İNSAN ALLAH İLETİŞİMİ VE TEVESSÜL

İslam’ın en temel esaslarından biri tevhid prensibidir. Tevhid, İslam inanç sistemindeki Allah tasavvurunun en önemli niteliğidir. Tevhid prensibi, insan-Allah ilişkisinin de temelini oluşturur. İslam inanç sisteminde insan-Allah ilişkisinin teşekkülü ve tevhid esasının korunması çok önemlidir. İnsan-Allah ilişkisi, bazı özel durumlar – nübüvvet gibi – dışında ancak dua vasıtasıyla tesis edilebilir. İslam, insanın Allah ile dua yoluyla doğrudan iletişime geçebileceğini ilan eder. Bu anlamda insanın Rabbi’yle iletişimi, başka varlıkların aracılığına (tevessül) ihtiyaç olmadan gerçekleşir. İslam düşünce tarihinde ve özellikle Kelam ilminde, tevessülün tevhid prensibine aykırı olup olmadığı tartışılagelmiştir. Bu çalışmada, tevessül konusundaki tartışmalar ele alınarak İbn Teymiyye eksenli bir değerlendirme yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Allah, tevhid, aracılık, dua.

THE COMMUNICATION BETWEEN HUMAN AND GOD & TAWASSUL

One of the most fundamental pillars of İslam is tawhid principle. In Islamic belief system tawheed is the important quality of the concept of God. The principle of tawheed is the foundation of human-God relationship. In Islamic belief system, the formation of the human-God relationship and preservation of monotheism is very important. Man-God relationship except some special cases-such as the prophethood-can be installed through prayer. In Islam, people could directly contact with God through prayer. In this sense, people occur communication with God through other assets to (incite) without the need. In the history of Islamic thought and in particular Kalam has been debated incite whether it is contrary to the principle of monotheism. In this study, by taking incite discussions on Ibn Taymiyya axis assessment will be made.

Keywords:

God, tawheed, mediation, prayer.,

PDF

___

Aclûnî, İsmail b. Muhammed, Keşfu’l-hafâ ve Müzîlu’l-İlbâs, Dâru’l-Kütübi’l- İlmiyye, Beyrut 2001.
Alûsî, Ebu’l-Fadl Mahmud, Rûhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve seb’il- Mesânî, Dâr’u İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut, tsz.
Ateş, Süleyman, Kur’an’da Allah-İnsan İslam Düşüncesinde Islah, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, tsz.
Bayındır, Abdülaziz, Duada Evliyayı Aracı Koyma Ve Şirk, Süleymaniye Vakfı Yayınları, İstanbul 2001.
Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, Sahîh-i Buhârî, Çağrı Yayınları, İstanbul 1992.
Ebu Zehra, Muhammed, İmam İbn Teymiyye, (çev.: Nusreddin Bolelli vd.), İslamoğlu Yayıncılık, İstanbul 1988.
el-Beydâvî, Ömer b. Muhammed eş-Şirâzî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Dâru’l Kütübi’l İlmiyye, Beyrut 2003.
el-Elbânî, Muhammed Nasıruddîn, Tevessül Çeşitleri ve Hükümleri, (çev.: M. Emin Akın), Guraba Yayınları, İstanbul, tsz.
el-Eserî, Abdullah b. Abdulhamid, Meşru, Bid’at Tevessül Çeşitleri ve Hükümleri, (çev.: Bilal Kasımoğlu), Guraba Yayınları, İstanbul, tsz.
el-İsfahânî, Ebu’l-Kâsım el-Hüseyin b. Muhammed er-Râğıb, el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’an, Kahraman yayınları, İstanbul 1986.
el-Kevserî, Muhammed Zâhid, Makâlâtu’l-Kevserî, Mektebetü’t-Tevfîkıyye, Kahire, tsz. en-Nesefî, Ahmed b. Mahmud, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, Dâru'l Fikr, Beyrut 1999.
Esed, Muhammed, Kur'an Mesajı, (çev.: Cahit Koytak, Ahmet Ertürk), İşaret
et-Taberî, Muhammed b. Cerîr, Câmi'ul-beyân fî Te’vîli’l Kur’an, (tah.: Ahmed Muhammed Şakir), Müessesetü’r-Risale, Beyrut 2000.
Izutsu, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan, (çev.: Süleyman Ateş), Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, tsz.
İbrahim, Mustafa, Ahmet Hasan ez-Ziyat, Hamid Abdülkadir, Muhammed Ali en- Neccar, el-Mu’cemu’l Vasît, Çağrı yayınları, İstanbul 1996.
İbn Hanbel, Ahmed b. Muhammed, Müsned, Âlimü’l-Kütüb, Beyrut 1998.
İbn Kesir, Ebu’1-Fidâ İmâdüddîn İsmail ed-Dimaşkî, Tefsîr-u İbn Kesir, Dâr’u İbn Kesir, Beyrut 2001.
İbn Mâce, Ebu Abdillah Muhammed b. Yezîd, es-Sünen, (II), (thk.: Muhammed Fuâd Abdulbâki), Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî, y.y., tsz.
İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükrîm, Lisânu’l-Arab, Dâr’u Sadr, Beyrut tsz.
İbn Teymiyye, Ebu’l-Abbas Takıyyüddîn Ahmed, Dua ve Tevhid, (çev.: Abdi Keskinsoy), Pınar Yayınları, İstanbul 1997.
_____,el-Fetevâ’il-Kübrâ, (tah.: Hüseyin Muhammed Mahluf), Dâru’l-Mârife, Beyrut 1386.
_____,Ziyâretü’l-Kubûr ve’l-İstincâd bi’l-Makbûr, el-İdâretü’l-Âmme li’t-Tab’i ve’t-Tercüme, Riyad 1410.
_____, Mecmû’u Fetavâ, Dâr’u Âlimi’l Kütüb, Riyad 1991.
_____, Tevhîd-i Esmâ ve’s-Sıfat (İsim ve Sıfat Tevhidi), (trc.: Heyet), Tevhid Yayınları, İstanbul 1996.
_____,Sırât-ı Müstakîm, (çev.: Salih Uçan), Pınar Yayınları, İstanbul 1991.
_____, Kâide-i Celile fı't-Tevessül ve'l-Vesîle, Beyrut 1390.
İncil,Yeni Yaşam Yayınları, İstanbul 1991.
İslamoğlu, Mustafa, Üç Muhammed, Denge Yayınları, İstanbul 2003.
Kara, Mustafa, Dervişin Hayatı Sûfînin Kelâmı, Dergâh Yayınları, İstanbul 2005.
Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. El-Haccâc, es-Sahih, (V), (thk.: Muhammed Fuâd Abdulbâki), Dâru İhyâit-Turâsi’i-Arabî, Beyrut, tsz.
Rıza, Muhammed Reşid, Tefsiru’l-Menâr, (nşr.: Heyet), y.y., 1990.
Selvi, Dilaver, “Tevessül ve Vesîle”, Semerkand Dergisi, Nisan 2000.
Şevkânî, Muhammed b. Ali, ed-Dürrü'n-Nadîd fî ihlâs-ı kelimeti't-tevhîd, Beyrut, tsz.
Tıblavî, Mahmud Sa’d, İbn Teymiyye’de Tasavvuf, (çev.: Ali Durusoy), İnsan
Tirmizî, Ebu İsa Muhammed b. İsa, es-Sünen, (VI), (thk.: Beşşar Avvâd Ma’ruf), Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut 1998.
Uludağ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Marifet Yayınları, İstanbul 1995.
_____,“İbn Teymiyye”, İbn Teymiyye Külliyatı (Mecmu’u Fetava tercümesi için yazılan Giriş), (trc.: Komisyon), Tevhid Yayınları, İstanbul 1986.
Yavuz, Yusuf Şevki, “Tevessül”, DİA, İstanbul 2012, XLI.
Yılmaz, H. Kamil, Anahatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, Ensar Yayınları, İstanbul 2000.
_____,Tasavvufla ilgili Sorular-Cevaplar, (Ebu Nasr Serrâc et-Tûsî’nin el-Luma adlı eserin tercümesi ile beraber), Altınoluk Yayınları, İstanbul 1996.