Mustafa FENER, Osman GÜNAYDIN, Yusuf TOPRAK

Başmakçı kireçtaşının (Niğde) beton agregası olarak değerlendirilmesi

Bu çalışmayla Niğde il sınırları içerisinde geniş bir yayılım gösteren Çamardı Formasyonunun Başmakçı Üyesini oluşturan kireçtaşlarının beton agregası olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Bu amaçla Başmakçı Kireçtaşlarından alınan temsili örnekler laboratuvarda TS (1987), ISRM (1981) standartlarına göre incelenmiştir. Kireçtaşlarının; doğal birim ağırlığı 26.38 kN/m3, kuru birim ağırlığı 26.48 kN/m3, özgül ağırlığı 26.38, görünür gözenekliliği % 0.71, hacimce su emme oranı % 0.75, kütlece su emme oranı % 0.24, çekme dayanımı 8.84 MPa, nokta yük dayanımı 4.20 MPa, tek eksenli basma dayanımı 83.62 MPa, içsel sürtünme açısı 39°, kohezyonu 21 MPa, Los Angeles aşınma kaybı % 23.33 (500 devir), Schmidt çekici değeri 61, darbe dayanım katsayısı %75.66, jeokimyasal analizlere göre; sodyum sülfat çözeltisi içerisindeki donma-çözünme kaybı % 3.45, alkali silis reaksiyonu yönünden çözünmüş silis konsantrasyonu (Sc) 17.3 mmolllt, alkali azalması ise 116 mmol/lt dir. Başmakçı Kireçtaşı ilgili standartlara göre değerlendirildiğinde beton agregası olarak kullanılabilir nitelikte olduğu sonucuna varılmıştır.

Assegment of Basmakcı limestone for concrete aggregate (Niğde, Turkey)

In this study, we have tried to investigate the usability of limestons from the Başmakçı Limestone member of Çamardı Formation, which widely crop out in the vicinity of Niğde, as concrete aggregate. For this reason, Başmakçı limestone samples that were collected in the field were examined according to TS (1987) and ISRM (1981) standards. Some index properties that were found as a result of the laboratory studies were: natural unit weight: 26.38 kN/m3, dry unit weight: 26.48 kN/cm3, specific gravities: 26.38, apparent porosity: 0.71 %, water suction ratio (volumetrically): 0.75 %, water suction ratio (weight): 0.24 %, indirect tensional strength: 8.84 MPa, point load index: 4.20 MPa, uniaxial compressive strength: 83.62 MPa, internal friction angle: 39°, cohesion: 21 MPa, Los Angeles abrasion loss: 23.33 % (500 cycle), Schmidt hammer value: 61, coefficient of compact strength: 75.66 %. According to geochemical analyses; freeze loss in sodium sulphate: 3.45 %, silis concentration in the alkali silis reaction (Sc): 17.3 mmolllt, decrease of alkali: 116 mmol/lt were found. It was found that the Başmakçı limestone is suitable for the concrete aggregate usage.

___

Atabey E., "Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi", Kayseri İ 19 Paftası.
Bieniavski., (1975)'den Koçal F., 1999. "Trabzon-Maçka Taş Ocağındaki Kireçtaşlarının Agrega Olma Açısından incelenmesi", Türkiye 16. Maden Kongresi, S:282.
Blumenthal M.N., 1956. "Yüksek Boklarların Kuzey kenar Bölgesinin ve Batı Uzantılarının Jeolojisi", MTA Yayınları, Seri D.,No:7, Ankara.
Çevikbaş A., ve Diğ., 1992. "Ulukışla-Çamardı (Niğde) Mestrihyen Sonrası Çökel Havzasının Jeolojisi", MTA Dergisi No:114,S:155-172.
Demirtaşlı E., Turhan N., Bilgin A.Z., Selim M., 1975, " Boklar Dağlarının Jeolojisi: Cumhuriyetin 50. Yılı Yer Bilimleri Kongresi Tebliğleri, MTA Yayl., 42-47.
Deere, D. U., Miller R. P., 1966. "Classification and Index Properties of Intact Rock Tech" , AF Speacial wapons Center, Kirtland Air Force Base, Report AFWL-TR S:65-116, New Mexico.
Evans., Pomeroy C.D., 1966 "The Strength, Fractue and Workability of Coal Permagon Pres. London.
ISRM 1981, "ISRM Suggested Methods", Rock Caracterization
Okay F., 1982. "Ulukışla ve Çevresinin Stratigrafi ve Jeolojik Evrimi" TJK Bülteni, C:25, S:15-27.
Tarhan F., 1996, "Mühendislik Jeolojisi Prensipleri", Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi, Trabzon. S: 56.
TSE 699/OCAK1987, "Tabi Yapıtaşları Muayene ve Deney Metotları", Ankara.
TS 706/1980, "Beton Agregaları", Ankara.
TS 706 EN 12620/Nisan 2003, "Beton Agregaları", Ankara.
TS 707/ Aralık 1980 "Beton Agregalarından Numune Alma ve Deney Numunesi Hazırlama Yöntemi" Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
TS EN 932-2/Nisan 1999, "Agregaların Genel Özellikleri için Deneyler Bölüm 2-Laboratuvar Numunelerin Azaltılması Metodu", Ankara.
TS EN 1097-6/Mart 2002, "Agregaların Mekanik ve Fiziksel Özellikleri İçin Deneyler - Bölüm 6: Tane Yoğunluğu ve Su Emme Oranının Tayini", Ankara.
TS EN 1367-1 /Kasım 2001, "Agregaların Termal, ve Bozunma Özellikleri İçin Deneyler- Bölüm 1: Donma ve Çözünmeye Karşı Direncin Tayini", Ankara.
TS EN 1367-21 Kasım 2001, "Agregaların Termal ve Bozunma Özellikleri İçin Deneyler- Bölüm 2: "Magnezyum Sülfat Deneyi", Ankara.
TSE 2028, "Kayaçların Tek Eksenli Basınç Dayanımlarının Tayini", UDK 622.02, Ankara.
TSE 2516, "Alkali Silis Reaktivitesinin Kimyasal Yolla Tayini", Ankara.
TS 3526/Aralık 1980, "Beton Agregalarında Özgül Ağırlık ve Su Emme Oranı Tayini", Ankara.
TS 3529/Aralık 1980, "Beton Agregalarının Birim Ağırlık Tayini", Ankara
TS 3694/Aralık 1981, "Beton Agregalarında Aşınmaya Dayanıklılık Aşınma Oranı Tayinim Metodu", Ankara .
TS 10088 EN 932-3, "Agregaların Genel Özellikleri İçin Deneyler Kısım- 3: Basitleştirilmiş Petrografik Tanımlama İçin İşlem ve Terminoloji", Ankara .
TCK 1986. Kaya Mekaniği İlkeleri. Seminer No:6, Sayfa: 62-63 ODTÜ Maden Mühendisliği Bölümü Ankara.
Yuash, (1970)'den Koçal F., 1999. "Trabzon-Maçka Taş Ocağındaki Kireçtaşlarının Agrega Olma Açısından İncelenmesi", Türkiye 16. Maden Kongresi, S:282.