Pınar GÜNGÖR KETENCİ, Sevda AYDIN BÜYÜK, Zeliha ARAS BALCI, Özlem ÖZTEKİN, Sunay GÜNER, Özgül GÖKTAŞ, Melek Meltem GÖKSEL

E-NABIZ UYGULAMASININ BİLİNİRLİĞİ: BİR ÜNİVERSİTE-EĞİTİM ARAŞTIRMA HASTANESİ ÖRNEĞİ

Mobil sağlık uygulamaları, teknolojinin hızla geliştiği çağımızda gün geçtikçe yaygınlaşmaktadır. Sağlık hizmeti kullanıcılarını bilinçlendirme, ilaçların nasıl kullanılacağı, akıllı telefonla randevu alma, tahlil, teşhis ve radyolojik görüntülere ulaşma mobil sağlık uygulamaları ile kolaylaşmaktadır. Aynı zamanda obezite, kronik hastalıklar veya öncüleri bu uygulamalar ile uzaktan izlenebilmektedir. Çalışma, bir üniversite ile afiliye olan eğitim araştırma hastanesinde T.C. Sağlık Bakanlığı e-Nabız uygulamasının hastane çalışanları tarafından bilinirliğini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket formu, Ekiyor (2017) ve Karahisar’ın (2018) kullandığı anket formlarından faydalanılarak oluşturulmuştur. Anket formu, sosyodemografik bilgileri içeren 5 soru, mobil sağlık ve özelinde e-Nabız uygulamasını kullanma durumu, uygulamayı kullanmanın faydaları, sağlık hizmetinin gelişimi konularını içeren 15 soru ve e-Nabız ile ilgili önermeleri içeren 17 soru olmak üzere toplamda 37 sorudan oluşmaktadır. Çalışmaya hastane çalışanlarının %37,8'i (n=906) dahil edilmiştir. Katılımcıların %38,5'i 26-35 yaşları arasındadır. %39,6'sı hemşire ve %10,3'ü hekimdir. %21,7'si e-Nabız dışında bir mobil sağlık uygulaması kullandığını belirtmiştir. Katılımcıların %68.9'u e-Nabız uygulamasından haberdardır. Haberdar olanların %51,2'si e-nabız uygulamasını kullanmadıklarını belirtmiştir. Uygulamayı kullanmama nedenlerine bakıldığında; %28’i şifre almaya vakit bulamadıklarını, %26,2’si ise e-Nabız ile ilgili eğitim almadıklarını ifade etmiştir. Katılımcıların %49,4’ü uygulamanın kullanımının Türkiye’de sağlık harcamalarını azaltacağını, %36,9’u e-Nabız uygulamasının güncel veri içerdiği konusunda fikri olmadığını, %61,5’i e-Nabız uygulamasında hekimlerin puanlandırıldığından haberi olmadığını, %36,4’ü ise kişisel sağlık bilgilerinin korunması konusunda fikri olmadığını beyan etmiştir. Çalışmaya katılanların yaş ve meslek grupları ile e-Nabız uygulamasından haberdar olma ve uygulamanın kullanımı arasında anlamlı bir fark bulunmuştur (p˂0,05). e-Nabız uygulamasının güvenilirliği sorgulanmasına rağmen uygulamanın, bireylerin sağlık arşivini oluşturmada ve tekrarlanan tetkiklerin önüne geçerek sağlık harcamalarını azaltmada yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Mobil Sağlık Uygulamaları, Sağlık Bilişimi, Veri Güvenliği, E-Nabız

PDF

___

Demir, H. (2016). Mobil sağlık uygulamalarının sağlık hizmetlerine işlem maliyeti yaklaşımı bağlamında etkisi: Hastane yöneticileri üzerine bir araştırma. (Yüksek lisans Tezi). Katip Çelebi Üniversitesi, İzmir.
Demir, H., & Arslan, E. T. (2017). Mobil sağlık uygulamalarının hastanelerde kullanılabilirliği: hastane yöneticileri üzerine bir araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19(33),71-83.
Eke, E., Kişi, M., & Uğurluoğlu, D. (2019). E-sağlık uygulamalarının farkındalığına yönelik bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 510-522.
Ekiyor, A., & Çetin, A. (2017). Sağlık hizmeti sunumunda ve sosyal pazarlama kapsamında e-nabız uygulamasının bilinirliği. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3(1), 88-103.
Güler, E., & Eby, G. (2015). Akıllı ekranlarda mobil sağlık uygulamaları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 45-51.
İnal, Y., & Cagiltay, E. N. (2019). E-nabız mobil sağlık uygulamasına yönelik kullanıcı değerlendirmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 22(2), 375-388.
Karahisar, T. (2018). E-Nabız Uygulamasının Sağlık Profesyonelleri Tarafından Kullanımı: İstanbul Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesinde Görevli Doktorlar Üzerine Bir Araştırma. 5. Uluslararası Sosyal Beşeri ve İktisadi Bilimler Sempozyumu Bildiri Kitabı, ss.25-42.
Kılıç, T. (2017). E-sağlık, iyi uygulama örneği; Hollanda. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 203-217.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (2016). 05.05.2020 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6698.pdf.
Kopmaz, B., & Arslanoğlu, A. (2018). Mobil sağlık uygulamaları ve akıllı sağlık uygulamaları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(4), 251-255.
Kratzmann, V. (2013). Where Did Mobile Health Come From? Team Finland Business. 29.09.2020 http://www.finland.org/Public/default.aspx?contentid=269582&culture=en-US.
Palacı, H., Yarar, O., Kuru, İ., & Gülhan, Y. (2016). Akıllı telefonlardaki sağlık uygulamalarının sertifikasyon, geçerlilik, güvenilirlik ve kullanıcı açısından değerlendirilmesi. Tıp Teknolojileri Kongresi, 308-311, Antalya.
Perez, M. B., Diaz, T. I., & Coronado, L. M. (2013). Mobile health applicationas for the most prevelant conditions by the world health organization: rewiew and analysis. Journal of Medicine Internet Research, 15(6), 120.
Report of the Working Group on mHealth Assessment Guidelines (2016-2017). 05.10.2020. https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/report-working-group-mhealth-assessment-guidelines.
T.C. Sağlık Bakanlığı E-Nabız Kişisel Sağlık Sistemi. 01.05.2020 https://enabiz.gov.tr/Yardim/Index.
T.C. Sağlık Bakanlığı İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Tarihçe. 05.05.2020 https://goztepeah.saglik.gov.tr/TR,88150/tarihce.html.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü (2016). Sağlık.Net Online ve e-Nabız Hakkında 2016/6 Genelgesi. 01.05.2020 https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,13119/sagliknet-online-ve-e-nabiz-hakkinda-20166-sayili-genelge.html.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2020). 05.05.2020 https://sbsgm.saglik.gov.tr/.
Tezcan, C. (2016). Sağlığa Yenilikçi Bir Bakış Açısı: Mobil Sağlık. TÜSİAD Yayınları, Ankara. Toygar, Ş. A. (2018). E-sağlık uygulamaları. Yasama Dergisi, 37(1), 101-123.
World Health Organization (2011). mHealth: New Horizons for Health through Mobile Technologies-Second Global Survey on eHealth. https://apps.who.int/iris/handle/10665/44607
World Health Organization (2012). World Health Statics 2012. https://www.who.int/gho/publications/world_health_statistics/EN_WHS2012_Full.pdf
Yaşin, B., & Özen, H. (2011). Gender difference in the use of internet for health information search. Ege Akademik Bakış, 11(2), 229-240.
Yeşiltaş, A. (2018). E-nabız uygulamasının kullanımını etkileyen faktörler. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(4), 290-295.