Üremik Kaşıntı Ve Aromaterapi Uygulaması

Yaşamsal önemi çok büyük olan böbreklerin işlevlerinin gittikçe bozulması, birçok organ ve sistemde değişik sorunlara yol açar. Bunlar içinde deri ve mukoza belirtileri oldukça geç dönemde belirgin hale geldiklerinden tanı değerleri azdır; ancak oluşturdukları rahatsızlıklar ve hastaların yaşam kalitelerini bozmaları nedeniyle önem taşırlar. Son dönem böbrek yetmezliğindeki kaşıntı üremik kaşıntı olarak bilinir. Hemodiyaliz hastalarında kaşıntı prevelansı son yıllarda azalmasına rağmen kaşıntı son dönem böbrek yetmezliğinin en yaygın ve rahatsız edici semptomlarından biri olmaya devam etmektedir. Kaşıntı tek başına tehlikeli olmasa bile çoğu hastada fiziksel ve zihinsel yorgunluğa, uykusuzluğa, kronik yorgunluğa, sosyal izolasyona, öfke-anksiyete-depresyona ve benlik saygısında, öz bakım gücünde ve yaşam kalitesinde azalmaya neden olmaktadır. Günümüzde üremik kaşıntının nedenleri kesin olarak anlaşılmamıştır ve üremik kaşıntının patofizyolojik temeli birçok hastada aydınlatılmayı beklemektedir. Etyolojisi tam olarak aydınlatılamayan diğer hastalıklarda olduğu gibi üremik kaşıntıda da kesin ve etkin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Kaşıntının tedavisindeki bu belirsizlik çeşitli tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerinin kullanılmasına kapı aralamış ve aromaterapide bu tedavi yöntemlerinden birisi olmuştur. Bitkisel kaynaklardan çıkarılmış, konsantre edilmiş esansiyel yağların terapötik etkileri için kullanılması aromaterapi olarak tanımlanmaktadır. Hemşirelik uygulamalarında, aromaterapinin topikal yolla uygulanma şekilleri kullanılmaktadır. Bu derlemede, hemodiyaliz hastalarında üremik kaşıntının kontrol altına alınmasında aromaterapinin etkinliğine ilişkin bilgiler verilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Böbrek Diyalizi, Kaşıntı, Hemşirelik, Aromaterapi

Uremic Pruritus And Aromatherapy Practice

The gradual impairment of functions of kidneys, having a great vital importance, causes various problems in a number of organs and systems. Since skin and mucosa symptoms among them become apparent in the late period, the diagnostic values are low; however, they are important as they cause some disorders and impair the life quality of patients. The pruritus, which is observed in the end-stage renal failure, is known as the uremic pruritus. Itching prevalence in hemodialysis patients is one of the most common and disturbing symptoms of the end-stage renal failure, even though it has decreased in recent years. Even if the pruritus is not hazardous alone, it causes physical and mental fatigue, insomnia, chronic fatigue, social isolation, anger-anxiety-depression in many patients and a decrease in the self esteem, self care ability and life quality. The reasons of the uremic pruritus have not exactly been understood today and the pathophysiological basis of the uremic pruritus is expected to be enlightened in many patients. Just like in other diseases whose etiology cannot precisely be enlightened, there is no explicit and efficient treatment method in uremic pruritus, as well. The use of essential oils, which are extracted from herbal sources and concentrated, for their therapeutic effects is defined as aromatherapy. The nursing practices use the topical practice methods of aromatherapy. This obscurity in the treatment of pruritus has enabled the use of various complementary and alternative treatment methods and aromatherapy has become one of these treatment methods. This review gives information about the efficiency of aromatherapy on controlling the uremic itching in hemodialysis patients.

Keywords:

Renal Dialysis, Pruritus, Nursing, Aromatherapy,

PDF

___

Registry of The Nephrology, Dialysis And Transplantation In Turkey. Registry 2011. ss: 5-19. http://www.tsn.org.tr/folders/file/tsn_registry_2011.pdf. (erişim tarihi: 02013)
Utaş S, Ferahbaş A. Chronic Renal Failure: Dermatologıcal Problems. Turkiye Klinikleri J Int Med Sci 2005; 1(21): 52-62.
Melo NC, Elias RM et al. Pruritus In Hemodialysis Patients: The Problem Remains. Hemodialysis International 2009; 13(1): 38-42.
Akar A, Gür A.R. Uremic Pruritus. Türkderm 2000; 34(4): 211-215.
Pisoni RL, Wikström B et al. Pruritus In Haemodialysis Patients: International Results From The Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study (DOPPS). Nephrol Dial Transplant 2006; 21(12): 3495-3505.
Keithi-Reddy S.R, Patel TV et al. Uremic Pruritus. Kidney Int 2007; 72(3): 373-377.
Denman ST. A Review Of Pruritus. J Am Acod Dermatol 1986; 14(3): 3775-3792.
Stable-Backdehl M, Uremic Pruritus. Clinical And Histological Skin Changes In Chronic Renal Failure; Evidence For A Dialysis Resistant. Transplant-respensive microangiopathy. Lancet 1980; 13(2): 1271-1275.
Patel TS, Freedman BI et al. An Update On Pruritus Associated With CKD. Am J Kidney Dis 2007; 50(1): 11-20. Kuypers D.R. Skin Problems İn Chronic Kidney Disease. Nat Clin Pract Nephrol 2009; 5(3): 157-170. Hsu MC, Chen HW et al. Effects Of Thermal Therapy On Uremic Pruritus And Biochemical Parameters In Patients Having Hemodialysis. JAN 2009; 65(11): 239724
Narita I, Iguchi S et al. Uremic Pruritus In Chronic Hemodialysis Patients. J Nephrol 2008; 21(2): 161-165. Zucker I, Yosipovitch G et al. Prevalence And Characterization Of Uremic Pruritus In Patient Sundergoing Hemodialysis: Uremic Pruritus Is Still A Major Problem For Patients With End-Stage Renal Disease. J Am Acad Dermatol 2003; 49(5): 842-846.
Mistik S, Utas S et al. An Epidemiology Study Of Patients With Uremic Pruritus. J Eur Acad Dermatol Venereol 2006; 20(6): 672-678.
Mariana S, Markell M.D. Complementary And Alternative Medicine: An Overlooked Adjunct For The Care Of Patients With Kidney Diseasa. D&T 2006; 35(11): 724-726.
Kim KH, Lee MS, Kang KW, Choi M.S. Role Of Akupressure In Symptom Management In Patients With End-Stage Renal Disease: A systematic review J Palliat Med 2010; 13(7): 885-892. Aşıcıoğlu E, Kahveci A et al. Uremic Pruritus: Stil Itching. Turk Neph Dial Transpl 2011; 20(1): 7-13.
Kılıç Akça N, Taşçı S. Hemodiyaliz Hastalarında Üremik Kaşıntı Ve Akupresör Uygulaması. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 2011; 4(1): 19019
Kılıç Akça N, Taşçı S. Kaşıntı Kontrolünde Kullanılan Nonfarmakolojik Yöntemler. Dermatoz 2012; 3(3) : 108-113.
Tseng Y.H. Aromatherapy In Nursing Practice. Hu LiZaZhi 2005; 52(4): 11-15.
Buckle J. The Role Of Aromatherapy In Nursing Care. Nurs Clin North Am 2001; 36(1): 57-72.
Cooke B, Ernst E. Aromatherapy: A Systematic Review. Brit J Gen Pract 2000; 50(455): 493-496.
Lis-Balchin M. Aromatherapy Science A Guide Of Health Care Professionals. London: Pharmacutical Press 2006; 17-44. Kang SJ, Kim N.Y. The Effects of Aroma Hand Massage on Pruritus, Fatigue and Stress of Hemodialysis Patients. J Korean Acad Adult Nurs 2008; 20(6) :883-894. Anderson C, Lis-Balchin M et al. Evaluation Of Massage With Essentialoils On Childhood Atopic Eczema. Phytother Res 2000; 14(6): 452-456.
Lahlou M, Berrada R et al. The Potential Effectiveness Of Essential Oils In The Control Of Human Headlice In Morocco. Int J Aromatherapy 2001; 10(3-4): 108-122.
Herro E, Jacob SE. Mentha piperita (peppermint). Dermatitis 2010; 21(6): 327-329. Shahgholian N, Dehghan M et al. Effect Of Aromatherapy On Pruritus Relief In Hemodialysis Patients. Iran J Nurs Midwifery Res 2010; 15(4): 240-244.
Khorshid L, Yapucu Ü. The Nurse’s Role In Complementary Therapies. Atatürk Üniv. HYO Derg 2005; 8(2): 124-130.
Maddocks-Jennings W. Aromatherapy Practise In Nursing: Literature Revew. JAN 2004; 48(1): 93-103.
Uzun Ö, Tan M. Nursing Students’ Opinions And Knowledge About Complementary And Alternative Medicine Therapies. Complement Ther Nurs & Midwifery 2004; 10(4): 239-244.
Ro YJ, Ha HC et al. The Effects Of Aromatherapy On Pruritus In Patients Under Going Hemodialysis. Dermatol Nurs 2002; 14(4): 231-256. Cürcani M. Doktora Tezi; “Hemodiyaliz Hastalarına Uygulanan Aromaterapinin Kaşıntı Üzerine Etkisi” Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Prof. Dr. Mehtap Tan. Erzurum-2012.