Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Üç Paydaşının Beklentilerinin Beklentinin İhlali Teorisine Göre Tespiti

Bu çalışma yakın zamanda revize edilen öğretmenlik uygulaması dersinin üç paydaşı olan uygulama öğrencilerinin, uygulama öğretmenlerinin ve uygulama öğretim elemanlarının beklentilerini ve bu beklentilerin birbiri ile uyumu ya da çatışmasını nitel veri analizi ile tespit etmeyi amaçlamıştır. Klinik danışmanlık modelinde (KDM) bahsi geçen üç paydaşın birbiriyle iyi bir iletişim içerisinde olması gerektiği vurgulanmaktadır. Beklentinin ihlali teorisine göre her birey karşılaştıkları durum ya da kişilere karşı bir beklenti geliştirirler ve bu beklentilerin uyumlu olması ya da ihlal edilmesine göre motivasyon ve ilgi durumu etkilenir. Öğretmenlik uygulaması derslerinin başarılı bir şekilde gerçekleştirilmesi için tüm paydaşların beklentilerinin tespit edilmesi son derece önemlidir. Bu nedenle fen bilgisi öğretmenliği programında öğretmenlik uygulaması derslerine kayıtlı olan 18 öğretmen adayının oluşturduğu beş uygulama grubu ile odak grup görüşmesi yapılmış, çalışmaya katılan öğretmen adaylarına danışmanlık yapan beş öğretim elemanı ve dört uygulama öğretmeni ile mülakat yapılmıştır. Daha önce öğretmenlik uygulamasına yönelik olarak yapılan çalışmalardan farklı olarak bu çalışma paydaşların öğretmenlik uygulaması dersine yönelik beklentilerinin birbirleri ile uyum ve çatışmalarını ortaya koymayı amaçlamıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler incelendiğinde, dersin paydaşlarının uygulama derslerinin işleniş biçimine ve diğer paydaşlara yönelik birçok beklentisi olduğu görülmektedir. Bazı konularda dersin her üç paydaşı da aynı ya da benzer ifadelerde bulunmuş olup beklentilerinin birbirleriyle uyumlu olduğu gözlenmiştir. Ancak bazı hususlarda paydaşların ifadelerinin birbirlerinden tamamen farklı olduğu ve birbirleriyle çeliştikleri gözlenmiştir. Örneğin öğretim elemanlarının ders planlarına detaylı ve yapıcı bir şekilde dönüt vermesi ve uygulama öğrencilerine “stajyer” olarak hitap etmemeleri her üç paydaşın da birbirleri ile uyumlu olan beklentilerindendir. Uygulama öğrencilerinin ders anlatımı esnasında hata yapsalar dahi uygulama öğretmeni ya da uygulama öğretim elemanı tarafından müdahale edilmesi konusunda ise üç paydaşın beklentilerinin birbirleri ile çeliştikleri gözlenmiştir. Bu çalışmada söz konusu olan beklentilerin önceden bilinmesi ile paydaşlar arasındaki olumsuz beklenti ihlalinin giderilmesi, öğretmenlik uygulaması derslerinin paydaşlarının uygulama derslerini etkin bir şekilde yürütmelerine ve düzenlemelerine olanak sağlayabilecektir.

Identifying the Expectations of Three Stakeholders of the Field Experience Course via Expectancy Violation Theory

This study aimed to identify the expectations of three stakeholders (pre-service teachers, supervisor teacher, and mentor faculty member) from other stakeholders and the process of field experience course that was recently revised. The clinical supervision model emphasized that these three stakeholders should work collaboratively. According to the expectancy violation theory, every individual has expectations from cases or people that they have some sort of relation and individual’s motivation is directly affected by violation of these expectations. Therefore, the findings of this study shed light on identifying whether the stakeholders carry out the field experience course in a harmonious and efficient manner. For this reason, focus group interviews were conducted with five different groups, in total 18 science pre-service teachers who enrolled in the field experience course. Five faculty members and four supervisor teachers who supervised the participant preservice teachers were also interviewed. Stakeholders' expectations were first evaluated individually, and then violation and compliance across all stakeholders’ expectations were analyzed. The findings showed that the stakeholders of field experience course have many expectations from the course and the other stakeholders. In addition to this, the stakeholders’ expectations were cross-examined and expectancy violations were determined especially on some basic issues. For example, the expectations of mentor faculty member's detailed and constructive feedback to the lesson plans and not addressing the pre-service teachers as “intern” are compatible with each other for all three stakeholders. It was observed that the expectations of three stakeholders contradicted each other about interrupting a pre-service teacher’s teaching by the mentor faculty member and the supervisor teacher when s/he made a mistake during the lecture. In this study, knowing three stakeholders’ expectations in advance and eliminating the negative expectation violation among these stakeholders will enable them to conduct and organize the field experience courses effectively.

PDF

___

Aksu, M. B. (2004). Fakülte–okul işbirliği semineri ve uygulama sürecinin değerlendirilmesi: Malatya ili örneği. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9.
Aydın, Y., Selçuk, Y., & Yeşilyurt, Y. (2007). Öğretmen adaylarının “Okul Deneyimi II” dersine ilişkin görüşleri-Yüzüncü Yıl Üniversitesi örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,4, 2.
Azar, A. (2003). Okul Deneyimi ve Öğretmenlik Uygulaması Derslerine ilişkin Görüşlerinin Yansımaları, Milli Eğitim Dergisi, Sayı:159, [Online]: http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/159/azar.htm adresinden 07.01.2019 tarihinde indirilmiştir.
Baltacı-Göktalay, Ş.B., Kesner, J., Uzun, A., Bulunuz, N., Gürsoy, E., & Bulunuz, M.(2014). Redefining a teacher education program: Clinical supervision model and Uludag KDM. International Journal of New Trends in Education and Their Implications, 5(2), 1-11.
Başal, H. A., Kahraman, P. B., Rabia, Ö. Z. E. N., Tabak, D., & Turan, N. (2017). Okul öncesi eğitimi öğretmen adayları, uygulama öğretmenleri, öğretim elemanları ve uygulama okulu yöneticilerinin öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 389-417.
Baştürk, S.(2009). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi. İlköğretim online, 8(2).
Bektaş, M., & Ayvaz, A. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersinden beklentileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 209-232.
Britzman, D. (2003). Practice makes practice: A critical study of learning to teach. New York: SUNY Press. Bulunuz, N., & Bulunuz, M.(2016) Öğretmen Adaylarının Mesleki Gelişimi İçin İyi Öğretmenlik Uygulamaları: Klinik Danışmanlık Modeli. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 401-429.
Bulunuz, N., Gursoy, E., Kesner, J., Baltaci Goktalay, S., & Salihoglu, U. M. (2014). The Implementation and Evaluation of a Clinical Supervision Model in Teacher Education in Turkey: Is It an Effective Method?. Educational Sciences: Theory and Practice, 14(5), 1823-1833.
Burgoon, J. K. (1978). A communication model of personal space violations: Explication and an initial test. Human Communication Research, 4(2), 129-142.
Burgoon, J. K., Burgoon, M., (2001). Expectancy theories. In: Robinson, W. P., Giles, H. (Eds.), The New Handbook of Language and Social Psychology (pp. 79–99). John Wiley & Sons, West Sussex, UK.
Burgoon, J. K., Bonito, J. A., Lowry, P. B., Humpherys, S. L., Moody, G. D., Gaskin, J. E., & Giboney, J. S. (2016). Application of Expectancy Violations Theory to communication with and judgments about embodied agents during a decision-making task. International Journal of Human-Computer Studies, 91, 24-36.
Carspecken, P.F. (1996). Critical ethnography in educational research: A theoretical and practical guide. New York: Routledge. Chong, S., Low, E., & Goh, K.(2011). Emerging professional teacher identity of pre-service teachers. Australian Journal of Teacher Education, 36(8), 50–64.
Cooper, J. E., & He, Y. (2012). Journey of “becoming”: Secondary teacher candidates’ concerns and struggles. Issues in Teacher Education, 21(1), 89–108.
Creswell, J. W.(2008). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research.(4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. (4th ed.). Thousands Oaks, California: Sage.
Creswell, J. W., & Poth, C. N. (2016). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. (4th ed.). Sage publications.
Çelikkaya, T. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersinden beklentileri ve bu beklentilerin karşılanma düzeyleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1(2), 155-172.
Çepni, O., ve Aydın, F. (2015). Coğrafya öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 285-304.
Çetintaş, B., & Genç, A. (2005). Almanca öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin görüş ve deneyimleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29), 75-84.
Delamarter, J. (2019). Proactive images for pre-service teachers: Identity, expectations, and avoiding practice shock. Springer.
Dursun, Ö. Ö., & Kuzu, A. (2008). Öğretmenlik uygulaması dersinde yaşanan sorunlara yönelik öğretmen adayı ve öğretim elemanı görüşleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 159-178.
Eraslan, A. (2009). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının ‘öğretmenlik uygulaması’ üzerine görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(1),207-221.
Gaffney, J. D. (2013). Education majors’ expectations and reported experiences with inquiry-based physics: Implications for student affect. Physical Review Special Topics-Physics Education Research, 9(1), 010112.
Gaffney, J. D., Gaffney, A. L. H., & Beichner, R. J. (2010). Do they see it coming? Using expectancy violation to gauge the success of pedagogical reforms. Physical Review Special Topics-Physics Education Research, 6(1), 010102.
Gaffney, J. D., Gaffney, A. L. H., & Chini, J. J. (2013). Using expectancy violation to investigate student dissatisfaction in studio physics. In Physics Education Research Conference, Portland, OR. Goldhammer, R. (1969). Clinicalsupervision. Special methods for the supervision of teachers. New York: Holt, Rinehart & Winston.
Gökçe, E., & Demirhan, C. (2005). Teacher candidates and supervising teachers’ opinions about activities of teaching practice in elementary schools. Ankara University, Journal of Educational Sciences, 1, 43-71.
Gülkılık, H. (2009). Fakülte–okul işbirliği kapsamında düzenlenen Okul Deneyimi I, II ve Öğretmenlik Uygulaması derslerinin işleyişinin değerlendirilmesi: Matematik öğretmenleri. In 1st International Congress of Educational Research, Çanakkale, Turkey.
Gündoğdu, K., Erdal, B. A. Y., Coşkun, Z. S., & Albez, C. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik uygulamasına ilişkin görüşleri ve beklentileri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 55-67.
Gürsoy, E., Bulunuz, N., Baltacı-Göktalay, Ş., Bulunuz, M., Kesner, J., & Salihoğlu, U. (2013). Clinical supervision model to improve supervisory skills of cooperating teachers and university supervisors during teaching practice. Hacettepe University Journal of Education, 1 (special issue), 191-203.
Gursoy, E., & Eken, E. (2019). Development or Training: The Matter of Clinical Supervision in EFL Student Teachers' Teaching Practice. In Handbook of Research on Educator Preparation and Professional Learning (pp. 305-319). IGI Global.
Hastings, W. (2010). Expectations of a pre-service teacher: Implications of encountering the unexpected. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 38(3), 207–219.
Karasu Avcı, E., & Ünal İbret, B.(2016). Öğretmenlik uygulaması-II dersine ilişkin okul öncesi öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2519-2536.
King, S. (2006). Promoting paired placements in initial teacher education. International Research in Geographical & Environmental Education, 15(4), 370-386.
Kirbulut, Z. D., Boz, Y., & Kutucu, E. S. (2012). Pre-service chemistry teachers’ expectations and experiences in the school experience course. Australian Journal of Teacher Education, 37(2), 41–57.
Kocadere, S. A., ve Aşkar, P. (2013). Okul uygulamaları derslerine ilişkin görüşlerin incelenmesi ve bir uygulama modeli önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-2).
Koermer, C. D., & Petelle, J. L. (1991). Expectancy violation and student rating of instruction. Communication Quarterly, 39(4), 341–350.
Köroğlu, H., Başer, N., & Yavuz, G. (2000). Okullarda uygulama çalışmalarının değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19).
Meijer, P. C., De Graaf, G., & Meirink, J. (2011). Key experiences in student teachers’ development. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 17(1), 115–129.
Miles, M. B., Huberman, A. M., Huberman, M. A., & Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (1998). Öğretmen Adaylarının Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim- Öğretim Kurumlarında Yapacakları Öğretmenlik Uygulamasına ilişkin Yönerge. Ankara: Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Uygulama öğrencilerinin Milli Eğitim bakanlığına bağlı eğitim öğretim kurumlarında yapacakları öğretmenlik uygulamasına ilişkin yönerge. [Online] (18.02.2019 tarihinde alınmıştır: http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_06/25172143_YYnerge.pdf).
National Council for Accreditation of Teacher Education [NCATE] (2010). Transforming Teacher Education through Clinical Practice: Blue Ribbon Panel Report on Clinical Preparation and Partnerships for Improved Student Learning. http://www.ncate.org.
National Research Council [NRC] (2010). Preparing Teachers: Building Evidence Sound Policy. Washington, D.C.
Öner, G., & Aydın, E. (2016). Öğretmen adaylarının okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerinden ve bu derslerin paydaşlarından beklentileri. ERPA International Congresses on Education 2016 bildiriler kitabı, 283-298.
Paker, T. (2008). Öğretmenlik Uygulamasında Öğretmen Adaylarının Uygulama Öğretmeni ve Uygulama Öğretim Elemanının Yönlendirmesiyle İlgili Karşılaştıkları Sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 132-139.
Patton, Q. M. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Thousand Oaks: Sage Publications.
Redish, E. F., Saul, J. M., & Steinberg, R. N. (1998). Student expectations in introductory physics. American Journal of Physics, 66(3), 212-224.
Seiffert, M. A., & Wheeless, L. R. (1990, June). A test of a nonverbal expectancy violation model for teacher immediacy and learning. Paper presented at the annual meeting of the International Communication Association,Dublin, Ireland.
Şimşek, S., Alkan, V., & Erdem, A. R. (2013). Öğretmenlik uygulamasına ilişkin nitel bir çalışma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(34), 63-73.
Taşkesen, S. (2018). Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Öğrencilerinin Okul Uygulamaları Dersinden Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 826-841.
van Manen, M. (2017a). But is it phenomenology?.Qualitative Health Research, 27(6), 775-779.
Yıldırım R.G., Özyılmaz Akamca G., Ellez A.M., Karabekmez S., & Bulut Üner A.N., (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(2), 306-316.
Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK), (2007). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitim Fakülteleri (1982-2007) (Öğretmenin Üniversitede Yetiştirilmesinin Değerlendirilmesi), Yükseköğretim Kurulu Yayını 2007-5.
Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) (2018). Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Zachary, L. J. (2005). The mentor's guide: Facilitating effective learning relationships. John Wiley & Sons.