Aziz TUNCER, M. Fatih Bilal ALODALI, Sefa USTA

KAMU POLİTİKASI ÖRNEĞİ OLARAK TÜRKİYE’DE KONUT POLİTİKALARININ ŞEKİLLENMESİNDE TOKİ’NİN ROLÜ

Kamu politikası, toplumu ilgilendiren ve etkileyen herhangi bir konuda devletin yapmaya ve yapmamaya yönelik tercihi olarak ifade edilebilir. Sağlık, eğitim, çevre, enerji gibi birçok alanda kamu politikası üretilmektedir. Konut sorunu ve konuta yönelik talepler de toplumu ilgilendiren konulardır. Bu çerçevede değerlendirildiğinde, konut politikası da, kamu politikası uygulama alanlarından biri olarak kabul edilebilir. Türkiye'de konut politikalarında yaşanan değişim ve Toplu Konut İdaresinin (TOKİ) konut politikalarının şekillenmesindeki rolünün tespit edilmesi çalışmanın ilk amacıdır. Türkiye'de toplu konut politikalarının, kamu politikası analiz modellerinden ilaveci (incremental) model çerçevesinde değerlendirilmesi çalışmanın diğer amacıdır. Bu çalışmada öncelikle, kamu politikası ile ilgili kavramsal bilgilere yer verilmekte ve Türkiye'deki konut politikası, kamu politikası çerçevesinde değerlendirilmektedir. Daha sonra Türkiye'de konut politikası üretim süreci dönemler itibariyle incelenmekte ve bu çerçevede TOKİ'nin işlev ve uygulamaları irdelenerek değerlendirilmektedir. TOKİ'nin, Türkiye'de konut politikası sürecinde başat aktör olduğu ve 2003 sonrası dönemde onun öncülüğünde konut yapımının hızlanıp, önemli bir ivme kazandığı çalışma sonucunda elde edilen ilk bulgudur. Türkiye'de 1980 öncesi dönemde konut açığının önüne geçmek amacıyla sosyal konut yapımı hedef alınmıştır. 1984 ve özellikle 2003 sonrası dönemde de asıl amacın konut ihtiyacının giderilmesine yönelik konut üretimi olduğu, bununla beraber kentsel dönüşüm çabalarının da öne çıktığının tespiti çalışmada elde edilen bir başka bulgudur

THE ROLE OF HOUSING DEVELOPMENT ADMINISTRATION OF TURKEY ON HOUSING POLICIES IN TURKEY AS THE EXAMPLE OF PUBLIC POLICY

Public policy can be described as a state’s preference for or against a certain topic regarding and influencing society. A number of public policies are made in the fields of health, education, environment and energy. The problem of housing and demands towards housing are topics related to society. Within this framework housing policy can be accepted as one of the fields of application of public policy. The primary aim of the study is to determine the change in housing policies in Turkey and the leading role of Housing Development Administration of Turkey (HDA) on these policies. Another aim is to evaluate housing policies in Turkey within the framework of incremental model, which is one of the public policy analysis models. In the study which was designed according to these aims, primarily, a conceptual review was made about Public Policy; also, the housing policy in Turkey is analyzed within the framework of public policy. Then, housing policy production process in Turkey was presented with reference to certain periods; with reference to that, HDA’s function and practices were analyzed. The fact that HDA is a pioneer agent in Turkey within the process of housing policy and during the period after 2003 house constructions gained speed is one of the first conclusions of this study. Prior to 1980, socialhousedwelling was aimed in order to reduce housing deficit in Turkey. According to other findings of the study, in 1984 and especially after 2003 the main aim was to construct houses so as to eliminate the need of housing; in addition, urban renewal efforts came to the fore in these periods.

PDF

___

ANDERSON, James E. (2011), Public Policy Making-An Introduction, International Edition, 7th Edition, Wadsworth, Cengage Learning, USA.
COCHRAN, Clarke E., MAYER, Lawrance C., CARR, T.R., CAYER, N. Joseph, Mc KENZIE, Mark J. ve PECK, Laura, R. (2012), American Public Policy An Introduction, 10th Edition, Wadsworth, Cengage Learning, USA.
ÇOBAN, Aykut Namık (2012), “Cumhuriyetin İlanından Günümüze Konut Politikası”, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, C:67, No:3, ss.75-108.
DPT (2014a), 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967), http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/9/plan1.pdf, (Erişim Tarihi: 10.03.2014).
DPT (2014b), 2. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972), http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/8/plan2.pdf, (Erişim Tarihi: 10.03.2014).
DPT (2014c), 3. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977), http://esk.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC2BD846AC6F288F74, (Erişim Tarihi: 10.03.2014).
DPT (2014d), 4. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1978--1983), http://esk.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebIcerikGosterim.aspx?Enc= 83D5A6FF03C7B4FC0B42818B57DD3287, (Erişim Tarihi: 10.03.2014).
DYE, Thomas R. (2011), Understanding Public Policy, 13th Edition, PearsonLongman Education, Harlow.
EDWARDS, Meredith, (2001), Social Policy, Public Policy: From Problems to Practice, Allen&Unwin, Australia.
GERAY, Cevat (2007), “Toplumsal Konut Yöneltisi ve TOKİ’nin Tutum ve Yöneltilerindeki Son Değişiklikler”, Ayşegül, Mengü (Ed.), Kent ve PlanlamaGeçmişi Korumak Geleceği Tasarlamak, İmge Kitabevi, Ankara, ss. 283-341.
HILL, Michael (2005), The Public Policy Process, 4th Edition, Pearson-Longman Education.
KARA, Mustafa ve PALABIYIK, Hamit (2009), “1980 Sonrası Türkiye’de Konut Politikaları: Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) Gecekondu Dönüşüm Uygulamaları”, Uluslararası Davraz Kongresi, 24-27 Eylül, Isparta.
KELEŞ, Ruşen (1980), Kentbilim Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
KELEŞ, Ruşen (2008), Kentleşme Politikası, 10. Baskı, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
KILIÇ, Selim ve ÖZEL, Mehmet (2006), “Yerel Yönetimlerin Konut Politikaları Üzerine Bir İnceleme - Çeşitli Ülke Deneyimleri ve Türkiye”, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, ss.207-228.
MOODYS Kredi Analizi (2008), “Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ)”, Şubat 2008, Rapor No: 107451, www.toki.gov.tr, (10.05.2010).
SAMSUNLU, Ahmet (2007), “Toplu Konut Kanunu ve Türkiye’deki Uygulamaları”, Ayşegül Mengü (Ed.), Kent ve Planlama- Geçmişi Korumak Geleceği Tasarlamak, İmge Kitabevi, Ankara, ss. 355- 374.
SMITH, Kevin B. ve LARIMER, Christopher (2009), The Public Policy Theory Primer, Westview Press, Newyork, USA
TOKİ,(2014a), “TC Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı-Tarihçe” http://www.toki.gov.tr, (Erişim Tarihi: 12.03.2014)
TOKİ,(2014b), “TOKİ Faaliyetleri-Konut Programı”, https://www.toki.gov.tr/ TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EF856F7 2A66C829B67, (Erişim Tarihi: 12.03.2014).
TOKİ,(2014c), “TOKİ Faaliyetleri”, http://www.toki.gov.tr, (Erişim Tarihi:12.03.2014)
TOKİ,(2014d), “TOKİ Konut Üretim Raporu”, http://www.toki.gov.tr,
TÜİK,(2014), "Nüfus ve Demografi-Nüfus İstatistikleri, http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, (Erişim Tarihi: 12.03.2014)
TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ (TÜBA) (2011), Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü-Sosyal Bilimler, TÜBA Yayınları, Ankara.
YAVUZ, Fehmi, Keleş, Ruşen ve Geray Cevat (1978), Şehircilik Sorunlar-Uygulama ve Politika, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, No:415, Ankara