ÖRGÜTSEL ADALET ALGILARININ ÖRGÜTSEL ÖZDEŞLEŞME ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİ BELİRLEMEYE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Bu çalışmanın amacı örgütsel adalet algısı boyutlarının örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisi araştırmaktır. Çalışmada örgüt içindeki ödüllerin, uygulanan yöntemlerin, kişilerarası ilişkilerin ve bilgi paylaşımının adil olduğuna inanan çalışanların hissettikleri özdeşleşmenin daha yüksek olduğu varsayılmıştır. Çalışma kapsamında öne sürülen hipotezler bir kamu kuruluşunda çalışan 161 kişiden toplanan veriler kullanılarak örtük değişkenlerle yol analizi ve aşamalı regresyon analizleri yapılarak test edilmiştir. Yol analizinde, dağıtımsal ve bilgisel adaletin özdeşleşme üzerinde etkilerinin anlamlı olmadığı, diğer iki boyutun (süreç ve kişilerarası adaletin) ise örgütsel özdeşleşmeyi tahmin edebildiğini göstermiştir. Aşamalı regresyon analizi sonuçları ise dağıtımsal, bilgisel ve kişilerarası adaletin özdeşlemeyi pozitif yönde tahmin edebildiğini, süreç adaletinin ise özdeşleşme üzerinde etkili olamadığını göstermiştir. Her iki analiz kişiler arası adaletin özdeşleşme üzerinde etkili olduğunu göstermekte; diğer adalet boyutları konusunda farklı sonuçlar vermektedir. Bu durumun olası sebepleri ve adalet-özdeşleşme ilişkisi elde edilen bulgular ve literatür çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Örgütsel adalet, dağıtım adaleti, süreç adaleti, kişilerarası adalet, bilgisel adalet, örgütsel özdeşleşme

A STUDY INVESTİGATİNG THE EFFECT OF ORGANİZATIONAL JUSTICE PERCEPTİONS ON ORGANIZATIONAL IDENTIFICATION

The aim of this study was to investigate the effect of organizational justice dimensions on organizational identification. In this study, employees believing the fairness of rewards, procedures, interpersonal relations and knowledge sharing are assumed to feel more organizational identification. The hypotheses of this study was tested with the full-latent variable path analysis and stepwise regression using the data collected from 161 employees of a public organization. According to the results of path analysis, the effects of distribution and informational justice on identification were found to be non-significant, while the effects of the other justice dimensions (i.e., procedural and interpersonal justice) was found to be significant. The results of stepwise regression revealed that distributional, informational and interpersonal justice predicted organizational justice positively, while procedural justice could not. Both analyses demonstrated the significant effect of interpersonal justice on identfication, while gave mixed results about other justice dimensions. Possible reasons for these conflicting results and justice-identification relationship were discussed considering the results and literature.

Keywords:

Organizational justice, distributive justice, procedural justice, interpersonal justice, informational justice, organizational identification,

PDF

___

Abrams, D., K. Ando, S. Hinkle (1998) “Psychological Attachment to the group: Cross- Cultural Differences in Organizational Identification and Subjective Norms as Predictors of Workers' Turnover Intentions”. Personality and Social Psychology Bulletin, 24(10), 1027-39.
Adalet (t.y.) Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük içinde http://tdkterim.gov.tr/bts/’den alınmıştır.
Allen, M.W. (1992) “Communication and Organizational Commitment: Perceived Organizational Support as a Mediator Factor”, Communication Quarterly, 40, 357-367.
Ambrose, M., R.L. Hess, S. Ganesan (2007) “The Relationship Between Justice and Attitudes: An Examination of Justice Effects on Event and System-Related Attitudes”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 103, 21-36.
Arbuckle, J. L. (2008) IBM SPSS AMOS 17 User's Guide, Crawfordville, PL, USA: AMOS Development Corporation.
Ashforth, B.E., F. Mael (1989) “Social Identity Theory and the Organization”, Academy of Management Review, 14(1), 20-39.
Ashforth, B.E., S.H. Harrison, K.G. Corley (2008), “Identification in Organizations: An Examination of Four Fundamantal Questions”, Journal of Management, 34(3), 325-374.
Aycan, Z. (2001) “Human Resources Management in Turkey, Current Issues and Future Challenges”, International Journal of Manpower, 22(3), 252-260.
Baş, G., C. Şentürk (2011) İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Güven Algıları, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 29-62.
Başar, U. (2011) “Örgütsel Adalet Algısı Örgütsel Özdeşleşme ve İş Tatmini Arasındaki İlişkilere Yönelik Görgül Bir Araştırma”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü.
Beugre, C.D. (2002) “Understanding Organizational Justice and Its Impact on Managing Employees: An African Perspective”, International Journal of Human Resource Management, 13(7), 1091-1104.
Beugre, C.D., R.A. Baron (2001) “Perceptions of Systemic Justice: The Effects of Distributive, Procedural and Interactional Justice”, Journal of Applied Social Psychology, 31(2), 324-339.
Bies, R.J. (2001) “Interactional (In)Justice: The Sacred and the Profane”, In J. Greenberg ve R. Cropanzano (ed.), Advances in Organizational Justice, Stanford University Press, California, 89-118.
Bies, R., J. Moag (1986) “Interactional Justice: Communication Criteria of Fairness”, Research on Negotiation in Organizations, 1, 43-55.
Blader, S.L., T.R. Tyler (2009) “Testing and Extending the Group Engagement Model: Linkages between Social Identity, Procedural Justice, Economic Outcomes, and Extrarole Behavior”, Journal of Applied Psychology, 94(2), 445-464.
Cihangiroğlu, N. (2011) Askeri Doktorların Örgütsel Adalet Algıları ile Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin Analizi, Gülhane Tıp Dergisi, 53, 9-16
Cohen-Charash, Y., P.E. Spector (2001) “The Role of Justice In Organizations: A Meta- Analysis”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 278- 321.
Colquitt, J.A. (2001) “On The Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure”, Journal of Applied Psychology, 86(3), 386-400.
Colquitt, J.A., D.E. Conlon, M.J. Wesson, C.O.L.H. Porter, K.Y. Ng (2001) “Justice at The Millenium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research”, Jounal of Applied Psychology, 86(3), 425-445.
Cropanzano, R., C.A. Prehar, P.Y. Chen (2002) “Using Social Exchange Theory to Distinguish Procedural from Interactional Justice”, Group & Organization Management, 27(3), 324-351.
Cüce, H. (2012) Örgütsel Adalet ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinde Yöneticilere Duyulan Güvenin Aracı Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Çalışması, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
De Cremer, D., S.L. Blader (2006) “Why Do People Care About Procedural Fairness? The Importance of Belongingness in Responding and Attending to Procedures”, European Journal of Psychology, 36, 211-228.
Demir, N. (2009) “Sosyal Değişim Teorisi Çerçevesinde Örgütsel Adalet ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki ve Güvenin Ilımlaştırıcı Etkisi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(31), 197-208.
Demircan, N., A. Ceylan (2003) “Does Trust Mediate the Effects of Justice Perceptions on Employee Commitment?”, Boğaziçi Journal: Review of Social, Economic and Administrative Studies, 17(2), 23-42.
Demircan, Ç.N., S. Yıldız (2009) “Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: “ Algılanan Örgütsel Destek” Bir Ara Değişken mi?”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 68-90.
Ertürk, A. (2010) “Exploring Predictors of Organizational Identification: Moderating Role of Trust on the Associations Between Empowerment, Organizational Support, and Identification”, European Journal of Work and Organizational Psychology, 19(4), 409-441.
Gautam, T., R. Van Dick, U. Wagner (2004) “Organizational Identification and Organizational Commitment: Distinct Aspects of Two Related Concepts”, Asian Journal of Social Psychology, 7, 301-315.
Gilliland, S.W., D Chan (2009) “Örgütsel Adalet: Teori, Yöntemler ve Uygulamalar” içinde N. Anderson, D.S. Ones, H.K.. Sinangir, C.Viswesvaran (ed). Endüstri, İş ve Örgüt Psikolojisi El Kitabı, Cilt 2, İstanbul: Literatür Yayıncılık, 167- 194.
Greenberg, J. (1990) “Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow”, Journal of Management, 16(2), 399-432.
Greenberg, J. (1993) “The Social Side of Fairness: Interpersonal and Informational Classes of Organizational Justice”, in R. Cropanzano (ed.), Justice in The Workplace: Approaching Fairness in Human Resource Management, Hillsdale, Nj: Lawrence Associates, 79-103.
Greenberg, J. (2009) “Everybody Talks About Organizational Justice, But Nobody Does Anything About It”, Industrial and Organizational Psychology, 2, 181
Gümüşlüoğlu, L., Z.A. Karakitapoğlu (2010) “Bilgi Çalışanlarının Adalet ve Güçlendirme Algılarının Örgüte, Lidere ve İşe Bağlılık Üzerindeki Etkileri”, Türk Psikoloji Dergisi, 25(66), 21-36.
Hakonen, M., J. Lipponen (2008) “Procedural Justice and Identification with Virtual Teams: The Moderating Role of Face-to-Face Meetings and Geographical Dispersion”, Social Justice Research, 21,164-168.
Hirst, G., R. Van Dick, D. Van Knippenberg (2009) “A Social Identity Perspective on Leadership and Employee Creativity, Journal of Organizational Behavior, 30, 963-982.
Hofstede, G. (1980) Culture’s Consequences: International Differences in Work- Related Values, California: Sage.
İçerli, L. (2010) “Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
İşcan, Ö.F. (2006) “Dönüştürücü / Etkileşimci Liderlik Algısı ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisinde Bireysel Farklılıkların Rolü”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11, 160-177.
İşcan, Ö.F., U. Sayın (2010) “Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(4), 195-216.
Jannsen, O., X. Huang (2008) “Us and Me: Team Identification and Individual Differentiation As Complementary Drivers of Team Members’ Citizenship and Creative Behaviors”, Journal of Management, 34(1),69-88.
Kreiner, G.E., B.E. Ashforth (2004) “Evidence Toward an Expanded Model of Organizational Identification”, Journal of Organizational Behavior, 25, 1-27.
Leventhal, G.S. (1980) What Should be done with Equity Theory? New Approaches to the Study of Fairness in Social Relationships. in K. Gergen, M. Greenberg, R. Willis (Eds.), Social Exchanges: Advances in Theory and Research, New York: Plenum, 27-55.
Lipponen, J., B. Wisse, J. Perӑlӑ (2011) “Perceived Justice and Group Identification: The Moderating Effect of Previous Identification”, Journal of Personal Psychology, 10(1), 13-23.
Mael F., B.E. Ashforth (1992) “Alumni and their Alma Matter: A Partial Test of the Reformulated Model of Organizational Identification”, Journal of Organizational Behavior, 13, 103-123.
Masterson, S.S., K. Lewis, B.M. Goldman, M.S. Taylor (2000) “Integrating Justice and Social Exchange: The Differing Effects of Fair Procedures and Treatment on Work Relationships”, Academy of Management Journal, 43(4), 738-748.
McAllister, D.J., G.A. Bigley (2002) “Work Context and the Definition of Self: How Organizational Care Influences Organization-Based Self-Esteem”, Academy of Management Journal, 45(2), 894-904.
Meydan, C.H. (2010) Örgüt Kültürü, Örgütsel Güç ve Örgütsel Adalet Algılarının Bireyin İş Tatmini Ve Örgüt Bağlılığı Üzerine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktoral Tezi, Ankara: Kara Harp Okulu.
Meydan, C.H., H. Şeşen (2011) Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları, Ankara: Detay Yayıncılık.
Özgan, H. (2011) “The Relationship between Oraganizational Justice, Confidence, Commitment, and Evaluating the Manager and the Perceptions of Conflict Management at the Context of Organizational Behavior”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 241-247.
Özmen, Ö.N.T., Y. Arbak, P.S. Özer (2007) Adalete Verilen Değerin Adalet Algıları Üzerindeki Etkisinin Sorgulanmasına İlişkin Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, 7, 17-33.
Olkkonen, M.E., J. Lipponen (2006) “Relationship between Organizational Justice, Identification with Organization and Work Unit, and Group-Related Outcomes”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 100(2), 202-215.
Podsakoff, P.M., S.B. MacKenzie, J.-Y. Lee, N.B. Podsakoff (2003) “Common Method Biases in Behavioral Research: A Critical Review of the Lliterature and Recommended Remedies”, Journal of Applied Psychology, 88(5), 879-903.
Polat, M. (2009) “Örgütsel Özdeşleşmenin Öncülleri ve Ardılları Üzerine Bir Saha Araştırması”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bursa, Uludağ Üniversitesi.
Polat, S., C. Ceep (2008) “Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları”, Educational Administration: Theory and Practice, 54, 307-331.
Porter, L.W., G. Bigley, R.M. Steers (1996) Motivation at Work Behavior, New York: McGraw-Hill.
Qureshi, J.A., A. Shahjehan, F. Zeb, K. Saifullah. (2011) “The Effect of Self-esteem and Organizational Identification on Organizational Citizenship Behavior: A Case of Pakistani Public Sector University”, African Journal of Business Management, 5(9), 3448-3456.
Reade, C. (2001) “Antecendents of Organizational Identification in Multinational Corporations: Fostering Psychological Attachment to the Local Subsidiary and the Global Organization”, The International Journal of Human Resource Management, 12(8), 1269-1291.
Riketta, M. (2005) “Organizational Identification: A Meta-Analysis”, Journal of Vocational Behavior, 66, 358-384.
Spector, P.E. (2006) “Method Variance in Organizational Research: Truth or Urban Legend?”, Organizational Research Methods, 9, 221-232.
Steiner, D.D., S.W. Gilliland (2001) “Procedural Justice in Personnel Selection: International and Cross-Cultural Perspectives”. International Journal of Selection and Assessment, 9, 124–137.
Turunç, Ö., M. Çelik (2010) “Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İş-Aile, Aile-İş Çatışması, Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Savunma Sektöründe Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 209-232.
Tüzün, İ.K. (2006) Örgütsel Güven, Örgütsel Kimlik ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisi; Uygulamalı Bir Çalışma, Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tüzün, İ.K., İ. Çağlar (2008) “Örgütsel Özdeşleşme ve İletişim Etkinliği İlişkisi”, Journal of Yaşar University, 3(9), 1011-1027.
Tyler, T., R. Bies (1990) Beyond Formal Procedures: The Interpersonal Context of Procedural Justice, in J. Carroll (ed.), Applied Social Psychology in Business Settings, Erlbaum: Hillsdale, NJ., 77-98.
Tyler, T., P. Degoey, H. Smith (1996) “Understanding Why the Justice of Group Procedures Matters: A Test of the Psychological Dynamics of the Group-Value Model”, Journal of Personality and Social Psychology, 70(5), 913-930.
Tyler, T.R., S.L. Blader (2003) “The Group Engagament Model: Procedural Justice, Social Identity, and Cooperative Behavior”, Personality and Social Psychology Review, 7(4), 349-361.
Van Dick, R., U. Wagner, J. Stellmacher, O, Christ (2004) “The Utility of a Broader Conceptualization of Organizational Identification: Which Aspects Really Matter?”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77, 171
Van Dick, R., T.E. Becker, J.P. Meyer (2006) “Commitment and Identification: Forms, Foci, and Future”, Journal of Organizational Behavior, 27, 545-548.
Van Knippenberg, D., E.C.M. Van Schie (2000) “Foci and Correlates of Organizational Identification”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73, 137–147.
Van Knippenberg, D., E. Sleebos (2006) “Organizational Identification versus Organizational Commitmnet: Self-Definition, Social Exchange, and Job Attitudes”, Journal of Organizational Behavior, 27, 571-584.
Walumbwa, F.O., R. Cropanzano, C.A. Hartnell (2009) “Organizational Justice, Voluntary Learning Behavior, and Job Performance: A Test of the Mediating Effects of Identification and Leader-Member Exchange”, Journal of Organizational Behavior, 30, 1103–1126.
Wasti, S.A. (2001) “Örgütsel Adalet Kavramı ve Tercüme Bir Ölçeğin Türkçe’de Güvenilirlik ve Geçerlik Analizi”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1, 33-50.