TOPLUMSAL CİNSİYETİN İNŞASINDA AİLE İÇİ ŞİDDETİN ROLÜ: KÖKSÜZ FİLMİ ÖRNEĞİ

da şiddetin temsili, birçok çalışmada farklı açılardan incelenmiş olsa da aile içi şiddetin temsili özelinde az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma, toplumsal cinsiyetin inşasında aile içi şiddetin rolünün ne olduğunu bir aile draması olan Köksüz (Deniz Akçay Katıksız, 2013) adlı filmle ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın temel amacına bağlı olarak içerik analizi yöntemi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, filmde başta psikolojik şiddet (duygusal-sözlü şiddet) olmak üzere ekonomik ve fiziksel şiddet temsillerinin yer aldığı tespit edilmiştir. Aile içinde hiyerarşik bir şekilde meydana gelen psikolojik şiddetin bir sonucu olarak aile bireylerinin kendi kendilerine şiddet uyguladığı ve bu psikolojik şiddetin, ataerkil egemen düzen lehine toplumsal cinsiyet rolleri ve iktidar ilişkilerinin yeniden üretilmesinde önemli rol oynadığı sonucuna ulaşılmıştır. Filmde karakterlerin dilsel mücadelenin ortadan kalktığı durumlarda aile içindeki bireylere fiziksel şiddet, aile dışındaki bireylere ise cinsel şiddet uyguladığı bulgulanmıştır. Bunun yanı sıra psikolojik ve ekonomik şiddete uğrayan bireylerin diğer şiddet türlerine karşı açık hâle geldiği anlaşılmıştır. Filmde fiziksel şiddet; itme, tartaklama, vurma gibi eylemlerle temsil edilirken; ekonomik şiddet, gelire el koyma ve maddi harcamaları kısıtlama şeklinde kendini göstermektedir. Duygusal şiddet türleri de kıskançlık ile hor görmek, duyguları ve fikirleri yok sayıp özgürlükleri kısıtlamak, sevgiden mahrum bırakıp dışlamak, aşağılamak ve kişinin adına karar almak şeklinde ortaya çıkmaktadır. Filmde psikolojik şiddetin türlerinden biri olan sözlü şiddet ise kadınlık ve erkeklik rollerinin aşağılanması, bağırma, alay etme, sorgulama, argo ifadelere başvurma ve sistematik eleştiriye maruz bırakma şeklinde kendini göstermektedir. Son olarak cinsel şiddetin ise göz ve el ile taciz etme ve cinsel ilişkiye zorlama gibi şekillerde filmde yer aldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal cinsiyet, Şiddet, Aile içi şiddet, Ataerki

THE ROLE OF DOMESTIC VIOLENCE IN THE CONSTRUCTION OF GENDER: THE CASE OF THE NOBODY’S HOME

Although the representation of violence in cinema has been examined from different perspectives in many studies, there are few studies on the representation of domestic violence in it. This study aims to reveal the role of domestic violence in the construction of gender in the family drama Nobody’s Home-Köksüz (Deniz Akçay Katksız, 2013). Content analysis method was applied depending on the main purpose of the study. As a result of the research, it was determined that the movie includes representations of economic and physical violence, especially psychological violence (emotional-verbal violence). As a result of the psychological violence that occurs hierarchically within the family, it was concluded that family members commit violence against themselves and this psychological violence plays a role in establishing and reinforcing gender roles and power relations in favor of the patriarchal sovereign order. In the movie, it was found that the characters inflict physical violence on members of the family and sexual violence on individuals outside the family when the linguistic struggle disappears. In terms of the effects of violence on the individual, it was understood that individuals who were subjected to psychological and economic violence become sensitive to other types of violence. While physical violence was expressed with actions such as pushing, beating, and hitting in the movie, it was that economic violence occurs in the form of confiscating income and restricting financial expenditures. It was understood that the types of emotional violence are represented in the film as envy and contempt, ignoring feelings and ideas and restricting freedoms, depriving and excluding love, humiliating and making decisions on behalf of the person.Verbal violence, which is one of the types of psychological violence, manifests itself in the film as humiliating the roles of femininity and masculinity, shouting, mocking, questioning, using slang expressions and systematic criticism. On the other hand, was determined that sexual violence takes place in the film in the form of harassment with eyes and hands and forcing sexual intercourse.

Keywords:

Gender, Violence, Domestic violence, Patriarchy.,

PDF

___

AKTAŞ, Aliye Mavili (2006). Aile İçi Şiddet: Kadının ve Çocuğun Korunması, Ankara: Elma Yayınevi.
BİLGİN, Nuri (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi (2. Baskı), Ankara: Siyasal Yayıncılık.
ELMACI, Tuğba (2017). “Türk Sineması’nda Yün Eğiren Kadınlardan Yeni Sinemaya: Kadın Emeği Meselesi: Zerre Film Örneği”, Art-Sanat, 8, s.451-470.
ERSEVİM, İsmail (2010). Freud ve Psikanalizin Temel İlkeleri. İstanbul: Assos Yayınları.
GÜLPINAR, Dilara Balcı ve KANDEMİRCİ, Duygu (2013). “Evimin Kadını, Çocuklarımın Anası: Emekçi Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Türkiye Sinemasındaki Sunumu”, Nişantaşı University Journal Of Social Sciences, 1(1), s.28-44.
KARAL, Dilek, ve AYDEMİR, Elvan (2012). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet. Ankara: Uluslararası Strateik Araştırmalar Kurumu.
MARSHALL, Gordon (1998). Sosyoloji Sözlüğü (Çev. Osman Akınhay ve Derya Kömürcü), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları. Özdemir B.G (2017). “Sessizliğin Karakterle Anlatıda Kullanımı: Varolmaya Çalışan Sessiz Bedenler”, Asos Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 45, s.240-254.
SOMAY, Bülent (2012) Bozuk Aile, (Editörler) Cüneyt Çakırlar ve Serkan Delice. Cinsellik Muamması, İstanbul: Metis Yayınları, s.110-127.
ÜNSAL, Artun (1996). “Genişletilmiş Bir Şiddet Tipolojisi”, Cogito, 6(7), s.29-36.
SULTANA, Abeda ve ALTAY, Saadet (2019). “Ataerkillik ve Kadının İkincilliği; Kuramsal Bir Analiz”, E-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 11(1), s.417-427.
ŞENOL, Dolunay ve YILDIZ, Sıtkı (2013). Kadına Yönelik Şiddet Algısı-Kadın ve Erkek Bakış Açılarıyla. Ankara: Mutlu Çocuklar Derneği Yayınları.
TARHAN, Nevzat (2005). Kadın Psikolojisi (4. Baskı). İstanbul: Nesil Yayınları.
TÜRK DİL KURUMU SÖZLÜKLERİ, https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 10.06.2022.
ULUOCAK, Şeref; GÖKULU, Gökhan; BİLİR, Olgun; KARACIK, Nigar Etizer ÖZBAY, Dilek (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği ve Kadına Yönelik Şiddet. Paradigma Akademi.
World Report on Violence and Health, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42495/9241545615_eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim Tarihi: 04.06.2022.
YETİM, Dilek ve ŞAHİN, Erkan Melih (2005). “Aile Hekimliğinde Kadına Yönelik Şiddete Yaklaşım”, Aile Hekimliği Dergisi, 2(2), s.48-53.
YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.