 years old and over (47.7%), 69.2% of them are women. A statistically significant difference was determined between age and place of residence of the students and Health Promotion and Protective Behaviors Scale mean score (p<.05). The mean score of e-Health Literacy Scale is 28.97±6,324. The mean score of Health Promotion and Protective Behaviors Scale is 76.34±10.02. There was a positive and very weak (r=0.196, p=0.001) correlation coefficient between variables and was statistically significant (p <.05). Conclusion: The e-health literacy level and health promoting, and protective behaviors of nursing students are moderate. As the level of e-health literacy increases, health promoting, and protective behaviors increase. It is recommended to add a course about e-Health literacy to curriculum of nursing students and to organize training programs on health promoting and protective behaviors.

Keywords:

e-Health literacy, Nursing students, health promotion,

PDF

___

Bao, X., Chen, D., Shi, L., Xia, Y., Shi, Z., & Wang, D. (2022). The relationship between COVID-19-related prevention cognition and healthy lifestyle behaviors among university students: Mediated by e-health literacy and self-efficacy. Journal of Affective Disorders, 309(2022), 236-241. https://doi.org/10.1016/j.jad.2022.04.044
Başgöl, Ş. (2016). Pelvik taban disfonksiyonunu önleme: Pender’in sağlığı geliştirme modeli doğrultusunda sağlıklı yaşam biçimi davranışları. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1), 57-65.
Bostan, N., Örsal, Ö., & Karadağ, E. (2016). Developing promotive and protective health behaviors scale: Methodological study. Türkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 8(2), 102-111. https://doi.org/10.5336/nurses.2014-41578
Brown, C.A., & Dickson, R. (2010). Healthcare students' e-literacy skills. Journal of Allied Health, 39(3), 179-184. https://doi.org/10.2196/jmir.3100
Chan, J., Leung, A., Chiang, V., Li, H.C.W., Wong, E.M., Liu, A.N.C., & Chan, S.S.C. (2009). A pilot project to build e-health literacy among university students in Hong Kong. [Conference presentation abstract]. 10th International Congress on Medical Librarianship, Brisbane, Australia. https://hub.hku.hk/handle/10722/112682
Chiou, A. F., Hsu, S. P., & Hung, H. F. (2016). Predictors of health-promoting behaviors in Taiwanese patients with coronary artery disease. Applied Nursing Research, 30(2016), 1-6. https://doi.org/10.1016/j.apnr.2015.08.008
Cho, J., Park, D., & Lee, H.E. (2014). Cognitive factors of using health apps: Systematic analysis of relationships among health consciousness, health information orientation, eHealth literacy, and health app use efficacy. Journal of Medical Internet Research, 16(5), e125. https://doi.org/10.2196/jmir.3283
Çelen, F. K., Çelik, A., & Seferoğlu, S. S. (2011). Çocukların internet kullanımları ve onları bekleyen çevrim-içi riskler. XIII. Akademik Bilişim Konferansı (AB11), 2(4), 645-652.
Ergün, S., Sürücüler, H.K., & Işık, R. (2019). Ergenlerde e-Sağlık okuryazarlığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışları: Balıkesir örneği. Journal of Academic Research in Nursing, 5(3), 194-203. https://doi.org/10.5222/jaren.2019.65002
Eyimaya, A.Ö., Özdemir, F., Tezel, A., & Apay, S. E. (2021). Determining the healthy lifestyle behaviors and e-health literacy levels in adolescents. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 55, e03742. https://doi.org/10.1590/S1980-220X2020021603742
Hsu, W., Chiang, C., & Yang, S. (2014). The effect of individual factors on health behaviors among college students: the mediating effects of eHealth literacy. Journal of Medical Internet Research, 16(12), e287. https://doi.org/10.2196/jmir.3542
Karayağız Muslu, G., & Bolışık, B. (2009). Çocuk ve gençlerde internet kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 445–450.
Kılıç, T. (2017). e-Sağlık, iyi uygulama örneği; Hollanda. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 203-217.
Kuloğlu, Y., Yalçı, C., & Helvacı, M. (2022). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin sağlığı geliştirici ve koruyucu davranışlarının incelenmesi: Kırklareli Üniversitesi örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 116-128. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.981575
Monkman, H., & Kushniruk, A.W. (2015). e- Health literacy issues, constructs, models, and methods for health information technology design and evaluation. Knowledge Management & E-Learning, 7(4), 541-549. https://doi.org/10.34105/j.kmel.2015.07.036
Norman, C.D., & Skinner, H. A. (2006). eHEALS: the eHealth literacy scale. Journal of Medical Internet Research, 8(4), e507. https://doi.org/10.2196/jmir.8.4.e27
Norman, C.D. (2012). Social media and health promotion. Global Health Promotion, 19(4), 3–6. https://doi.org/10.1177/1757975912464593
Park, H., Moon, M., & Baeg, J.H. (2014). Association of e-Health literacy with cancer information seeking and prior experience with cancer screening. Computers, Informatics, Nursing, 32(9), 458-463. https://doi.org/10.1097/CIN.0000000000000077
Park, A., Eckert, T. L., Zaso, M. J., Scott-Sheldon, L. A. J., Vanable, P. A., Carey, K. B., Ewart, C. K., & Carey, M.P. (2017). Associations between health literacy and health behaviors among urban high school students. Journal of School Health, 87(12), 885-893. https://doi.org/10.1111/josh.12567
Park, B.K. (2019). Factors influencing e-health literacy of middle school students in Korea: A descriptive cross-sectional study. Healthcare Informatics Research, 25(3), 221-229. https://doi.org/10.4258/hir.2019.25.3.221
Seyret, M. (2019). Adölesanların, e-sağlık okuryazarlığı, sağlığı geliştirme bilgisi ve yaşam biçimi arasındaki ilişkinin belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
Sørensen, K., Pelikan, J.M., Röthlin, F., Ganahl, K., Slonska, Z., Doyle, G., Fullam, J., Kondilis, B., Agrafiotis, D., Uiters, E., Falcon, M., Mensing, M., Tchamov, K., van den Broucke, S., & Brand, H. (2015). Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). European Journal of Public Health, 25(6), 1053-1058. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckv043
Sharma, S., Oli, N., & Thapa, B. (2019). Electronic health–literacy skills among nursing students. Advances in Medical Education and Practice, 10, 527-532. https://doi.org/10.2147/AMEP.S207353
Şengül, H., Çınar, F., Çapar, H., Bulut, A., & Çakmak, C. (2017). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerin e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve internet kullanımına yönelik tutumları: Bir vakıf üniversitesi örneği. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 4(12), 1277-1287. https://doi.org/10.26450/jshsr.187
Tamer Gencer, Z. (2017). Norman ve Skinner'in e-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin kültürel uyarlaması için geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İstanbul Üniversitesi İletisim Fakültesi Dergisi, 52, 131-145. https://doi.org/10.17064/iuifd.333165
Tanrıöver, M.D., Yıldırım, H.H., Ready, F.N.D., Çakır, B., & Akalın, H.E. (2014). Sağlık okuryazarlığı araştırması. Sağlık-Sen Yayınları, 6, 42-47.
Tennant, B., Stellefson, M., Dodd, V., Chaney, B., Chaney, D., Paige, S., & Alber, J. (2015). e-Health literacy and Web 2.0 health information seeking behaviors among baby boomers and older adults. Journal of Medical Internet Research, 17(3), e70. https://doi.org/10.2196/jmir.3992
Yalçıntürk Akkurt, A. (2018). Psikiyatri hastalarında fiziksel egzersizin desteklenmesi: Pender’in sağlığı geliştirme modeli. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 1(1), 33-37.
Yang, S.C., Luo, Y.F., & Chiang, C.H. (2017). The associations among individual factors, e-Health literacy, and health-promoting lifestyles among college students. Journal of Medical Internet Research, 19(1), e15. https://doi.org/10.2196/jmir.5964
Yang, S.C., Luo, Y.F., & Chiang, C.H. (2019). Electronic health literacy and dietary behaviors in Taiwanese college students: Cross-sectional study. Journal of Medical Internet Research, 21(11), 1–8. https://doi.org/10.2196/13140
Yılmaz, A., Saygılı, M., & Kaya, M. (2020). Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin e-Sağlık okuryazarlığı düzeylerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 148-157. https://doi.org/10.20875/makusobed.585984