İlkokullarda Uygulanan Kaynaştırma Programında Aile Katılımının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Okulda kazanılan becerilerin aile ortamında da devam ettirilerek geliştirilmesi, eğitimin sürekliliği ve başarısı açısından oldukça önemlidir. Türkiye’de eğitim anlayışı ve özel eğitim ilke, yöntem, tekniklerinde meydana gelen değişim, aile katılımını daha da önemli hale getirmiştir. Bu nedenle bu çalışmada ilkokullarda uygulanan kaynaştırma programında aile katılımının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması olarak tasarlanmıştır. Çalışma, 2018-2019 eğitim öğretim yılında Adana ili merkez ilçelerindeki ilkokullarda görev yapmakta olan 8 sınıf öğretmeniyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri, nitel veri toplama tekniklerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Görüşmeden elde edilen veriler tümdengelimci içerik analizi yöntemi kullanılarak MaxQda 12 programı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda öğretmenler aile katılımının yetersiz olduğunu ifade etmişlerdir. Okulda verilen eğitimin evde de devam ettirilmesinin, ailelerin çocuğun durumunu kabullenmesinin ve öğretmenlerle sürekli iletişim kurulmasının önemli olduğunu vurgulamışlardır. Öğretmenler aynı zamanda ailelerin bilinçsiz ve eğitimsiz olması nedeniyle eğitimin sadece okulda kaldığına ve maddi imkânsızlıkların büyük bir sorun olduğuna dikkat çekmişlerdir. Öğretmenlerin dile getirdikleri önemli bir başka sorun da ailelerin eğitim öğretim sürecine katılmaması sonucunda öğrencilerde sosyal ilişki bozukluğu, başkalarına veya kendine zarar verme, hırçınlık ve özgüven eksikliği gibi olumsuzlukların görülmesi olarak belirtilmiştir. Katılımın arttırılması için de öncelikli olarak ailelere eğitim verilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Evaluating Parent Participation according to Teacher’ Opinions in Inclusive Program Implemented in Primary Schools

The development of the skills acquired in school by continuing in the parent environment is important for the continuity and success of education. For this reason, in this study, it was aimed to evaluate family participation in inclusive programs implemented in primary schools according to the opinions of teachers. The research is designed as a case study which is one of the qualitative research methods. The study was conducted with 8 class teachers working in primary schools in central districts of Adana in the 2018-2019 academic year. The data of the research were collected by using semi-structured interview technique which is one of the qualitative data collection techniques. The data obtained from the interview were carried out with the MaxQda 12 program using deductive content analysis method. As a result of the study, the teachers stated that family participation was insufficient. The teachers emphasized that it is important to continue the education given at the school at home setting, to accept the situation of the parents and to keep the families in contact with the teachers. The teachers also pointed out that education is limited only by school and financial difficulties are a big issue since the families are unconscious and uneducated. Another important problem expressed by the teachers is that, as a result of the families' not participating in the education process, some problems might come out such as difficulties in social relationship, harm to others, self-harm, aggressiveness and deficiency of self-confidence. It was emphasized that education should be given primarily to families in order to increase participation.

PDF

___

Akkök, F. (2003). Farklı özelliğe sahip çocuk aileleri ve ailelerle yapılan çalışmalar. A. Ataman (Ed.), Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitime giriş içinde (ss.121-142), Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
Altunay, E., Oral, G. & Yalçınkaya, M.(2014). Eğitim kurumlarında mobbing uygulamalarına ilişkin nitel bir araştırma. Sakarya University Journal of Education. 4(1), 62-80.
Aral, N. & Gürsoy, F. (2007). Özel eğitim gerektiren çocuklar ve özel eğitime giriş. İstanbul: Morpa Yayıncılık.
Arslan, Ü. & Nural, E. (2004). Okul öncesi eğitiminde okul-aile iş birliğinin önemi. Milli Eğitim Dergisi, 162, 99-108.
Aydoğan, İ. (2007). Okul faaliyetlerine aile katılımı engelleyen faktörler. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (2), 259-273.
Barge, J. K., & Loges, W. E. (2003). Parent, student, and teacher perceptions of parental involvement. Journal of Applied Communication Research, 31(2), 140-163.
Başaran, S. & Koç, F. (2000). Ailenin çocuğun okuldaki eğitimine katılım sorunları ve katılımın sağlanması için alternatif bir model. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Batu, S. & Kırcaali-İftar, G. (2005). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık.
Carrasquillo, A. L. & London, C. B. G. (1993). Parents and schools: A source book. Garland Publishing Inc.
Christenson, S. L. (2003). The family-school partnership: An opportunity to promote the learning competence of all students. School Psychology Quarterly 18(4), 454-48.
Christenson, S. L., Hurley, C. M., Sheridan, S. M., & Fenstermacher, K. (1997). Parents’ and school psychologists’ perspectives on parent involvement activities. School Psychology Review, 26(1), 111-130.
Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2nd. edition). California: Sage Publications, Inc.
Crites, C. V. (2008). Parent and community involvement: A case study. Unpublished Doctoral Dissertation. Wilmington University, Deleware.
Demircan, A. N. (2012). Ortaöğretim okullarında aile katılımı: Ölçek uyarlaması. Yayımlanmamış̧ yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
Duran, E. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı anasınıflarında uygulanmakta olan eğitim programının anne-baba katılım boyutu kapsamında yapılan çalışmaların incelenmesi. Yayımlanmamış̧ yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Durmuş, E. (2016). Ortaöğretim kurumlarında öğretmenlerin aile katılımıyla ilgili görüşlerinin incelenmesi: İstanbul-Sultanbeyli örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Epstein, J. L. (1995). School/ family/ community partnerships caring for the children we share. Phi Delta Kappan, 76(9), 701- 712.
Epstein, J. L, & Sheldon, S. B. (2002). Improving student behavior and school discipline with family and community involvement. Education and Urban Society, 35(1).4-26.
Erdoğan, Ç. & Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(3), 399-431.
Gözün-Kahraman, Ö. (2017). Özel gereksinimli çocuklar ve ailelerinin desteklenmesi. A. Arıkan ve B. Dinç (Ed.), Aile eğitimi içinde (ss. 223-253). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayınları.
Henderson, A. T. & Mapp, K. L. (2002). A new wave of evidence: The impact of school, family, and community connections on student achievement. Austin, TX: Southwest Educational Development Laboratory.
Hoover-Dempsey, K. V. & Sandler, H. M. (1997). Why do parents become involved in their children’s educations? Review of Educational Research, 67(1), 3-42.
Jeynes, W. H. (2005). A meta-analysis of the relation of parental involvement to urban elementary school student academic achievement. Urban Education, 40, 237-269.
Kay, J. P., Fitzgerald, M., Paradee, C., & Mellencamp, A. (1994). Making homework work at home: The parent’s perspective. Journal of Learning Disabilities, 27, 550-561.
Keçeli-Kaysılı, B. (2008). Akademik başarının artırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 69-83.
Keith, T. Z., Keith, P. B., Kimberly, J. Q., Sperduto, J., Santillo, S., & Killings, S.. (1998). Longitudinal effects of parent involvement on high school grades: similarıties and differences across gender and ethnic groups. Journal of School Psychology, 36, 335-362.
Kotaman, H. (2008). Türk ana babalarının çocuklarının eğitim öğretimlerine katılım düzeyleri. Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 135-149.
Lawson, M. A. (2003). School-family relations in context: parent and teacher perceptions of parent involvement. Urban Education, 38, 77-133.
Lewis, K.B. & Doorlag, D.H. (1987). Teaching special students in the mainstream. Merril-Palmer Publishing Company.
Mayring, P. (2002). Einführung in die qualitative sozialforschung(5. Auflage). Weinheim: Beltz Verlag.
McGhee, C. (2007). A descriptive study of teacher and parental attitudes towards parent involvement at an elementary school in deleware. Unpublished doctoral dissertation. Wilmington University, Deleware.
MEB. (2010). Okullarımızda neden niçin nasıl kaynaştırma yönetici, öğretmen ve aile kılavuzu. Ankara.
MEB. (2011). Özel eğitim okullarında aile eğitimi uygulamalarının değerlendirilmesi. Ankara. MEB. Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği (2017). Kaynaştırma/bütünleştirme yoluyla eğitim uygulamaları genelgesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09 /21112929_kaynastirma_genelge.pdf Erişim Tarihi: 22.05.2019
Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis.(2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Oktay, A. & Unutkan, Ö. (2003). Aile katılımı erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Perez Carreon, G., Drake, C., & Calabrese Barton, A. (2005). The importance of presence: Immigrant parent’s school engagement experiences. American Educational Research Journal, 42(3), 465-498.
Piştav-Akmeşe, P. & Kayhan, N. (2014). Okul öncesi ve ilkokula devam eden özel gereksinimli öğrencilerin aile katılım düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 39-56.
Pomerantz, E. M., Moorman, E. A., & Litwack, S. D. (2007). The how, whom, and why of parents’ involvement in children’s academic lives. Review of Educational Research, 77(3), 373-410.
Reynolds, A. J. & Clements, M. A. (2005). Parent involvement and children’s school success. In E. Patrikakou, & R. P. Weissberg (Eds.), Family-school partnerships Teachers College Press.
Shannon, S. M. (1996). Minority parental involvement: A Mexican mother's experience and a teacher's interpretation. Education and Urban Society, 29(1), 71-84.
Sucuoğlu, B. (1996). Kaynaştırma programlarında anne baba katılımı. Özel Eğitim Dergisi, 2(2), 25-43.
Sucuoğlu, B. & Kuloğlu, N. (1991). Otistik çocuklara bağımsız yaşam becerilerinin kazandırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 7(27),15-26.
Sucuoğlu, B., Küçüker, S. & Kanık, N. (1994). Anne babalara öğretme becerilerinin kazandırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 36-43.
Tansel, A. (2002). Determinants of school attainment of boys and girls in Turkey: Individual, household and community factors. Economics of Education Review, 21(5), 455-470.
Topcu, İ. (2013). Okulu geliştirmede velilerin rolü: Sivas il merkezinde bir durum çalışması. Yayımlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
Toros, F. (2011). Aile katılımının genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerin okuma becerileri ile annelerin ilköğretim okulundan memnuniyetleri üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Yazçayır-Hasanoğlu, G. & Gürgür, H. (2018). Özel gereksinimli öğrenci aileleri eğitim süreçlerine ne kadar dâhil oluyorlar? 1. Uluslararası eğitim ve sosyal bilimlerde yeni ufuklar kongresi bildiriler kitabı (ss.608-618), 9-11 Nisan 2018, İstanbul-TÜRKİYE.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7.Basım). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, H. (2018). Kaynaştırma raporlu çocuğa sahip ailelerin çocuklarının eğitimlerine katılımlarının ve öğretmenle görüşme sıklıklarının eğitimden memnuniyete etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.