Sosyolojide Müzik: Frankfurt Okulu, Adorno ve Kültür Endüstrisi

Bu çalışmada en önemli felsefi düşünce ekollerinden biri olarak Frankfurt Okulunun tarihsel arka planı, enstitünün faaliyetleri ve enstitüyle ilişkili düşünürlerin çalışmaları ele alınmıştır. Çalışma literatür tarama yöntemi ile hazırlanmış olup, öncelikle Frankfurt Okulu’nun kurulduğu dönemdeki toplumsal ve ideolojik yapı ortaya konmuş ve eleştirel teorinin temelleri açıklanmıştır. Ardından Theodor Adorno’nun felsefeci ve müzikolog kimliği ile Okul’a katkıları ve eserlerinden söz edilmiştir. Adorno ve enstitü müdürü M. Horkheimer’in birlikte geliştirdikleri bir fikir olarak ‘Kültür Endüstrisi’ konusu ilkeleriyle birlikte incelenmiştir. Son bölümde ise Adorno’nun yaklaşımları ve eleştirel teori esas alınarak, popüler müzik endüstrisindeki gelişmeler hem küresel hem Türkiye pazarı için ayrı ayrı anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Müzik sosyolojisi, Adorno, Frankfurt Okulu, Kültür Endüstrisi

Music in Sociology: The Frankfurt School, Adorno and Culture Industry

In this study, the historical background of the Frankfurt School, activities of the institute, and the studies of the thinkers associated with the institute are discussed as one of the essential philosophical Schools of Europe. Firstly, the social and ideological structures of the Frankfurt School are established, and the basics of critical theory are explained. Then, the contributions of Theodore Adorno to the School with his identity as a philosopher and musicologist are mentioned. As an idea that they developed with Adorno and institute director M. Horkheimer, the subject of 'Culture Industry' was examined with its principles. Finally, based on Adorno's critical theory and approach, both global and local developments in the modern music industry are discussed separately.

Keywords:

Sociology of Music, Adorno, Frankfurt School, Culture Industry,

PDF

___

Adorno, T. W. (1997). Alban Berg: Master of the smallest link. Cambridge: Cambridge University Press.
Adorno, T. W. (2003). Kültür endüstrisini yeniden düşünürken. (B. O. Doğan, Çev). Cogito, 1-5. Erişim adresi: http://blog.aku.edu.tr/ometin/files/2013/12/k%C3%BClt%C3%BCr-end%C3%BCstrisinin-yeniden-d%C3% BC% C5%9F%C3%BCn%C3%BCrken-Adorno.pdf
Adorno, T. W. (2012). Kültür endüstrisi kültür yönetimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
Adorno, T. W. (2017). Minima moralia. İstanbul: Metis Yayınları.
Aydın, T. (2010). 1990 yılı ve sonrası Türkiye’de kitle iletişim araçları ve müzik medya üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). YÖK tez veri tabanından erişildi (Tez No. 262220).
Barrow, T., & Newby, J. (1994). Inside the music business. New York: Roudledge.
Bottomore, T. (2016). Frankfurt okulu ve eleştirisi. İstanbul: Say Yayınları.
Dellaloğlu, B. (2003). Bir giriş: Adorno yüz yaşında. Cogito Özel Sayı: Adorno: Kitle, Melankoli ve Felsefe, 36, 13- 36. Erişim adresi: https://issuu.com/buyukkutuphane/docs/cogito_dergisi_-_say__36_-_yaz_2003
Dellaloğlu, B. (2018). Frankfurt okulu’nda sanat ve toplum. İstanbul: Say Yayınları.
Falay, N. (1992). Kitle iletişim teorileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 0(1-2), 47-58. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/213143
Freyenhagen, F. (2014). Adorno’s politics: Theory and praxis in Germany’ 1960’s. Philosophy and Social Criticism, 40(9), 867-893. Erişim adresi: https://core.ac.uk/download/pdf/74370243.pdf
Geuss, R. (2013). Eleştirel teori: Habermas ve Frankfurt okulu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Golden, A. (2019). Generation z re-defining the business of music. Music Business Journal. Erişim Adresi: http://www.thembj.org/2019/09/generation-z-re-defining-the-business-of-music/
Güven, U. Z., & Ergur, A. (2014). Dünyada ve Türkiye’de müzik sosyolojisinin yeri ve gelişimi. Sosyoloji Dergisi, 3(29), 1- 19. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4888
Holz, H. H. (2014). Frankfurt okulu eleştirisi. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Jay, M. (2001). Adorno. (Ü. Oskay,Çev.). İstanbul: Der Yayınları.
Jay, M. (2014). Diyalektik imgelem Frankfurt okulu’nun tarihi ve çalışmaları (1923-1950). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Laughey, D. (2010). Medya çalışmaları teoriler ve yaklaşımlar. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
Löwenthal, L. (2003). Theodor Adorno’yla anılarım. Cogito Özel Sayı: Adorno: Kitle, Melankoli ve Felsefe, 36, 65-75. Erişim adresi: https://issuu.com/buyukkutuphane/docs/cogito_dergisi_-_say__36_-_yaz_2003
McDonald, H. (2019, 29 Temmuz). How the big record labels became the big three [Blog yazısı]. Erişim Adresi: https://www.thebalancecareers.com/big-three-record-labels-2460743
Negus, K. (2018). From creator to data: The post-record music ındustry and the dijital conglomerates. Media, Culture and Society, 41(3), 367-384. doi: https://doi.org/10.1177/0163443718799395
Öztürk, T. A. (2015). Müzik icracılarının kültür endüstrisi ve dinleyici beklentileri arasında yeni medya bağlamında uyum stratejileri (Doktora tezi). YÖK tez veri tabanından erişildi (Tez No. 393637).
Pattmore, D. (2009). Selling sounds: Recordings and the record business, the Cambridge companion to recorded music. N. Cook and E. Clarke (Eds.). Cambridge: Cambridge University Press.
Rasyonel. (t.y.). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük içinde. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr/
Tscmuck, P. (2001). Creativity and ınnovation in the music ındustry. Vienna: Springer.
Ünlü, C. (2004). Gel zaman git zaman. İstanbul: Pan Yayıncılık.
Walzer, D. A. (2017) Independent music production: How indivituality, technology and creative entrepreneurship influence contemporary music industry practices. Creative Industrial Journal, 10(1), 21-39. doi: https://doi.org/10.1080/17510694.2016.1247626
Wiggershaus, R. (1995). The Frankfurt school, Its history, theories and political significance. USA: Polity Press.