Özgün UYANIK, Münevver Can YAŞAR, Gözde İNAL KIZILTEPE

Bilişsel Becerileri Destekleme Programının 61-72 Aylık Çocukların Yaratıcı Düşünme, Akademik ve Dil Becerilerine Etkisi

Bilişsel beceriler ile ilişkili olan yaratıcı düşünme, dil ve akademik becerilerin okul öncesi dönemde nitelikli programlarla desteklenmesi çocukların gelecekteki yaşamları açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu düşünceden hareketle araştırmada, bilişsel becerileri destekleme programının 61-72 aylık çocukların yaratıcı düşünme, akademik ve dil becerilerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu ise deney (29), kontrol (29) olmak üzere toplam 58 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, çocuklara ilişkin genel bilgileri toplamak amacıyla “Kişisel Bilgi Formu”, çocukların yaratıcı düşünme becerilerini değerlendirmek amacıyla Urban ve Jellen (1996) tarafından geliştirilen, Can Yaşar ve Aral (2011) tarafından geçerlik güvenirlik çalışması yapılan “Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi (YD-ROT)” ile Kaufman ve Kaufman (1993) tarafından geliştirilen, Uyanık ve Kandır (2014) tarafından geçerlik güvenirlik çalışması yapılan Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi (K-EADBAT) kullanılmıştır. Okul öncesi dönemdeki çocukların bilişsel, akademik, dil ve yaratıcı düşünme becerilerini desteklemeyi esas alan Bilişsel Becerileri Destekleme Programı ise, 12 hafta boyunca haftada iki gün olacak şekilde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, gruplar arası farklılık incelenirken ikili gruplarda Mann Whitney U Testi, gruplar içi karşılaştırmalarda ise Wilcoxen İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, Bilişsel Becerileri Destekleme Programı'nın çocukların yaratıcı düşünme, akademik ve dil becerilerinin desteklenmesinde etkili olduğu tespit edilmiştir.

Effects of Cognitive Skills Support Program on Creative Thinking, Academic and Language Skills of 61-72 Month-Old Children

Developing creative thinking, language and academic skills which are related to cognitive skills during pre-school period with qualified programs is crucially important for children’s further lives. Based on above view, in this study it is aimed to examine the effect of support program for cognitive skills on 61-72 month children’s creative thinking, academic and language skills. The sample of the study is composed of 58 normally developing children; 29 of them are in the control group and 29 of them are in experimental group. As data collection instruments “Personal Information Form” was used to collect general information about children, “Test for Creative Thinking-Drawing Production (TCT-DP)” developed by Urban and Jellen (1996) and adapted into Turkish and its validity and reliability study was conducted by Can Yaşar and Aral (2011) and “Kaufman Survey of Early Academic and Language Skills (K-SEALS)” developed by Kaufman and Kaufman (1993) and adapted into Turkish and its validity and reliability study was conducted by Uyanık ve Kandır (2014) was used to measure children’s creative thinking skills. Support Program for Cognitive Skills, which aimed to develop preschool children’s cognitive, academic, language and creative thinking skills, was implemented in two days for 12 weeks. While analyzing the difference between the groups for paired groups Mann Whitney U Test and for within the groups comparison Wilcoxon Signed-Rank Test was utilized. At the end of the study it was found that Support Program for Cognitive Skills was effective in developing children’s creative thinking academic and language skills.

PDF

___

Albrecht, K. & Miller, L.G. (2004). Innovations: The comprehensive preschool curriculum. Maryland, USA: Gryphon House.
Arden, R., Chavez, R.S., Grazioplene, R., & Jung, R.E. (2010). Neuroimaging creativity: A psychometric view. Behavioural Brain Research, 214(2), 143-156. Avaiable online at: http://biology.unm.edu/DI/papers/Arden2010.pdf Retrieved on July 29, 2015.
Aydin, N. ve Yılmaz, A. (2010). Yapılandırıcı yaklaşımın öğrencilerin üst düzey bilişsel becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H.U. Journal of Education) 39, 57-68. [Çevrim-içi: http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/459-published.pdf] Erişim Tarihi: 10.08.2015.
Bee, H. & Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi. (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınevi. Berk, L.E. (2013). Çocuk gelişimi. (A. Dönmez, Çev.). İstanbul: İmge Yayınevi.
Broinowski, I. (2002). Toward creativity in early childhood education : a case study of the creative processes used by early childhood educators in curriculum planning for young children. Unpublished Phd Thesis, University of South Australia, School of Education.
Brooks, P.H. & Haywood, H.C. (2003). A preschool mediational context: The Bright Start curriculum. In Hoon, A.S.S., Hoon, L.P.K. & Tan, O-S. (Eds.), Mediated learning experience with children: Applications across contexts (pp. 98-132). Singapore: McGraw-Hill Education.
Brophy, D.R. (2000). Comparing the attributes, activities, and performance of divergent, convergent, and combination thinkers. Creativity Research Journal, 13(3&4), 439-455. doi:10.1207/S15326934CRJ1334_20. [Avaiable online at: http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1207/S15326934CRJ1334_20] Retrieved on July 29, 2015.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Can Yaşar, M. (2009). Anasınıfına devam eden altı yaş çocuklarının yaratıcı düşünme becerilerine drama eğitiminin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2010). Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. uramsal Eğitimbilim, 3(2), 201-209. [Çevrim-içi: http://www.keg.aku.edu.tr/arsiv/c3s2/c3s2m14.pdf] Erişim Tarihi: 02.08.2015.
Can Yaşar, M. ve Aral, N. (2011). Yaratıcı Düşünme-Resim Oluşturma Testi’nin 61-72 aylık Türk çocukları Iiçin uyarlama çalişmasi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 36(384), 29-39.
Charlesworth, R. & Lind K.K. (2007). Math & science for young children. (5th edition). Newyork, USA: Thomson Delmar Learning.
Clements, D.H. & Sarama, J. (2011). Early childhood mathematics intervention. Science, 333(6045), 968-970. doi: 10.1126/science.1204537. [Avaiable online at: http://www.sciencemag.org/content/333/6045/968.full] Retrieved on July 29, 2015.
Çağdaş, A. ve Yıldız, F.Ü. (2003). Deneysel Yaratıcılık Programı”nın 4-5 yaş çocuklarının bilişsel gelişimine olan etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 315-328. [Çevrim-içi: http://www.dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/download/769/721] Erişim Tarihi: 02.08.2015.
Daneman, M. (1991). Working memory as a predictor of verbal fluency. Journal of Psycholinguistic Research, 20(6), 445-464. doi:10.1007/BF01067637
Daniel, M.F. (2000). Learning to think and to speak: An account of an experiment involving children aged 3 to 5 in France and Quebec. Thinking, 15(3), 17-25.
Das, J.P., Hayward, D., Samantaray, S., & Panda, J.J. (2006). Cognitive enhancement training (COGENT):What is it? How does it work with a group of disadvantaged children? Journal of Cognitive Education and Psychology, 5(3), 328-335. doi: 10.1891/194589506787382440.
Dehn, M.J. (2008). Working memory and academic learning assessment and intervention. New Jersey, USA: John Wiley & Sons, Inc.
De Bono, E. (1993). Serious creativity: Using the power of lateral thinking to create new ideas. London: Harper Collins Publishers.
Deniz Kan, Ü. (2006). Erken çocukluk yıllarında okuma-yazmaya hazırlık. Çağdaş Eğitim Dergisi, 31(337), 16-20.
DeYoung, C.G., Flanders, J.L., & Peterson, J.B. (2008). Cognitive abilities involved in insight problem solving: An individual differences model. Creativity Research Journal, 20(3), 278-290. doi: 10.1080/10400410802278719 [Avaiable online at: http://www.tc.umn.edu/~cdeyoung/Pubs/DeYoung_2008_insight_CRJ.pdf] Retrieved on July 30, 2015.
Dietrich, A. (2004). The cognitive neuroscience of creativity. Psychonomic Bulletin and Review, 11(6), 1011-1026. [Avaiable online at: http://link.springer.com/article/10.3758%2FBF03196731] Retrieved on July 30, 2015.
Gartenhaus, A.R. (2000). Yaratıcı düşünme ve müzeler (R. Mergenci ve B. Onur, Çev.) Onur, B. (Edt.), Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları: 7.
Gelman, S.A. & Gottfried, G.M. (2006). Creativity in young children’s thought. In: Creativity and Reason in Cognitive Development. Kaufman, J.C. and Baer, J. (Eds.), New York, USA: Cambridge University Press, pp. 221-243.
Gordon, A.M. & Browne, K.W. (2011). Beginings and beyond foundations in early childhood education (8. edition). Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. TÜBAR-XXXII, 127-146. [Çevrim-içi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tubar/article/viewFile/5000073170/5000067393]Erişim Tarihi: 02.08.2015.
Hançerlioğlu, O. (2000). Felsefe ansiklopedisi (Kavramlar ve akımlar-7). 3. Basım., İstanbul: Remzi Kitabevi.
Haywood, H.C. (2013). What is cognitive education? The view from 30,000 feet. Journal of Cognitive Education and Psychology, 12(1), 26-44. doi:10.1891/1945-8959.12.1.26. Avaiable online at: http://www.researchgate.net/publication/265553229 Retrieved on Auqust 05, 2015.
Hewett, T.T. (2005). Informing the design of computer-based environments to support creativity. In: Special Issue on Computer support for creativity. Edmonds, E. and Candy, L. (Eds.), International Journal of Human–Computer Studies, 63(4-5), 383-409. [Avaiable online at: http://dl.acm.org/citation.cfm?id=1140943&CFID=561932683&CFTOKEN=99188730] Retrieved on Auqust 05, 2015
Imbrosciano, A. (1997). Philosophy and student academic performance. Critical and Creative Thinking, 5 (1), 35-41.
Kala, N. (2014). Deneysel desen. Demir, .B. (Çev. Edt.), Eğitim Araştırmaları (4. Baskıdan Çeviri), (s. 282-316). Ankara: Eğiten Kitap.
Kandır, A. ve Orçan, M. (2010). Okul öncesi dönemde matematik eğitimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Kandır, A., Özbey, . ve İnal, G. (2010). Okul öncesi eğitimde program (1) kuramsal temeller. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Kandır A. ve Yazıcı, E. (2011). Erken dönemde okuma yazma becerilerinin gelişimi.
Kandır. A., Uyanık, Ö., Yazıcı, E. (Yazarlar). Eğlenceli etkinliklerle okuma yazmaya hazırlık. Ankara. Efil Yayınevi, ss. 1-31.
Kandır, A., Can Yaşar, M., İnal, G., Yazıcı, E., Ceylan, Ş., Yazıcı, Z., Çalışandemir, F., Özbey, ., & Uyanık, Ö. (2012). Dil etkinlikleri. Ankara: Efil Yayınevi. Kaufman, A.S. & Kaufman N.L. (1993). K-SEALS Kaufman survey of early academic and language skills: Manual. Minneapolis: Pearson Assessments.
Kaufman, S.B., DeYoung, C.G., Gray, J.R., Brown, J., & Mackintosh, N. (2009). Associative learning predicts intelligence above and beyond working memory and processing speed. Intelligence, 37(4), 374-382.
doi:10.1016/j.intell.2009.03.004. [Avaiable online at: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160289609000300] Retrieved on Auqust 05, 2015.
Kemple, K.M. & Nissenberg, S.A. (2000). Nurturing creativity in early childhood education: Families are part of it. Early Childhood Education Journal, 28(1), 67-71. [Avaiable online at: http://link.springer.com/article/10.1023%2FA%3A1009555805909] Retrieved on Auqust 06, 2015.
Klauer, K.J. (1996). Teaching inductive reasoning: some theory and three experimental studies. Learning and Instruction, 6(1), 37-57. Avaiable online at: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S095947529680003X Retrieved on Auqust 06, 2015.
Klauer, J.K. & Phye, D.G. (2008). Inductive reasoning: a training approach. Review of Educational Research, 78(1), 85-123. doi: 10.3102/0034654307313402. [Avaiable online at: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S095947529680003] Retrieved on Auqust 06, 2015.
Konak, Ö.A., Berberoğlu, G., Arıkan, ., Tuncer, Ç.Ö., & İş-Güzel, Ç. (2010). Okula hazırbulunuşluk kapsamında bilişsel ve dil becerileri. Cito Eğitim: uram ve Uygulama, Nisan-Haziran, 2010, 10-20. [Çevrim-içi: Sayi08_NisanMayisHaziran10.pdf] Erişim Tarihi: 02.08.2015.
Lubart, T. & Guignard, J.H. (2004). The generality-specificity of creativity: A multivariate approach. In: Creativity: From potential to realization. In Sternberg, R.J., Grigorenko, E.G. and Singer, J.L. (Eds.), Washington, DC: American Psychological Association, pp. 43-56.
MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
MEB (2009). Türkçe Dersi Öğretim Programı ve ılavuzu (1-5. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Yayınları.
Morrow, M.L. & Gambrell, B.L. (2004). Using children’s literature in preschool comprehending and enjoying books. Newark, DE: International Reading Association.
Murphy, M.M. (2007). Enhancing print knowledge, phonological awareness, and oral language skills with at-risk preschool children in head start classrooms. Unpublished Ph.D. Thesis, University of Nebraska, USA.
Nadal, M., Amengual-Bunyola, G.A., Ramis, C., Capó, M. & Cela Conde, C.J. (2006). Recent genetic contributions to the study of language. Ludus Vitalis, 14, 187-204.
Oakley, L. (2004). Cognitive development. New York, USA: Routledge Press. Ömeroğlu, E. (2005). Bilişsel süreçler. Ömeroğlu, E. ve Kandır, A. (Yazarlar) Bilişsel Gelişim. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları, s: 55–89.
Özdemir Beceren, B. ve Ünsal, F.Ö. (2014). Yaratıcılıkta zihinsel süreçler. Çelebi Öncü, E. (Ed.). Her yönüyle okul öncesi eğitim 2: Yaratıcılığın keşfi ss. 38-52. Ankara: Hedef C Basın Yayın.
Pagani, L., Rubenson, D., & Runco, M.A. (2003). The impact of junior kindergarten on behaviour in elementary school children. Internationel Journal of Behavioral Devolopment, 27(5), 423-427. [Avaiable online at: http://jbd.sagepub.com/content/27/5/423.full.pdf ] Retrieved on Auqust 02, 2015. doi: 10.1080/01650250344000028.
Ruggiero, V.R. (2004). The art of thinking a guide to critical and creative thought. (Seventh Edition). New York, USA: Pearson Longman.
Tarkey, P., Klein, A., & akeley, A. (2004). Enhancing young children’s mathematical knowledge through a prekindergarten mathematics intervention. Early Childhood Research Quarterly, 19(1), 99-120. doi:10.1016/j.ecresq.2004.01.002. [Avaiable online at: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0885200604000031] Retrieved on Auqust 02, 2015.
Starko, A.J. (2001). Creativity in the classroom: Schools of curious delight. (Second Edition). Mahwah,New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Inc. Sub, H.M., Oberauer, K., Wittmann, W.W., Wilhelm, O., & Schulze, R. (2002). Working-memory capacity explains reasoning ability-and a little bit more. Intelligence, 30, 261-288. [Avaiable online at: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160289601001003] Retrieved on Auqust 02, 2015.
Sungur, N. (1997). Yaratıcı düşünce. 2. Baskı. İstanbul: Evrim Yayınevi. Taggart, G., Ridley, K., Rudd, P., & Benefield, P. (Eds.). (2005). Thinking Skills in the Early Years: A litarauture review. Slough: National Foundation for Educational Research. [Çevrim-içi: http://eprints.whiterose.ac.uk/73999/1/Thinking_skills_in_early_years.pdf] Erişim Tarihi: 02.08.2015.
Tomic, W. & Klauer, J.K. (1996). On the effects of training inductive reasoning how far does it transfer and how long to be effects persist? European Journal of Psychology of Education, XI (3), 283-299. [Avaiable online at: http://link.springer.com/article/10.1007%2FBF03172941#page-1] Retrieved on Auqust 05 2015.
Topbaş, . (2005). Konuşma dilinin evrim sürecinde iletişim-dil-konuşma bağıntısı., . Topbaş. (Ed.). Dil ve kavram gelişimi. Ankara: Kök Yayıncılık, ss. 07- 21.
Turan, F. ve Gül, G. (2008). Okumanın erken dönemdeki habercisi: esbilgisel farkındalık becerisinin kazanımı. uram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(1), 265-284. [Çevrim-içi: https://www.edam.com.tr/kuyeb/tr/makale.asp?ID=334&act=detay] Erişim Tarihi: 02.08.2015.
Urban, K.K. & Jellen, H.G. (1996). Manual: Test for Creative Thinking-Drawing Production (TCT-DP). Amsterdam; Harcourt Test Services.
Urban, K.K. (2005). Assessing creativity: The Test for Creative Thinking- Drawing Production (TCT-DP). International Education Journal, 6(2), 272-280.
Uyanık, Ö. (2013). Akademik ve dil becerileri eğitim programının 61-66 aylık çocukların bilişsel yetenekleri ile erken akademik ve dil becerilerine etkisi. Yayinlanmamiş Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Uyanık, Ö. ve Kandır, A. (2014). Kaufman Erken Akademik ve Dil Becerileri Araştırma Testi'nin 61-72 aylık türk çocuklarına uyarlanması. uram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 669-692. [Çevrim-içi: https://www.edam.com.tr/kuyeb/pdf/tr/7b3e1b9c5dc58c268ee5994c71f2f3aeniktr.pdf]Erişim Tarihi: 02.08.2015.
Vygotsky, L.S. (2004). Imagination and creativity in childhood. Journal of Russian and East European Psychology, 42(1), 7-97. [Avaiable online at: http://lchc.ucsd.edu/MCA/Mail/xmcamail.2007_07.dir/att0503/Vygotsky__Imag___Creat_in_Childhood.pdf ] Retrieved on Auqust 05 2015.
Yazıcı, E., Kandır, A. ve Can Yaşar, M. (2014). Duyu eğitimi programının çocukların yaratıcı düşünme becerilerine etkisi. Akademik Bakış Dergisi, 40. [Çevrim-içi: http://www.akademikbakis.org/dergi//duyu-egitimiprograminin-cocuklarin-yaratici-dusunme-becerilerine-etkisi201402.pdf ]Erişim Tarihi: 02.08.2015