Çocuk Sağlığı Hemşireliğinde Aile Merkezli Bakım Yaklaşımı

Çocukların sağlığını geliştirme ve koruma, toplum sağlığının geliştirilmesi ve korunması açısından önemlidir. Toplum sağlığının geliştirilmesi ve korunmasında öncelikli sorumluluk ailede, daha sonra sağlık ekibi üyeleri ve toplumsal çevrededir. Çocuğun hastaneye yatması hem çocuk hem de ailesi için stresli bir süreçtir. Bu durum, tüm ailenin günlük aktiviteleri, aile içindeki rolleri ve görevlerinde değişikliğe yol açar. Çocuğun hastanede yatma sürecinde sağlık bakımına yönelik sorumlulukların büyük kısmının sağlık profesyonelleri tarafından yerine getirilmesi, ailelerin sağlık bakımına katılmada kendilerini çaresiz hissetmelerine ve anksiyete yaşamalarına neden olur. Literatürde ailelerin hastanede yatan çocuklarının yanında kalma, çocuklarının bakımında aktif rol alma, çocuğun durumu, tanı ve tedavi testleri konusunda bilgilendirilme gereksinimlerinin olduğu bildirilmektedir. Bu nedenle, hastane ortamında ailelerin beklenti ve gereksinimlerine en uygun sağlık hizmeti verebilmek, çocuk ve ailesinin anksiyetesini azaltarak iyileşme sürecini hızlandırmak amacıyla çocuk sağlığı alanında aile merkezli bakım uygulamaları önerilmektedir. Aile merkezli bakım felsefesi çocuğun yaşamında ailenin devamlılığının tanınması ve çocuğun bakımı ve sağlığı ile ilgili kararlara ailenin aktif katılımının sağlanması inancına dayanır. Bu makalede aile merkezli bakımın tarihsel gelişimi, çocuklar ve aileleri için yararları, uygulanma durumu ve aile merkezli bakımda hemşirenin rolleri literatür doğrultusunda tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Aile Merkezli Bakım, Aile, Çocuk, Çocuk Sağlığı Hemşireliği

Family Centered Care Approach In Child Health Nursing

Development and protection of children's health is important for the promotion and protection of public health. Primary responsibility for the development and protection of public health is in the family then the health care team members and the social environment. Hospitalization of a child is a stressful process both for the child and the family. This situation changes the daily activities of all the family members, their roles in the family and their duties. Fulfillment the majority of health care responsibilities of the child by health care professionals during hospitalization causes feeling helpless and anxiety in families. In the literature, requirements of families are reported about staying with their children at hospital during hospitalization, taking active role in caring for their children and being informed for the health condition of the child, diagnosis and treatment tests. Therefore, family centered care is suggested for accelerating child's recovery process with decreased child's and families anxiety and providing the most convenient health service for expectations and needs of families in the hospital environment. Family centered care philosophy is based on recognition of the family continuity in the child's life and providing active participation of the family for health related decisions about their children. In this article, the historical development of family centered care, its benefits on the child and families, status of implementation and the nurses' roles in family centered care will be discussed in accordance with the literature.

Keywords:

Family Centered Care, Family, Child, Child Health Nursing,

PDF

___

Ocakçı A.F (ed.), Ocakçı A.F. Aile Merkezli Hemşirelik Bakımı: Çocuğun Aile Merkezli Bakımı. 1. Baskı. Dökel Matbaası, Zonguldak-2006. ss: 8-27.
Shields L, Pratt J, Hunter J. Family-Centered Care: A Review Of Qualitative Studies. Journal of Clinical Nursing 2006; 15(1): 1317-1323.
Çavuşoğlu H (ed.), Çavuşoğlu H. Hastaneye Yatmanın Çocuk ve Aile Üzerindeki Etkileri: Çocuk Sağlığı Hemşireliği. 9. Baskı. Sistem Ofset Basımevi, Ankara- 2008. ss: 51-6
Hockenberry M.J (ed.), Wilson D (ed.), Sanders J. Impact Of Hospitalization On The Child and Family: Wong’s Essentials of Pediatric Nursing. 8th edition. Mosby Inc, Philadelphia-2009. p: 658-686.
Sarajarvi A, Haapamaki M, Paavilainen E. Emotional and Informational Support For Families During Their Child’s Illness. International Nursing Review 2006; 53(3): 2052
Talmi A, Harmon R. Relationships Between Preterm Infants and Their Parents: Disruption and Development. Zero to Three 2004; 1(1): 13-20.
Corlett J, Twycross A. Negotiation Of Parental Roles Within Family-Centered Care: A Review Of The Research. Journal of Clinical Nursing 2006; 15(1): 1308-1316.
Holm K.E, Patterson J.M, Gurney J.G. Parental Involvement and Family Centered Care In The Diagnostic and Treatment Phases Of Childhood Cancer: Results From A Qualitative Study. J Pediatr Oncol Nurs 2003; 20(6): 301-313.
Latta L.C, Dick R, Parry C, Tamura G.S. Parental Responses To Involvement In Rounds On A Pediatric Unit A Teaching Hospital: A Qualitative Study. Acad Med 2008; 83(3): 292-297. Isoardi J, Slabbert N, Treston G. Witnessing Invasive Paediatric Procedures, Including Resuscitation In The Emergency Department: A Parental Perspective. Emerg Med Australas 2005; 17(1): 244-248.
Egemen A, İkizoğlu T, Karapınar B, Coşar H, Karapınar D. Parental Presence During Invasive Procedures and Resuscitation: Attitudes Of Health Care Professionals In Turkey. Pediatr Emerg Care 2006; 22(1): 230-234.
Ward K. Perceived Needs Of Parents Of Critically Ill Infants In A Neonatal Intensive Care Unit. Pediatric Nursing Journal 2001; 27(3): 281-285.
Doğan B. Yüksek Lisans Tezi; “Hastanede Yatan Çocuğun Bakımına Ebeveynlerin Katılımı Konusunda Hemşirelerin, Doktorların ve Ebeveynlerin Görüşleri ve Beklentileri” Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Tez Yöneticisi; Doç. Dr. Firdevs Erdemir. Ankara-2010.
Cooper L, Gooding J, Gallagher J, Sternesky L, Ledsky R, Berns S. Impact Of A Family-Centered Care Initiative On Nicu Care, Staff and Families. Journal of Perinatology 2007; 27(1): 32-37.
Ahhmann E. New Guidance Materials Promote Family Centered Change In Health Care Institutions. Pediatric Nursing Journal 2001; 27(2): 173-175.
Harrison T.M. Family Centered Pediatric Nursing Care: State Of The Science. Journal of Pediatric Nursing 2010; 25(5): 335-343. Törüner E (ed.), Büyükgönenç L (ed.), Törüner E, Büyükgönenç L. Çocuk Sağlığı Hemşireliği: Çocuk Sağlığı Temel Hemşirelik Yaklaşımları. Gökçe Ofset, Ankara-2011. ss: 172-182.
Shields L, Tanner A. Pilot Study Of A Tool To Investigate Perceptions Of FamilyCentered Care In Different Care Settings. Pediatric Nursing Journal 2004; 30(3): 18919
Shields L, Nixon J. Hospital Care Of Children In Four Countries. JAN 2004; 45(5): 475-48 Jolley J, Shields L. The Evolution Of Family-Centered Care. Journal of Pediatric Nursing 2009; 24(2): 164-170. American Academy of Pediatrics Committee on Hospital Care. Family-Centered Care and The Pediatrician’s Role. Pediatrics 2003; 112(3): 690-697. Leyden G. Consumer Bill Of Rights: Family-Centered Care. Pediatric Nursing Journal 1998; 24(1): 72-73.
Byers J.F, Lowman L.B, Francis J, et al. A Quasi Experimental On Individualized, Developmentally Supportive Family-Centered Care. JOGN 2006; 35: 105-115.
Melnyk M, Feinstein F. Mediating Functions Of Maternal Anxiety and Participiation In Care On Young Children’s Posthospital Adjusment. Research in Nursing & Health 2001; 24: 18-26.
Kamerling S.N, Lawler L.C, Lynch M, Schwartz A.J. Family Centered Care In The Pediatric Post Anesthesia Care Unit: Changing Practice To Promote Parental Visitation. Journal of PeriAnesthesia Nursing 2008; 23(1): 5-16.
Erdeve Ö, Arsan S, Armangil D, Atasay B, Korkmaz A. The Impact Of Individual Room On Rehospitalization and Health Service Utilization In Preterms After Discharge. Acta Paediatrica 2008; 97: 1351-1357.
Dunst C.J, Trivette C.M, Hamby D.W. Meta-Analysis Of Family-Centered Help Giving Practices Research. Ment Retard Dev Disabil Res Rev 2007; 13(4): 370–378.
Petersen M.F, Cohen, J, Parsons V. Family Centered Care: Do We Practice What We Preach. JOGNN 2004; 33(4): 421-427.
Paliadelis P, Cruickshank M, Wainohu D, Winskill R, Stevens H. Implementing Family-Centered Care: An Exploration Of The Beliefs and Practices of Pediatric Nurses. Australian Journal of Advanced Nursing 2005; 23(1): 31-36.
Espezel H, Canam C. Parent-Nurse Interactions: Care Of Hospitalized Children. Journal of Advanced Nursing 2003; 44(1): 34-41.
Boztepe H, Çavuşoğlu H. Bir Üniversite Hastanesindeki Uygulamaların Aile Merkezli Bakım Yönünden İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2009; 11-24.
Kuzlu T.A, Kalıncı N, Topan A.K. Üniversite Hastanesinde Çocuklara Verilen Bakımın Aile Merkezli Bakım Yönünden İncelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi 2011; 6(16): 1-17.
Karabudak S.S, Ak B, Başbakkal Z. Girişimler Sırasında Aile Üyeleri Nerede Olmalı. Türk Pediatri Arşivi Dergisi 2010; 45(1): 53-60.
Newton MS. Family-Centered Care: Current Realities In Parent Participation. Pediatric Nursing Journal 2000; 26(2): 164-168.
Dağoğlu T (ed.), Görak S (ed.), Yıldız S. Yüksek Riskli Yenidoğanların Taburculuğa Hazırlanması ve Preterm Bebeklerin İzlemi: Temel Neonatoloji ve Hemşirelik İlkeleri. Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul- 2008. ss: 789-803.