YEREL KÜLTÜRÜN KÜRESELLEŞMESİ HALA MÜMKÜN MÜ?: NETFLİX TÜRKİYE VE EGEMEN KÜLTÜR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Küreselleşme, modernite olgusunun eleştiriye tabi tutulmasından bu yana sorgulanan bir kavram olmuştur. 1960’lı yıllarda eleştirel ekonomi-politiğin kuramsallaştırılmaya başlandığı dönemden başlayarak 1980 sonrasında neoliberal poltikalar çerçevesinde yeni bir kimlik kazanması, küreselleşmeyi her daim güncel sorunlarla birlikte değerlendirmeyi zorunlu kılmıştır. Kavrama hangi açıdan bakarlarsa baksınlar, düşünürlerin küreselleşenin ne olduğu konusunda hemfikir oldukları görülebilmektedir. Küreselleşen, ekonomik, siyasal, toplumsal ve kültürel sistemlerdir. Bu ögelerin yerelden küresele doğru yayılması ya da başka bir deyişle yerelin küreselleşmesi, nihayetinde dünya genelinde hâkim bir egemen kültür oluşmasına neden olmuştur. Günümüzde bu kültür Amerikan kültürüdür. Yeni dijital teknolojiler, internet tabanlı iletişim olanakları ve yeni medya teknolojileri, içinde yaşadığımız dönemde kültürün küresel dolaşımını, geçmişte hiç olmadığı kadar hızlı biçimde sağlayabilmektedir. Ancak tarihsel süreç içinde egemen hale gelmiş Amerikan kültürünün baskın niteliği, diğer yerel kültürlerin küreselleşebilme olanağını oldukça kısıtlamaktadır. İçeriğinde film, dizi, reality show, yarışma ve talk show gibi çok çeşitli türleri barındıran Amerikan merkezli bir dijital içerik platformu olan Netflix de bu egemen kültürün baskınlığını sürdürmeye çalışmaktadır. Türkiye de dâhil birçok ülkede yerel içerikler de üreten Netflix, bu içeriklerin özgünlüğünü belli bir şablon dâhilinde kısıtlamakta, küresel dolaşıma soktukları yapımlardan yerel dilsel kullanımları çıkarmakta ve yerli yapım şirketlerini kendisinin finanse ettiği sezonluk işlere mahkûm bırakmaktadır. Çalışmada bu durum eleştirel ekonomi-politik açıdan ele alınmakta ve günümüzdeki birçok yeni iletişim teknolojisine rağmen yerel olanın küreselleşebilme olanağına sahip olup olmadığı sorgulanmaktadır

Anahtar Kelimeler:

netflix türkiye, küreselleşme, küyerelleşme, egemen kültür, yerel kültür

IS IT STILL POSSIBLE FOR LOCAL CULTURE TO BECOME GLOBAL?: AN ANALYSIS ON NETFLIX TURKIYE AND DOMINANT CULTURE

Globalization has been a questioned concept since the phenomenon of modernity was criticized. Starting from the period when critical political economy began to be theorized in the 1960s, its gaining a new identity within the framework of neoliberal policies after 1980 made it necessary to evaluate globalization always together with current problems. Regardless of the way they look at the concept, it can be seen that thinkers agree on what globalized is. They are globalizing economic, political, social and cultural systems. The spread of these elements from the local to the global, or in other words, the globalization of the local, eventually led to the formation of a dominant culture throughout the world. Today, this culture is American culture. New digital technologies, internet-based communication opportunities and new media technologies enable the global circulation of culture faster than ever before in the era we live in. However, the dominant nature of the American culture, which has become dominant in the historical process, limits the possibility of globalization of other local cultures. Netflix, an American-based digital content platform that includes a wide variety of genres such as movies, TV series, reality shows, competitions and talk shows, also tries to maintain the dominance of this dominant culture. Netflix, which also produces local content in many countries, including Turkiye, restricts the originality of this content within a certain pattern, removes local linguistic uses from the productions it puts into global circulation, and leaves domestic production companies to do seasonal works that it finances. In this study, this situation is discussed in the context of critical political economy and it is questioned whether the local has the opportunity to globalize despite many new communication technologies today.

Keywords:

netflix turkiye, globalization, glocalization, dominant culture, local culture,

PDF

___

About Netflix. (t.y.). Netflix. https://media.netflix.com/tr/about-netflix Erişim Tarihi: 8 Haziran 2022.
ANDERSON, Benedict (2017). Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması, İstanbul: Metis Yayınları.
BARKER, Chris (1999). Television, globalization and cultural identities, Buckingham: Open University Press.
BAŞLAR, Gülşah (2013, 23-25 Ocak). “Yeni medyanın gelişimi ve dijitalleşen kapitalizm”, 15. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 775-784, Antalya.
BAŞLAR, Gülşah (2021). “Yerel içeriğin küresel dolaşımı bağlamında Netflix: Hakan: Muhafız izleyici yorumlarının analizi”, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 36, s.415-435.
BAUMAN, Zygmunt (2012). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
BİRİNCİOĞLU, Yıldız Derya ve BALOĞLU Uğur (2021). “Bir kültürel tüketim pratiği olarak Netflix dizileri”, Alanya Akademik Bakış Dergisi, 5(2), s.547-570.
BOURDIEU, Pierre (2014). “Simgesel sermaye ve toplumsal sınıflar”, Cogito, 76(1), s.192-204.
BOURDIEU, Pierre (2015). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi, Ankara: Heretik Yayınları.
BRIGHT | Orklar Aramızda. (2017, 22 Aralık). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=xl4MTFFct8k, Erişim Tarihi: 8 Haziran 2022.
CASTELLS, Manuel (2006). Enformasyon çağı, ekonomi, toplum ve kültür: Kimliğin gücü (Cilt 2), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
ÇOPUROĞLU, Yusuf Cemalettin ve ÇETİN Beyzade Nadir (2010). “Yeni sosyal hareketler paradigması bağlamında Türkiye'deki küreselleşme karşıtı grupların birbirleriyle ve dünyadaki karşıtlarla karşılaştırılması”, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13(1), s.66-100.
CRESWELL, John W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni, Ankara: Siyasal Kitabevi.
DEDEOĞLU, Beril (2011). “Türkiye'de Avrupa Birliği karşıtlığı - küreselleşme karşıtlığı ilişkisi”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 7(28), s.85-109.
DURKHEIM, Emile (2006). Toplumsal iş bölümü, İzmir: Cem Yayınevi.
GIDDENS, Anthony (1994). Modernliğin sonuçları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
GOLDING, Peter ve MURDOCK Graham (2014). Kültür, iletişim ve ekonomi politik. İçinde S. İrvan (Der.), Medya kültür siyaset (s. 49-75), Ankara: Pharmakon Yayınevi.
GÜLMEZ, Emrah (2019). “Netflix'in Türkiye'ye özgü reklam filmlerinin küresel markaların yerel reklam stratejileri bağlamında değerlendirilmesi”, Erciyes İletişim Dergisi, 1, s.157-178.
HALL, Stuart (1998). Yerel ve küresel: Küreselleşme ve etniklik. İçinde A. D. King (Der.), Kültür, küreselleşme ve dünya sistemi (s. 39-61), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
HANNERZ, Ulf (1998). Çevre kültür senaryoları. İçinde A. D. King (Der.), Kültür, küreselleşme ve dünya sistemi (s. 139-163), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
HUNTINGTON, Samuel P. (2014). Medeniyetler çatışması mı? İçinde M. Yılmaz (Der.), Medeniyetler çatışması (s. 23-51), İstanbul: Vadi Yayınları.
JAIN, Subhash C. (1989). “Standartization of international marketing strategy: Some research hyphothesis”, Journal of Marketing, 53(1), s.70-79.
KAVİ, Mehtap ve KARAMAN Muhammet Kemal (2021). “İnternet dizilerinin glokalleşmesi üzerine bir inceleme: Hakan: Muhafız örneği”, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), s.61-79.
KAZANÇOĞLU, İpek; VENTURA, Keti; BAYBARS, Miray; TATLIDİL, Rezan (2011). “Niş pazarlara özgü glokal ürün stratejilerinin geliştirilmesi: Tchibo Türkiye örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 12(1), s.67-82.
LEVITT, Theodore (1983). “The globalization of markets”, Harvard Business Review, 61(3), s.69-81.
MATTELART, Armand (2001). İletişimin dünyasallaşması, İstanbul: İletişim Yayınları.
McLUHAN, Marshall (2007). Gutenberg galaksisi: Tipografik insanın oluşumu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
MORLEY, David ve ROBINS Kevin (1997). Kimlik mekanları: Küresel medya, elektronik ortamlar ve kültürel sınırlar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
MURDOCK, Graham (2006). Büyük şirketler ve iletişim endüstrilerinin kontrolü. İçinde L. Yaylagül (Der.), Kitle iletişimin ekonomi politiği (s. 61-126), Ankara: Dalbaz Yayıncılık.
NETFLIX Esra Erol - Bu işler nasip, kısmet #BlackMirror. (2018, 17 Mart). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=4aETWnZtT7g, Erişim Tarihi: 8 Haziran 2022.
ÖZTÜRK, Eda; ŞENER, Gül; BİLSEL, Hande (2022). “Global markaların Türkiye sevdası: Glokalizasyondan yerellik yıkamasına uzanan stratejik yollar”, Kültür ve İletişim, 25(1), s.210-237.
RITZER, George (1998). Toplumun McDonaldlaşması, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
RITZER, George (2003). “Rethinking globalization: Glocalization/grobalization and something nothing”, Sociological Theory, 21(3), s.193-209.
ROBERTSON, Roland (1999). Küreselleşme, toplum kuramı ve küresel kültür, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
SARI, Ümit ve SANCAKLI Petek (2020). “Küyerelleşmenin dijital platformların içerik tanıtımlarına etkisi: Netflix örneği”, Erciyes İletişim Dergisi, 7(1), s.243-260.
SCHILLER, Herbert I. (2006). Ulus-aşırı medya ve ulusal gelişme. İçinde L. Yaylagül (Der.), Kitle iletişimin ekonomi politiği (s. 241-264), Ankara: Dalbaz Yayıncılık.
SCHILLER, Herbert I. (2019). Communication and cultural domination, New York: Routledge.
SIGISMONDI, Paolo (2011). The digital glocalization of entertainment: New paradigms in the 21st century global mediascape (Cilt 3), New York: Springer Science & Business Media.
ŞİMŞEK, Atacan ve ÖZMEN Seçkin (2020). “Küreselleşmenin üretim pratikleri açısından Türk dramalarına etkileri”, Intermedia International E-Journal, 7(12), s.411-418.
Stranger Things 2 | Sadettin Teksoy Hawkins'te. (2017, 27 Ekim). YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=Hn8uUVekres&t=19s Erişim Tarihi: 8 Haziran 2022.
TÖNNIES, Ferdinand (2019). Cemaat ve cemiyet, İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
TOURAINE, Alain (2007). Bugünün dünyasını anlamak için yeni bir paradigma, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
TRENTMANN, Frank (2007). “Citizenship and consumption”, Journal of Consumer Culture, 7(2), s.147-158.
TUNCER, Rabia Zamur (2016). Medyatikleşen kültürler üzerine eleştirel bir okuma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 51, s.155-164.
VIRILIO, Paul (1998). Hız ve politika, İstanbul: Metis Yayınları.
VOLCIC, Zala ve ANDREJEVIC Mark (2011). “Nation branding in the era of commercial nationalism”, International Journal of Communication, 5(1), s.598-618.