KLASİK ANIT HEYKEL MANTIĞININ DANİ KARAVAN EKSENİNDE PLASTİK MEKÂNA DÖNÜŞÜMÜ

Tarihsel süreçte yaşanan önemli olayların ya da iz bırakmış karakterlerin kentsel mekânda görünür kılınmalarına, hatırlanmalarına ve geleceğe aktarılmalarında görsel bir araç olarak kullanılan anıt heykeller, sanatın değişken ve devrimci yapısına uygun biçimde kendi dinamiklerini yenileme ihtiyacı duymaktadır. Toplumsal ve sosyo kültürel yapıların zamanla evrilmesi, bakış açılarının, düşünsel boyutun, ontolojik sorgulama düzeyinin de değişimini tetiklemiştir. Yaşanan değişimleri kendi sanat pratiğine entegre edebilen ve bu yeni gereksinimleri anıt heykel düzleminde uygulayabilen sanatçılardan biri olan Dani Karavan, kendine özgü bir anıt dili geliştirmiştir. Bunu yaparken doğayı, insanı, toplumsal değerleri, belleği ve mekânsal verileri yapıtlarının tasarım süreçlerinde uyum içinde kullanmıştır. Anıtın hikâyesini ya da karakterlerini klasik mantıkla değil, deneyimlenen ve içine dâhil eden bir anlayışla aktaran Karavan, insan-yapıt arasındaki dokunsal ve duygusal sınırları genişletmiş, kompozisyonu mekânla bütünleştirerek, yapıtlarını o yere özgü üretmiştir. Bu yaklaşımlar onun yeni bir anıt metodolojisi geliştirmesine olanak tanımıştır. Sanatçının ütopyasının bir parçası olan, bağlamın, belleğin, kentsel çevrenin, doğanın ve toplumsal dinamiklerin yapıta dâhil edilerek üretilen anıtlar, ortak hafızayı çağırıcı, bireyin duygu ve düşünce dünyasına sızan, mekânla uyumlu, yaşamı üstüne çeken, ayrıştırıcı ve ötekileştirici unsurları geri plana iten, aktif katılıma davet eden plastik bir deneyim ve paylaşım alanına dönüşmektedir.

Anahtar Kelimeler:

anıt, mekâna özgü heykel, bellek

PDF

___

Yalım, İ.(2002). “Ulus Devletin Kamusal Alanda Meşruiyet Aracı: Toplumsal Belleğin Ulus Meydanı Üzerinden Kurgulanma Çabası”, Editör: G.A. Sargın, Ankara’nın Kamusal Yüzleri, İletişimYayınları, s.183.Kuban, D. (1973) “Anıt Kavramı Üzerine Düşünceler”, Mimarlık Dergisi,sayı:7, s: 5. Bakçay, E.(2005). “Türkiye’de Açık Alan Heykelinin Gelişimi”, Kocaeli Üniversitesi Ulusal Heykel Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s: 45. Yaman, Y, Z.(2011). “Siyasi/Estetik Gösterge Olarak Kamusal Alanda Anıt ve Heykel”, MetuJFA, 28: 1, s: 70.Krauss, R.(2002) “Mekana Yayılan Heykel”, Sanat Dünyamız, sayı:82, s:104.Doğruer, Ergin, N.(2010). “Kentin Heykeli Üzerine Bir Analiz”, Mimarist, sayı: 35, s: 62.Torres, A, M.(2003).“Dani Karavan: The Phenomenon of Place”, Dani Karavan İnstitut Valencia d'art Modern 2002 Katalog,, s:52.Tiedemann, R and Schweppenhäuser, H.(2003) “Gesammelte Schriften”, sayı:4, s:406.Adaret, O. (2012) “The Roma Holocaust Memorial That Wasn’t Built in a Day”,https://www.haaretz.com/the-roma-memorial-that-wasn-t-built-in-a-day-1.5162513Dani Karavan: Monument to the Negev Brigade”, Israel Film Service.(1976). Documentary Film, 06:40 minutes.http://maarav.org.il/english/2018/02/18/everything-flows-monument-remains-dani-karavans-negev-monument-passage-time-adi-englman/ (18 Şubat 2018)Sözen, M, Tanyeli, U.(2011). “Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü”,İstanbul, Remzi Kitabevi, s:27.Sennett, R.(2005) “Otorite”, çeviri: Kamil Durand, İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 2005, s:31.Duby, G.(1990). “L’art et La Ville”, Cenevre, Skira Yayımlıcık, s: 7.Tekiner, A.(2010). “Atatürk Heykelleri”,İstanbul, İletişim Yayınları, s: 17.Lippard, Lucy. R.(1983). “Overlay: Contemporary Art and the Art of Prehistory”, New York, Pantheon Books Published, s: 9.Karavan, D.(2014). “The Monument to the Palmach Negev Brigade, Be’er Sheva: Or How a Historical Event İs Transformed İnto a Plastic Form”, 50 Years to the Negev Monument / 50 Years to the Dani Karavan’s Public Art, Editor: Adi Englman, Be’er Shev: The Negev Museum of Art, s: 74.GörsellerGörsel 1.https://www.pinterest.co.uk/pin/484137028662642820/?lp=trueGörsel 2.https://tr.pinterest.com/pin/549579960749246806/?lp=trueGörsel 3.https://tr.pinterest.com/pin/566046246893436700/?lp=trueGörsel 4.https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_negev_monument.jpgGörsel 5. http://dannythedigger.com/negev-brigade-memorialGörsel 6. http://jeannebucherjaeger.com/50e-anniversaire-du-negev-monument/Görsel 7. http://www.danikaravan.com/portfolio-item/spain-passages-homage-to-walter-benjamin/Görsel 8. http://www.danikaravan.com/portfolio-item/spain-passages-homage-to-walter-benjamin/ Görsel 9. http://www.danikaravan.com/portfolio-item/spain-passages-homage-to-walter-benjamin/Görsel 10. https://serge-briez.com/2015/06/19/passages-dani-karavan-portbou/passages-port-bou-31/Görsel 11. http://www.danikaravan.com/portfolio-item/spain-passages-homage-to-walter-benjamin/Görsel 12. http://www.danikaravan.com/portfolio-item/spain-passages-homage-to-walter-benjamin/Görsel 13. http://www.danikaravan.com/portfolio-item/germany-the-sinti-roma-memorial/Görsel 14. http://thechronicleherald.ca/world/154128-germany-launches-memorial-to-gypsies