İdari Kolluk Yetkisi Bağlamında Zorunlu Aşı Uygulaması

İdare, kolluk yetkisi kapsamında güvenlik, dirlik-esenlik ve genel sağlık olmak üzere üç unsurdan oluşan kamu düzenini sağlamak ve korumakla görevlidir. Kamu düzeninin unsurlarından biri olan genel sağlığın korunması için idarenin birtakım tedbirler alması gerekir. Bu tedbirlerden biri de salgın hastalıkları önlemek ve toplumu bulaşıcı hastalıklardan korumak için yapılan aşılama faaliyetleridir. Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenen Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında çocuklar doğdukları andan itibaren bazı hastalıklara karşı aşılanmaktadır. İdari kolluk faaliyeti olarak nitelendirilebilecek olan zorunlu aşılama, aynı zamanda vücut bütünlüğünün korunması hakkına yapılan bir müdahale niteliğindedir. Bu noktada, üstün kamu yararı ile kişinin vücut bütünlüğünün korunması hakkı arasındaki dengenin kurulması gerekir. Bu dengenin kurulması için gerek uluslararası sözleşmelerdeki, gerekse Anayasa’daki düzenlemelere uygun kanuni düzenlemelere ihtiyaç vardır. Bu çalışmada zorunlu aşı uygulaması, idare hukuku bakımından ele alınarak, özellikle idari kolluk yetkisinin sınırları bağlamında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

İdari kolluk, kamu sağlığı, vücut bütünlüğü, aşılama, kamu yararı

PDF

___

KAYNAKÇA
AKŞİT, Sadık, “Çocukluk Çağında Aşı Takvimi”, Türk Pediatri Arşivi, Yıl: 2007; Cilt:42, Sayı:11, (s.26-35).
ARSLAN ÖNCÜ, Gülay, “Özel Yaşama ve Aile Yaşamına Saygı Hakkı”, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, (Ed.Sibel İnceoğlu), 3.Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, Ekim 2013.
BOZZOLA, Elena/ SPINA, Giulia/RUSSO, Rocco, v.d., “Mandatory Vaccinations in European Countries, Undocumented Information, False News and the Impact on Vaccination Uptake: the Position of the Italian Pediatric Society”, Italian Journal of Pediatrics, 2018 (44): 67, (s.1-4). https://ijponline.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/s13052-018-0504-y (erişim tarihi 03.12.2018)
ÇAKMUT YENERER, Özlem, Tıbbi Müdahaleye Rızanın Ceza Hukuku Açısından İncelenmesi, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2003.
ÇİLİNGİROĞLU, Cüneyt, Tıbbi Müdahaleye Rıza, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
DIJK, Pieter van/HOOF, Fried van/RIJN, Arjen van/ZWAAK, Leo, Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, Fourth Edition, Intersentia, Antwerpen/Oxford, 2006.
DURAN, Lütfi, İdare Hukuku Ders Notları, İstanbul, 1982.
FENNER, F./HENDERSON, D.A., Smallpox and Its Eradication, World Health Organization, Geneva, 1988.
GİRİTLİ, İsmet/BİLGEN, Pertev/AKGÜNER, Tayfun, İdare Hukuku, Der Yayınları, İstanbul, 2006.
GÖLCÜKLÜ, FEYYAZ/GÖZÜBÜYÜK, ŞEREF, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 3.Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002.
GÖZLER, Kemal/KAPLAN, Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, C.II, Ekin Kitabevi, 19.Baskı, Bursa, Ağustos 2017.
GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, İmaj Yayınevi, 10.Baskı, Ankara, 2011.
HAVERKATE, M,/D’ANCONA, F./GIAMBI, C., v.d., “Mandatory and Recommended Vaccination in the EU, Iceland and Norway: Results of the VENICE 2010 Survey on the Ways of Implementing National Vaccination Programmes” Euro Surveillance, 2012, Vol.17, Issue 22, (s.1-6). https://www.eurosurveillance.org/images/dynamic/EE/V17N22/art20183.pdf (erişim tarihi 12.11.2018)
İZGİ, Ömer/GÖREN, Zafer, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yorumu, C.I, TBMM Basımevi, Ankara, 2002.
KIRATLI, Metin, Koruyucu İdari Hizmetler, Sevinç Matbbası, Ankara, 1973.
OKYAY, Ramazan Azim/AKBABA, Muhsin/KİRKİT, Ecem, “Aydınlatılmış Onam ve Aşılama”, Turkish Journal of Public Health Year: 2015, Volume:13, No: 2, (s.155-159).
ONAR, Sıddık Sami, İdare Hukukunun Umumi Esasları, C.III, İstanbul Akgün Matbaası, İstanbul, 1966.
ÖZMERT, Elif N., “Dünya’da ve Türkiye’de Aşılama Takvimindeki Gelişmeler”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2008; Cilt: 51, Sayı: 3, (s.168-175).
PUPPINCK, Grégor, “Can one refuse compulsory vaccination? The European Court will soon decide.” https://eclj.org/conscientious-objection/echr/refus-de-la-vaccination-obligatoire--la-cour-europenne-tranchera-bientt (erişim tarihi 11.11..2018)
TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/SANCAKDAR, Oğuz, AİHS Işığında Türkiye’de İnsan Hakları Sorunu, 2.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004.
ULUKUTLU, Lamia/AYDIN, Ahmet, Pediatri Ders Notları I, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1991.
WALKINSHAW, Erin, “Mandatory vaccinations: The international landscape”, Canadian Medical Association Journal (CMAJ), 2011 Nov 8; 183 (16), (s.e1167–e1168). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3216445/ (erişim tarihi, 11.11.2018)
World Health Organization, Global Vaccine Action Plan 2011-2020, USA, 2013, s.5, https://www.who.int/immunization/global_vaccine_action_plan/GVAP_doc_2011_2020/en/, (erişim tarihi 03.12.2018)
YAYLA, Yıldızhan, İdare Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1990.
ZEVKLİLER, Aydın, “Tedavi Amaçlı Müdahalelerle Kişilik Hakkına Saldırının Sonuçları”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı: 1, 1983, (s.1-37).