Selda DEMİR, R. Alpay ABBAK, H. Tuğba ARLI İL, İ. Öztuğ BİLDİRİCİ

SRTM1 ve ASTER Sayısal Yükseklik Modellerinin Gravimetrik Jeoit Belirlemeye Katkısı

Gravimetrik jeoit modellerinin oluşturulma sürecinde gravite verilerinin yanı sıra topoğrafik yüksekliklere de ihtiyaç vardır. Çünkü jeoit modelleme çalışmalarında topoğrafya etkisi en önemli parametrelerden biridir ve fiziksel yeryüzeyinden toplanan gravite ölçüleri jeoit modellemede doğrudan kullanılamaz. Serbest hava gravite anomalilerinin enterpolasyonu için herhangi bir Sayısal Yükseklik Modelinden (SYM) alınan grid merkezlerinin ortalama yüksekliklerine ihtiyaç vardır. Bu çalışmada SRTM1 ve ASTER SYM’lerin bölgesel gravimetrik jeoit modelleme çalışmalarındaki performansı değerlendirilmiştir. Öncelikle çalışma sahasına homojen olarak dağılmış nivelman noktalarıyla modellerin doğrulukları bölgesel anlamda araştırılmıştır. Daha sonra, test bölgesinde SYM’ler sırasıyla kullanılarak KTH (İsveç Kraliyet Enstitüsü) yöntemi ile iki tane gravimetrik jeoit modeli hesaplanmıştır. Karşılaşılan çeşitli sistematik hataları ortadan kaldırmak ve en uygun kombinasyonu elde etmek için gravimetrik ve GPS/nivelaman jeoit modellerini düzeltici yüzeye dayalı olarak optimum yüzeyde birleştirilmiş ve jeoit modellerinin doğrulukları analiz edilmiştir. Sonuç olarak her iki jeoit modeli arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Modellerin benzer sonuçları vermesi, her iki SYM’nin doğruluklarının yakın olmasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Ancak SRTM1 modelinin olmadığı yerlerde ASTER modelinin alternatif olarak kullanılabileceği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

ASTER, Bölgesel Jeoit Belirleme, SRTM1

PDF

___

Abbak, R. A., 2014, Effect of ASTER DEM on the prediction of mean gravity anomalies: a case study over the Auvergne test region, Acta geodeatica et geofisica,49:491–502.Abbak, R. A., 2017, Fiziksel Jeodezi: Teori ve Uygulama, Atlas Akademi, Konya.Abbak, R. A., 2011, Global Yerpotansiyel Modellerinin Spektral Yöntemlerle Değerlendirilmesi ve Jeoit Belirleme İçin Yerel Olarak İyileştirilmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.Abbak, R. A. and Ustun, A. 2015, A software package for computing a regional gravimetric geoid model bythe KTH method. Earth Science Informatics, 8(1):255–265. Abbak, R. A., Üstün, A., Ellmann, A.,2012, Ortalama Gravite Anomalilerinin Enterpolasyon Basit ve Tamamlanmış Bouger Yaklaşımının Karşılaştırılması, Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, 45-52.ASTER (2018) The Advanced Spaceborne Thermal Emissionand Reflection Radiometer. http://gdem.ersdac. jspacesystems.or.jp Erişim tarihi: 28.02.2018.Bjerhammar A (1973) Theory of errors and generalized matrix inverses. Elsevier, Amsterdam.Demir, S., Abbak R. A., 2017, Regional Analysis of Recent Global Geopotential Models: A Case Study In Turkey, 17thInternational Multidisciplinary Scientific Geoconfe-rence SGEM, Bulgaria.Ellmann A ve Sjöberg LE, 2004, Ellipsoidal correction for the modified Stokes’ formula. Boll Geod Sci Aff 63:3.ICGEM, 2018, International Centre for Global Earth Models, Erişim tarihi: 28.02.2018.Kiamehr, R. ve Sjöberg L. E. 2005, Effect of the SRTM global DEM on the determination of a high-resolutiongeoid model: a case study in Iran, Journal of Geodesy (2005) 79: 540–551.Kiamehr, R., 2006, Precise Gravimetric Geoid Model for Iran Based on GRACE and SRTM Data and the Least-Squares Modification of Stokes’ Formula with Some Geodynamic Interpretations, Doktora Tezi, Royal Institute of Technology (KTH), İsveç.Merry, CL, 1999, DEM-inducederrors in developing a quasi-geoid model forAfrica. Journal of Geodesy, 77, pp: 537–542.Sideris, M. G. 1994, Geoid determination by FFT Techniques, International School for the determination and use of Geoid, Milan, İtalya.Sjöberg, LE, 1999, The IAG approach to the atmospheric geoid correction in Stokes’ formula and a new strategy. Journal of Geodesy 73:362–366.Sjöberg LE, 2003, A solution to the downward continuation effect on the geoid determination by Stokes’ Formula. Journal of Geodesy 77:94–100.Sjöberg, LE, 2007, The topographic bias by analytical continuation in physical geodesy. Journal of Geodesy, 87:345–350.SRTM (2018) Shuttle Radar TopographyMission. http://www2.jpl.nasa.gov/srtm Erişim tarihi: 28.02.2018.