BRÜKSEL 1BİS TÜZÜĞÜ İLE AVRUPA BİRLİĞİ GENEL VERİ KORUMA TÜZÜĞÜ ÇERÇEVESİNDE KİŞİSEL VERİLERİN İHLALİNE İLİŞKİN ÖZEL HUKUK UYUŞMAZLIKLARINDA MİLLETLERARASI YETKİ KURALLARI

24 Mayıs 2016 tarihinde Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen ve 25 Mayıs 2018 itibariyle tüm üye ülkeler bakımından doğrudan bağlayıcı hale gelen 2016/679 sayılı Avrupa Birliği (AB) Genel Veri Koruma Tüzüğü (GVKT) AB kişisel verilerin korunması hukuku bağlamında getirdiği birçok önemli yenilikle yürürlüğe girdiği andan bu yana gerek AB içinde gerek dışında hukuk uygulayıcıların ve öğretinin ilgisini çekmiş olsa da GVKT’nin maddi ve bölgesel kapsamı itibariyle uygulama alanı bulduğu kişisel verilerin ihlaline ilişkin yabancı unsurlu uyuşmazlıklar bakımından üye ülke mahkemelerinin milletlerarası yetkisi meselesi kapsamlı bir araştırmaya konu olmamıştır. Esasen, genel itibariyle kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde işlenmesinden kaynaklanan özel hukuk uyuşmazlıklarında üye ülke mahkemelerinin milletlerarası yetkisi bakımından GVKT’nin yürürlüğe girmesinden önce, 1215/2012 sayılı Hukuki ve Ticari Konularda Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisi ile Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkında Brüksel 1Bis Recast Tüzüğü (Brüksel 1Bis Tüzüğü) uygulama alanı buluyordu. Dolayısıyla, bir yandan Brüksel 1Bis Tüzüğü’ndeki genel ve özel yetki kurallarının, bir yandan GVKT m. 79 ile veri sahibinin kişisel verisini işleyen veri sorumlusu veya işleyiciye karşı GVKT’ye aykırı işlemenin bertaraf edilmesine yönelik açılacak özel hukuk davalarına ilişkin milletlerarası yetki kuralının varlığı, bu tür davaların hangi üye ülke mahkemesinde görüleceği konusunda karmaşıklığa yol açmaktadır. Zira GVKT’nin Brüksel 1Bis Tüzüğü ile olan ilişkisi konusunda Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) tarafından henüz geliştirilmiş bir içtihat yoktur ve bugüne kadar yapılan çalışmalar da oldukça sınırlıdır. Bu itibarla, GVKT ile getirilen milletlerarası yetki kuralının, veri sahibinin kişisel verilerinin GVKT’ye aykırı işlenmesinden doğan yabancı unsurlu özel hukuk uyuşmazlıklarının çözümünde üye ülke mahkemelerinin milletlerarası yetkisi bakımından adil ve etkin bir yetki esası sağlayıp sağlamadığı ve bu kuralın Brüksel 1Bis Tüzüğü’nde yer alan ve niteliği itibariyle bu tür uyuşmazlıklar bakımından uygulanabilir olan genel ve özel milletlerarası yetki kurallarıyla ne derece örtüştüğünün incelenmesi önem kazanmaktadır.

INTERNATIONAL JURISDICTION RULES FOR CIVIL LAW CLAIMS REGARDING VIOLATIONS OF PERSONAL DATA WITHIN THE CONTEXT OF THE BRUSSELS 1BIS REGULATION AND THE EUROPEAN UNION GENERAL DATA PROTECTION REGULATION

The European Union (EU) General Data Protection Regulation (GDPR) No. 2016/679, which was adopted by the European Parliament on May 24, 2016 and became directly legally binding on all Member States as of May 25, 2018, has attracted the attention of both law practitioners and academia within and outside the EU as it introduces several significant novelties concerning the EU data protection law, yet the question of international jurisdiction of the Member States courts on the cross border civil law claims over personal data violations which falls within the regional and material scope of application of the GDPR has not been subject to an in depth analysis. As a matter of fact, Court of Justice of the European Union has not yet developed a case law on the relationship of the GDPR with Regulation No 1215/2012 Brussels 1Bis Recast (Brussels 1Bis Regulation), and the academic studies conducted so far on this matter are quite limited. Prior to the entry into force of GDPR, Brussels 1Bis Regulation was applicable to the international jurisdiction over civil law claims arising from the unlawful processing of personal data. In this context, on the one hand, the general and special jurisdiction rules under the Brussels 1Bis Regulation, on the other hand, Article 79 of the GDPR on the jurisdiction of the Member State courts to adjudicate claims against a controller or processor for the infringement of a data subject’s rights under the GDPR leads to a complexity as regards to which Member State court(s) have international jurisdiction over such actions. Therefore, whether the special jurisdiction rule introduced by GDPR provides a fair and effective jurisdictional ground for the resolution of cross border private law disputes arising from processing of a data subject’s personal data contrary to the GDPR and to what extent Article 79 of the GDPR is compatible with the general and special jurisdiction rules adopted by the Brussels 1Bis that are applicable to such disputes needs to be examined.

PDF

___

AZZİ, Adèle, “The Challenges Faced by the Extraterritorial Scope of the General Data Protection Regulation”, JIPITEC, Vol. 9, I. 2, 2018, s. 126-138.
BAŞALP, Nilgün, “Avrupa Birliği Veri Koruması Genel Regülasyonu’nun Temel Yenilikleri”, MÜHF - HAD, C. 21, S. 1, 2015, s. 77-105.
BAYRAKTAROĞLU ÖZÇELİK, Gülüm, “Brüksel 1 Tüzüğü Hükümleri Uyarınca Tüketicinin Korunması”, Legal Hukuk Dergisi, Rona Aybay'a Armağan Sayısı, Legal Yayıncılık, 2014, s. 527-558.
BRKAN, Maja, “Data Protection and European Private International Law: Observing a Bull in a China Shop”, International Data Privacy Law, Vol. 5, No. 4, 2015, s. 257-278.
BU-PASHA, Shakila, “Cross-Border issues under EU Data Protection Law with regards to Personal Data Protections”, Information & Communications Technology Law, Vol. 26, No. 3, 2017, s. 213-228.
DEVELİOĞLU, Hüseyin Murat, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile Karşılaştırmalı Olarak Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü uyarınca Kişisel Verilerin Korunması Hukuku, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
EDWARD S., The EU General Data Protection Regulation: Implications for International Scientific Research in the Digital Era, University of Edinburgh School of Law Research Paper Series 2018/28, Edinburgh, 2018.
European Union Agency for Fundamental Rights and Council of Europe, Handbook on European Data Protection Law, Publications Office of the European Union, Lüksemburg, 2018.
GALETTA, Antonella/DE HERT, Paul, “The Proceduralisation of Data Protection Remedies under EU Data Protection Law: Towards a More Effective and Data Subject-oriented Remedial System”, Review of European Administrative Law, Vol. 8, No. 1, 2015, s. 125-151.
IT Governance Privacy Team, EU General Protection Regulation (GDPR), An Implementation and Compliance Guide, 2.Baskı, IT Governance Publishing, İngiltere, 2016-2017.
KÜÇÜKYALÇIN, “Arzu, Brüksel I. Tüzüğü’nde Tüketı̇cı̇ Akı̇tlerı̇ne İlı̇şkı̇n Mı̇lletlerarası Yetkı̇ Kuralları”, TBB Dergisi, Sayı 55, 2004, s. 332-359.
KÜZECİ, Elif, Kişisel Verilerin Korunması, Turhan Yayınevi, 3. Bası, Ankara, 2019.
LUNDSTEDT, Lydia, International Jurisdiction over Crossborder Private Enforcement Actions under the GDPR, Faculty of Law, Stockholm University, Research Paper No. 57, Stockholm, 2018, s. 212-255.
LUTZİ, Thomas, “Internet Cases in EU Private International Law, Developing a Coherent Approach”, International & Comparative Law Quarterly, Vol. 66, I. 3, 2017, s. 687- 721.
MAGNUS, Ulrich / MANKOWSKİ, Peter/ CALVO CARAVACA Alfonso-Luis, Brussels 1 Regulation, European Commentaries on Private International Law, Sellier - European Law Publishers GmbH, 2. Bası, 2011.
ÖZKAN, Işıl/ SÜRAL, Ceyda/TÜTÜNCÜBAŞI, Uğur, Avrupa Birliği Devletler Özel Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
REVOLIDIS, Ionnais, “Judicial Jurisdiction Over Internet Privacy Violations and the GDPR, A Case of “Privacy Tourism?”, Masaryk University Journal of Law and Technology, Vol. 11, No. 1, 2017, s. 7-37.
SVANTESSON, Dan Jerker B., “European Union Claims of Jurisdiction over the Internet, An Analysis of Three Recent Key Developments”, JIPITEC, Vol. 9, I. 2, 2018, s. 113-126.
VOSS, W. Gregory, “European Union Data Privacy Law Reform: General Data Protection Regulation, Privacy Shield, and the Right to Delisting”, The Business Lawyer; Vol. 72, Winter 2016–2017, s. 221-233.
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=COM:2018:43:FIN (erişim tarihi: 12.03.2019)
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016R0679&from=EN (erişim tarihi: 22.03.2019)
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32010D0087 (erişim tarihi: 12.03.2019)
https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31995L0046:en:HTML (erişim tarihi: 22.03.2019)
https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2012:351:0001:0032:en:PDF (erişim tarihi: 25.03.2019)