ASİYE GÜL, Hülya ÜSTÜNDAĞ, NERİMAN ZENGİN

Böbrek nakli yapılan hastalarda öz-bakım gücünün değerlendirilmesi

Amaç: Çalışma, böbrek nakli yapılan bireylerin öz-bakım gücünü değerlendirmek ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Çalışma tanımlayıcı ve kesitseldir. Çalışmanın evrenini bir üniversite hastanesinde böbrek nakli yapılan hastalar oluşturmuştur. Örneklem grubuna 50 hasta alınmıştır. Veriler, sosyodemografik özellikleri belirlemeye yönelik bir anket formu ve “Öz-Bakım Gücü Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik, Mann-Whitney U testi ve Kruskal-Wallis varyans analizi kullanılmıştır. Bulgular: Böbrek nakli yapılan hastaların öz-bakım gücü puan ortalaması 108,9±20,1 olarak belirlenmiştir. Yaş, öğrenim seviyesi, cinsiyet, medeni durum, çalışma durumu, nakil konusunda bilgi alma ve nakil tarihinin öz-bakımı etkilemediği saptanmıştır. Sonuç: Böbrek nakli yapılan hastaların öz-bakımları yüksek bulunmuştur. Benzer çalışmaların daha büyük gruplarda yapılmasına ihtiyaç vardır.

The evaluation of self-care agency in renal transplant patients

Objective: The aim of the study was to evaluate the self-care agency and determine the affecting factors in renal transplant patients. Methods: The study was carried out as a descriptive-cross sectional research. The universe of the study was formed of patients, who had renal transplant in the university hospital. Fifty patients were taken for the sample group. The data was collected by using The Exercise of Self Care Agency Scale and questionnaire designed to determine the socio-demographic features. In the evaluation of data percentages, Mann-Whitney U test and Kruskal Wallis variance analysis were used. Results: It has been shown that the self-care rate of the patients’ point mean was 108.9±20.1. Self-care agency wasn’t affected by age, educational level, sex, marital status, employment status, receiving information about renal transplantation and time since the transplantation. Conclusion: It has been found that the self care level of renal transplant patient is higher. Similar studies are needed to be performed on larger groups.

PDF

___

1. Ricka R, Vanrenterghem Y, Evers GCM. Adequate self-care of dialysed patients: A review of the literature. Int J Nurs Stud 2002;39:329-30.
2. Kettaş E. Böbrek transplantasyonunda hemşirelik bakımı. Nef Hem Derg 2006;2:26-32.
3. Engle D. Psychosocial aspects of the organ transplant experience: What has been established and what we need fort he future. J Clin Psychol 2001;57:521-9.
4. Weng LC, Dai YT, Wang YW, Huang HL, Chiang YJ. Effects of Self-efficacy, self-care behaviours on depressive symptom of Taiwanese kidney transplant recipients. J Clin Nurs 2007; 17:1786-9.
5. Üstündağ H. Renal transplantasyon uygulanan hastanın taburculuk eğitimi. Nef Hem Derg 2006;3:36-40.
6. Özkan S, Durna Z. İnsüline bağımlı diyabetli hastalarda özbakım gücünün belirlenmesi. Ege Üniv Hem YO Derg 2006; 22:121-25.
7. Jindel RM, Joseph JT, Morris MC, Santella RN, Baines LS. Noncompliance after kidney transplantation: A systematic review. Transplant Proc 2003;35:2868-75.
8. De Geest S, Borgermans L, Gemoets H, Abraham I, Vlaminck H, Evers G, Vanrenterghem Y. Incidence, determinants and consequences of subclinical noncompliance with immunosupressive therapy in renal transplant recipients. Transplantation 1995;59:340-7.
9. Nahçıvan NO. A Turkish language equivalence of the exercise of self-care agency scale. West J Nurs Res 2004;26:813-22.
10. Pınar R. Diyabetes Mellitus’lu hastaların yaşam kalitesi ve yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin incelenmesi. İstanbul: İstanbul Üniv. Doktora tezi 1995.
11. Bakoğlu E, Yetkin A. Hipertansiyonlu hastaların öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Cumhuriyet Üniv Hem YO Derg 2000;4: 41-9.
12. Mollaoğlu M. Hemodiyaliz uygulanan hastalarda öz-bakım gücü ve depresyon. Nef Hem Derg 2005;2:55-60.
13. Bakoğlu E, Şekerci K, Yaman S, Çevik M. Periton Diyalizli hastalarda Öz-Bakım Gücü. Fırat Sağlık Hizm Derg 2009; 4:65-78.
14. Zaybak A. Hemşirelerde öz-bakımın değerlendirilmesi. Çınar Derg 2003;9:51-6.
15. Altıparmak S. Gebelerde sosyo-demografik özellikler, öz bakım gücü ve yaşam kalitesi ilişkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bült 2006;5:416-8.
16. Ünalan D, Şenol V, Öztürk A, Erkorkmaz Ü. Meslek yüksekokullarının sağlık ve sosyal programlarında öğrenim gören öğrencilerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve özbakım gücü düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniv Tıp Fak Derg 2007;14:101-9.
17. Özçürümez G, Tanrıverdi N, Zileli L. Böbrek transplantasyonu ve psikiyatri. Klin Psikiyatri 2003;6:225-30.
18. Lukkarinen H, Hentinen M. Self-care agency and factors related to this agency among patients with coronary heart disease. Int J Nurs Stud 1997;34:295-310.
19. Yurtsever S, Kuyurtay F. Hemodiyaliz hastalarında yorgunluk ve öz-bakım gücü. Nef Hem Derg 2005;2:26-32.
20. Düzöz GT. Hipertansiyonlu hastalarda öz-bakım gücünün değerlendirilmesi. Hemşirelik Forum Derg 2005;8:22-6.
21. Akyol AD, Karadakovan A. Hemodiyalize giren hastaların yaşam kalitesi ve öz-bakım gücü ile bunlar üzerine etkili değişkenlerin incelenmesi. Ege Tıp Derg 2002;2:97-106.
22. Üstündağ H, Zengin N. Baş boyun kanseri nedeni ile cerrahi girişim geçiren hastaların öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Atatürk Üniv Hem YO Derg 2008;11:63-8.
23. Ünsar S, Dindar İ, Zafer R, Kumaşoğlu Ç. Hemodiyaliz tedavisi gören hastaların öz-bakım gücü ve etkileyen etmenler. Fırat Sağlık Hizm Derg 2006;1:71-80.
24. Horsburg ME. Self-care of well adult Canadian and adult canadians with end stage renal disease. Int J Nurs Stud 1999;36:443-51.
25. Baines LS, Zawada ET, Jindal RM. Psychosocial profiling: a holistic management tool for non-compliance. Clin Transplant 2005;19:38-44.