Yükseköğretimin Toplumsal Değişmeye Etkisi

Toplumsal değişme, toplumun yapısındaki, temel kurumlarındaki, toplumun parçaları arasındaki dengede ya da örgütlenme şeklinde meydana gelen değişmedir. Eğitim ve toplumsal değişme arasındaki ilişki uzun yıllardır tartışılmaktadır. Bazı düşünürlere göre eğitim toplumsal değişmeye neden olmakta, bazılarına göre ise, toplumsal değişmenin sonucu olarak şekillenmektedir. Eğitimin toplumdaki en önemli işlevleri; bireyi toplumsallaştırmak, toplumun sürekliliğini sağlamak ve toplumsal değişmeyi sağlamaya çalışan kuşaklar yetiştirmektir. Özellikle araştırma işlemlerini yöneten kuruluşlar olan üniversitelerin bu işlevlerdeki etkisi yadsınamaz. Son yıllarda birçok ülke yükseköğretim sistemleri içinde reformlar yapmışlardır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin yükseköğretim kurumlarında ortaya çıkan bu reformlar; yeni kuruluşların ortaya çıkması, finans ve yönetim yapılarının değiştirilmesi, değerlendirme ve akreditasyon mekanizmalarının oluşturulması, program reformları ve teknolojik yenilikler şeklinde kendini göstermiştir. Bu araştırmanın amacı, yükseköğretimin toplumsal değişmedeki etkisini incelemektir. Bu kapsamda araştırmada, eğitim, toplumsal değişme ve yükseköğretimdeki temel kavramlar, gelişme ve sorunlar sosyal gerçeklik bağlamında incelenmiş ve analitik bir yaklaşımla bazı öneriler getirilmiştir.

The Effect of Higher Education on Social Change

Social change is the change which takes place in the structure, main institutions, the balance between the components or the organisation method of the society. The relationship between education and social change has been discussed for years. According to some philosophers education causes social change and whereas according to the others education is shaped as a result of social change. The most significant functions of education in a society are to socialise individuals, to enable the continuity of the society and to raise generations that would try to establish social change. Especially the effect of universities which are the institutions directing research processes can not be ignored. In recent years, many countries have reformed their higher education systems. Especially the reforms which take place in the higher education systems of developing countries are; establishing new institutions, changing financial and administrative structures, forming evaluation and accreditation mechanisms, program reforms and technological innovations. The aim of this study is to investigate the effect of higher education on social change. In this context, fundamental concepts in education, social change and higher education, developments and problems within the framework of social reality have been investigated and some suggestions have been made with an analytical approach.

PDF

___

Akkutay, Ü. (1999). 21.Yüzyılda sosyal yapının eğitime etkileri nasıl olacaktır? Eğitimde Yansımalar V. 21. Yüzyılın Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Ulusal Sempozyumu, 34-41, Ankara.
Astin, A. W. & Astin, H. S. (2000). Leadership reconsidered: Engaging higher education in social change. W.K. Kellogg Foundation.
Bilgiseven, K. A. (1992). Eğitim sosyolojisi, İstanbul: Filiz Kitabevi.
Chapman, D. W. & Austin, A. E. (Eds.) (2002). Higher education in the developing world: Changing contexts and ınstitutional responses. Westport. CT, USA: Greenwood Publishing Group, Incorporated.
Dewey, J. (1899). The school and society. Chicago: The University of Chicago Press.
Elton, L. (1999). New ways of learning in higher education: managing the change. Tertiary Education and Management Springer Netherlands: Kluwer Academic Publishers, 5 (3), 207-225.
Ereş, F. (2005). Eğitimin sosyal faydaları: Türkiye-AB karşılaştırması, Milli Eğitim Dergisi, 167, 320-339.
Ergün, M. (1994). Eğitim sosyolojisine giriş. Ankara: Ocak Yayınları.
Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
Eskicumalı, A. (2003). Eğitim ve toplumsal değişme: Türkiye’nin değişme sürecinde eğitimin rolü, 1923-1946. Boğaziçi Eğitim Dergisi, 19(2), 15-29.
Fichter, J. (2002). Sosyoloji nedir. (N. Çelebi, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
Fidan, N. (1985). Eğitime giriş. İstanbul: Alkım Yayınevi.
Gündüz, S. (2005). Eğitim ve toplumsal değişme. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(10),149–168.
İçli, G. (2002). Sosyolojiye giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
Kızılçelik, S. (1992). Sosyoloji sözlüğü. Konya: Göksu Matbaası
Kongar, E. (1972). Toplumsal değişme. Ankara: Bilgi Yayınevi.
Lewin, K. (1961). Quasi-stationary social equilibria and the problem of permanent change. (edit. W.G. Bennis, K.D. Benne & R. Chin), The planning of change. New York: Holt Rinehart.
Mutlu, L. (2007). Türkiye’nin uygarlık yolu üniversitelerden geçiyor. İstanbul: Boyut Yayın Grubu.
Oğuz, A. (2004). Bilgi çağında yükseköğretim programları. Milli Eğitim Dergisi, 164.
Öztürk, H. (1993). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Hatipoğlu Yayınları.
Prazzdnikov, G.A. (2006). The bologna process and its relevance to present-day education. Russian Education and Society,48(7), 5-16.
Rury, J. L. (2004). Education and social change: Themes in the history of american schooling. Mahwah, NJ, USA: Lawrence Erlbaum Associates, Incorporated.
Sağ, V. (2003). Toplumsal değişim ve eğitim üzerine. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 11-25.
Salmi, J. (2002). Facing the challenges of the twenty-first century. Perspectives, 6(1), 8-12.
Salmi, J. (2001). Tertiary education in the 21st century: challenges and opportunities. Higher Education Management, 13(2),105-131.
Singer, A. & Pezone, M. (2007). Education for social change: from theory to practice. 15.01.2007 tarihinde http://louisville.edu/journal/workplace/issue5p2/singerpezone.html adresinden alınmıştır.
Tezcan, M. (1997). Eğitim sosyolojisi. (11. bs.). Ankara: Yazar.
Tezcan, M. (1995). Sosyolojiye giriş. (4. bs.). Ankara: Feryal Matbaası.
Timur, T. (2000). Toplumsal değişme ve üniversiteler. Ankara: İmge Yayınevi.
Trumbi, S. U. (2006). The lisbon recognition convention: unesco’s contribution to european ıntegration ın the 1990’s. Social Alternatives, 25(4), 27-37.
TÜBİTAK. (2003). Bilim ve teknoloji stratejileri, vizyon 2023 (Eğitim ve insan kaynakları paneli ara rapor). 16.01.2007 tarihinde http://vizyon2023.tubitak.gov.tr/teknolojiongorusu/paneller/egitimveinsankaynaklari/raporlar/raporeik.pdf adresinden alınmıştır.
Wachter, B. (2004). The bologna process: developments and prospects. European Journal of Education, 39(3), 265-273.
Weinberg, A. S. (2002).The üniversity: an agent of social change?. Qualitative Sociology, 25(2), 263-272.
Young, K. (1955). A sociology of education. New York: American Book Company.
YÖK. (2007). Türkiye’nin yükseköğretim stratejisi. Ankara: Meteksan.