ROMA’DAN SOSYALİST TOPLUMA: HUKUKİ BİÇİMLER MİRAS KALIR MI?

Marx ve Weber arasında kurulan diyalog, her ikisinin tarihsel analizi ve bununla bağlantılı olarak modern kapitalist toplum değerlendirmeleri arasındaki farkın belirlenmesi ile şekillenir. Söz konusu fark, her ikisinin hukuku ele alma biçimlerinde de ortaya çıkar. Bu bağlamda iki düşünür arasındaki temel ayrımdan beslenen bu çalışma, Roma’daki hukuki biçimlerin modern burjuva toplumuna aktarımının nasıl gerçekleştiği ve bu aktarımın her iki toplumsal formasyonu nasıl ilişkili kıldığına dair saptamalarda bulunur. Çalışmada Roma hukukunun modern burjuva hukukuna mirasının, bir bütün halinde hukuku ve hukuki kavramları tarihsizleştirmeye ve ebedileştirmeye yol açmayacağı, aksi tutumun Weberci tarih anlayışının bir ürünü olacağı ortaya konulmaktadır. Bu tespitin ardından çalışmanın son bölümünde Roma hukuku ile mevcut hukuki biçimler arasındaki ilişkinin, sosyalist toplumda hukuk kurumunun geleceğine dair tartışmalarda nasıl gerçekleşeceği soruşturulmaktadır.

FROM ANCIENT ROME TO SOCIALIST SOCIETY: ARE THE LEGAL FORMS INHERITED?

The dialogue between Marx and Weber is shaped by the difference between their analysis of history and the modern capitalist societies. The difference arises in the way that the two approach the law as well. Originating from this fundamental difference between the two, this article determines how the transformation of Roman legal forms to modern bourgeois society occurred and how this transformation relates this two social forms to each other. In this study, it is suggested that the legacy of Roman law to modern bourgeois law will not mean to an endless history and eternalization of the law and its legal regulations and that the opposite attitude will be a product of Weberian understanding of history. After this determination in the last part of this article, it is questioned that relationship between Roman law and the existing legal forms will continue in the discussion of the future legal institution of socialist society.

PDF

___

AKMAN, Şefik Taylan, Hukuk ve Politika İlişkisi,1. Baskı, İmge Kitapevi, Ankara, 2016.
BEIRNE, Piers/ SHARLET, Robert, Paşukanis ve Sosyalist Yasallık, içinde, Marksist Devlet ve Hukuk Teorisi, (ed. T. Yelkenci), 1. Baskı, Notabene, Ankara, 2013.
BLACKLEDGE, Paul, Marksist Tarih Kuramı Üzerine, (çev. Ş.Alpagut), 1. Basım, Yordam Kitap, İstanbul,2017.
CEYLAN, Güneş Seldağ, Roma Hukukunun Günümüz Düzenlerine Etkisi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2004, Sayı:8, No. 1-2, s. 75-93.
CHILDE, Gordon, Tarihte neler oldu?, (çev. A. Şenel, M. Tunçay), 5. Baskı, Kırmızı Yayınları, İstanbul, 2009.
Civil Code of the Russian Soviet Federated Socialist Republic: An English Translation, (co. translator W.Gray, R. Stults), University of Michigan Law School, 1965.
COLLINS, Randall, Max Weber Bir Kılavuz, (çev. T.Banguoğlu), 1. Basım, Phoenix Yayınları, Ankara, 2017.
FINE, Bob, Law and Class, içinde, Capitalism and Rule of Law: From Deviancy theory to Marxism, (ed. B. Fine vd.), Hutchinson of London, 1979.
GIDDENS, Anthony, Siyaset Sosyoloji ve Toplumsal Teori, (çev. T. Birkan), 3. Basım, Metis Yayınları, İstanbul, 2008.
GIDDENS, Anthony,Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori, (çev. Ü. Tatlıcan), 3. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012.
GUİNS, George C., Soviet Law and Soviet Society, Martinus Nijhoff Press, The Hague, 1954.
GÜRİZ, Adnan, Teorik Açıdan Mülkiyet Sorunu, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1969.
HAZARD, John N., Marksizm ve Hukuk Tarihsel Deney: Ekim Devrimi Sonrası Sovyet Hukuk Kuramının Oluşumu, (çev. O. Karahanoğulları), Praksis Dergi Sayı: 10, 2003, s. 279- 300.
HEAD, Micheal, Evgeny Pashukanis A Critical Reappraisal, Routledge-Cavendish, Oxfordshire, 2008.
I. PODVOLOTSKİİ, The Withering Away of Law, içinde, Soviet Political Thought: An Anthology,(ed. M. Jaworskyj), The Johns Hopkins Press Baltimore, 1967.
IOEFFE, Olympiad S., Soviet Law and Roman Law, Boston University Law Review, Vol.62, 1982, s. 701-728.
JAWORSKYJ, Michael, Soviet Political Thought: An Anthology, The Johns Hopkins Press, Baltimore, 1967.
KAIUS, Tuori, Weber and Ideal of Roman Law, (ed. A. Lewis/ M. Lobban), Law and History: Current Legal Issues, 2003, vol.6,yayınlanma tarihi: 2004, s. 201-214.
KANTOROVITCH, Jacob, The Civil Code of Soviet Russia, Yale Law Journal, vol. 32, Issue 8, 1923, s. 779-789.
KARADENİZ, ÇELEBİCAN, Özcan, Çağdaş Mülkiyet Anlayışı Dolayısıyla Roma Mülkiyetinin Yeniden Değerlendirilmesi Zorunluluğu, BATİDER, 1986, Cilt:1, Sayı:3, s.157-184.
KARADENİZ, ÇELEBİCAN, Özcan, Hukuk Öğretimi Bakımından Roma Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1969,Cilt: 26 Sayı: 1, s. 323-347.
KARAHANOĞULLARI, Onur, Diyalektik Hukuk Bilimi Notları, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 2015, Cilt: 5, Sayı: 2, s. 271-288.
KARAHANOĞULLARI, Onur, Ekim Devriminde Hukuksal Kuruluş, Mountly Review, Kasım 2017/4, s.143-157.
KOEN, R., In Defence of Pashukanism, PER/PELJ, Vol.14, No.4, 2011, s. 104-169.
KOSCHAKER, Paul/AYİTER, Kudret, Medeni Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Anahatları, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İzmir, 1993.
KÜÇÜK, Eşref, 12. yüzyıl Rönesansı ve “yeniden doğan” Roma’yı Günümüze Bağlayan Son Halka: Pandekt Hukuku, AÜHFD, Cilt: 56, Sayı: 4, 2007, s. 111-122.
KÜÇÜKGÜNGÖR, Erkan, Roma ve Türk Hukukunda Muayyen Mal Vasiyeti, AÜHFD, 1996, Cilt: 45, Sayı:1, s. 505-531.
LOVE, John R., Antiquity and Capitalism, Max Weber and the sociological foundations of Roman civilization, 1. Published, Routledge, Oxon, 1991.
LÖWY, Micheal, Demir Kafes,(çev. N. Çetinkaya), 1. Basım,Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2018.
MARX, Karl, Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, (çev. S. Belli), 7. Baskı, Sol Yayınları, Ankara, 2011.
MARX, Karl, Grundrisse Ekonomi Politiğin Eleştirisi İçin Ön Çalışma, (çev. S. Nişanyan), Birikim Yayınları, İstanbul, 2014.
MARX, Karl/ ENGELS, Friedrich, Alman ideolojisi, (çev. T. Ok, O. Geridönmez), 1. Baskı, Evrensel Basım Yayın, İstanbul, 2013.
MILOVANOVIC, Dragan, Weberian and Marxian Analysis of Law: Development and Functions of Law in a Capitalist Mode of Production, Ashgate, Burlington, 2002.
OĞUZ, Arzu, Roma ve Türk Hukukunda İnançlı İşlem ve Vekâlet Sözleşmelerinin Karşılaştırılması, AÜHFD,1990, Cilt: 42, Sayı:1, s. 225-284.
OLLMAN, Bertell, Yabancılaşma, (çev. A. Kars), Yordam Yayınları, İstanbul, 2012.
PASHUKANIS, Evgeny, Genel Hukuk Teorisi ve Marksizm, (çev. O. Karahanoğulları), 2. Baskı, Birikim Yayınları, İstanbul, 2011.
PASHUKANIS, Evgeny, Lenin ve Hukuksal Sorunlar, (çev. O. Karahanoğulları), içinde, Karahanoğulları Onur, Marksizm ve Hukuk, Ek 2, 1. Baskı, Yordam Kitap, İstanbul, 2018.
POLAY, Elemer, Sosyalist Ülkelerde Roma Hukuku, (çev. B. Erdoğmuş), İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 7, 1971, s. 229- 243.
QUIGLEY, John, Socialist Law and the Civil Law Tradition, The American Journal of Comparative Law, Vol. 37, No.4 , Autumn, 1989, s. 781-808.
TAHİROĞLU, Bülent/ ERDOĞMUŞ, Belgin, Roma Hukuku Dersleri Tarihi Giriş Hukuk Tarihi Genel Kavramlar Usul Hukuku, Der Yayınları, İstanbul, 2014.
TIGAR, Micheal E./ MADELEİNE, R. Levy, Kapitalizmin Yükselişi ve Hukuk, (çev. O. Karahanoğulları), 1. Baskı, Epos Yayınları, Ankara, 2016.
TRUBEK, David, Max Weber on Law and The Rise Of Capitalism, Yale Law School Legal Scholarship Repository, Faculty Scholarship Series, 1972, s. 720-753.
USLU Ateş, Sovyet Hukuk Doktrininde Uluslararası Hukuk Teorileri, içinde, Marksist Devlet ve Hukuk Teorisi, (ed. T. Yelkenci), 1. Baskı, Notabene, Ankara, 2013.
VILLEY, Michel, Roma Hukuku Güncelliği, (çev. B.Tahiroğlu), Der Yayınları, İstanbul, 2017.
VINOGRADOFF, Paul, Ortaçağ Avrupasında Roma Hukuku, (çev. F. Düzgören vd.), 1. Baskı, Göçebe Yayınları, İstanbul, 1997.
WARRINGTON, Ronnie, Paşukanis ve Meta Biçimi Teorisi, içinde, Marksist Devlet ve Hukuk Teorisi, (ed. T. Yelkenci), 1. Baskı, Nota Bene, Ankara, 2013.
WEBER, Max, Economi and Society, 1978, açık erişim: https://archive.org/details/MaxWeberEconomyAndSociety/page/n987.
WEBER, Max, Ekonomi ve Toplum 1-2, (çev. L. Boyacı), 1. Baskı, Yarın Yayınları, İstanbul, 2012.
WEBER, Max, Hukuk Sosyolojisi, (çev. L. Boyacı), Yarın Yayınları, İstanbul, 2014.
WEBER, Max, Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, (çev. M. Köktürk), 3. Baskı, Bilgesu Yayınevi, Ankara, 2017.
WEBER, Max, Sosyoloji Yazıları, (çev. T. Parla), 6. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2004.
WOOD, Ellen M., Kapitalizm Demokrasiye Karşı Tarihsel Maddeciliğin Yeniden Yorumlanması, (çev. Ş. Artan), 2. Basım, Yordam Kitap, İstanbul, 2016.
WOOD, Ellen M., Yurttaşlardan Lordlara Eskiçağdan Ortaçağa Batı Siyasi Düşüncesinin Toplumsal Tarihi, (çev. O. Köymen), 3. Basım, Yordam Kitap, İstanbul, 2017.