Çocuk Kitaplarında Mülteciler ve Kültürleşme Stratejileri

Defined as the movement and inhabitance of people to a new area due to social, economic, political, or some other reasons, migration has been in effect since the existence of human. Whether it is forced by the natural environment as it was in primitive ages or it is complicated as the today’s samples, immigration results from people’s effort to search and find what is better. Although it is based on the desire to reach better, deciding to migrate, the process of migration, and adapting to new environments are full of difficulties. Children should encounter with samples of social problems so that they could be a part of the globalized world, aware of different people, lifestyles, and cultures, and get rid of biases. It is seen that Turkish children’s literature has focused on issues such as immigrant and refugees for the last couple of years. These books are seen to be written by considering the social acceptance of refugees in order to create a social awareness. The existence of works that can enable children to emphasize is pleasing. In this study, children’s books (Umut Sokağı Çocukları, Kömür Karası Çocuk, Kuş Olsam Evime Uçsam, Juju Beni Unutma, Halepli Zeynep) were evaluated in terms of acculturation model. The common focus of these books can be stated to be on making effort to understand the refugees. The experiences, emotions, and thoughts of refugees during their immigration and adaptation to Turkey were expressed by the words of children’s perspective. Moreover, the attitudes of Turkish people towards refugees and its reflection of children’s souls were described realistically.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk Edebiyatı, Mülteci, Kültürleşme, Kültürleşme Stratejileri

Refugees and Theır Acculturatıon Strategıes in Chıldren’s Books

İnsanın veya insanların sosyal, ekonomik, siyasi veya başka sebeplerden dolayı yaşadıkları yerden farklı bir yere doğru hareket etmesi veya yerleşmesi olarak tanımlanabilen göç, insanın varoluşundan bu yana olan bir hadisedir. Göç, ister ilkel ister günümüzdeki örnekleri gibi karmaşık olsun insanların daha iyiyi arama bulma çabasından kaynaklanmaktadır. Buna rağmen göçe karar verme, göç süreci ve sonrasında yeniye alışma ve uyum sağlama zorluklarla doludur. Çocuğun küresel dünyanın bir parçası olması, toplumsal sorunların farkında olması, farklı insan, yaşayış ve kültürlerin var olabileceğinin bilincinde olması ve önyargılarından arınması için sosyal problemlerin örnekleriyle karşılaşması gerekmektedir. Türk çocuk edebiyatında son birkaç yılda mülteci ve sığınmacı göçleri ile ilgili konuların işlendiği görülmektedir. Bu çocuk kitapları, mültecilerin toplumsal kabul görmeleri noktasında düşünülerek yazılmış, toplumda farkındalık yaratmayı amaçlayan bir anlamda güdümlü eserler olarak karşımıza çıkmaktadır. Çocukların empati yapabilmelerine imkan tanıyacak eserlerin varlığı bu bağlamda sevindiricidir. Bu çalışmada, Umut Sokağı Çocukları, Kömür Karası Çocuk, Kuş Olsam Evime Uçsam, Juju Beni Unutma, Halepli Zeynep adlı kitaplar kültürleşme modeli perspektifinden değerlendirilmiştir. Türk toplumunun, özellikle çocukların vicdanına seslenen bu kitapların ortak noktasının mültecileri anlamak için çaba göstermeye odaklanma olduğu söylenebilir. Mültecilerin göç etme ve Türkiye’ye uyum sağlama süreçlerinde yaşadıkları, duygu ve düşünceleri çocuk bakış açısıyla sunulmuştur. Bununla birlikte Türk halkının mültecilere tavrının ve bu tavrın çocuk ruhuna yansımasının gerçekçi biçimde aktarıldığını söylemek mümkündür.

Keywords:

Children’s Literature, Refugee, Acculturation, Acculturation Strategies,

PDF

___

Altıntaş, S. (2014). Davetsiz misafirler: Türkiye’deki mültecilerin maduniyet görünümleri. İdeal Kent-Kent Araştırmaları Dergisi, S, 14, 252-276.
Aytaç, G. (2005). Edebiyat ve kültür. Ankara: Hece Yayınları.
Bland, J. (2016). English language education and ideological issues: Picturebooks and diversity. Children’s Literature in English Language Education, 4(2), 41-64.
Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation, and adaptation. Applied Psychology, 46(1), 5-34.
Berry, J. W. (2001). A psychology of immigration. Journal of Social Issues, 57(3), 615-631.
Berry, J. W. (2005). Acculturation: Living successfully in two cultures. International Journal of İntercultural Relations, 29(6), 697-712.
Berry, J. W. Phinney, J. S. Sam, D. L. & Vedder, P. (2006). Immigrant youth: Acculturation, identity, and adaptation. Applied Psychology, 55(3), 303-332.
Bradbery, D. (2012). Using children's literature to build concepts of teaching about global citizenship. Australian Association for Research in Education (NJ1)
Boles, M. (2006). The effects of multicultural literature in the classroom. Erişim Tarihi:10.10.2016,commons.emich.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1061&context=honors/62
Çıkla, S. (2002). Romanda kurmaca ve gerçeklik. Hece, Türk Romanı Özel Sayısı, (65/66767), 111-129.
Çobaner, A. A. (2015). Çocuk hakları bağlamında Suriyeli mülteci çocukların haberlerde temsili. Marmara İletişim Dergisi, 24, 27-54. DOI: 10.17829/midr.20152419996.
Demir, O. Ö. ve Soyupek, Y. (2015). Mülteci krizi denkleminde AB ve Türkiye: İlkeler, çıkarlar ve kaygılar. Göç Çalışmaları Merkezi, Global Politika ve Strateji Yayınları.
Doğanay, Ü. ve Çoban Keneş, H. (2016). Yazılı basında Suriyeli ‘mülteciler’: Ayrımcı söylemlerin rasyonel ve duygusal gerekçelerinin inşası. Mülkiye Dergisi, 40(1), 143-184.
Dudek, D. (2006). Of murmels and snigs: Detention-centre narratives in Australian literature for children and young adults. Overland, (185), 38. Erişim Tarihi: 29.12.2017, https://search.informit.com.au/documentSummary;dn=200700799;res=APAFT.
Erdoğan, M. (2015). Türkiye'deki Suriyeliler: toplumsal kabul ve uyum araştırması [Syrians in Turkey: Social acceptance and integration research]. Ankara:Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi.
Göker, G. ve Keskin, S. (2016). Haber medyası ve mülteciler: Suriyeli mültecilerin Türk yazılı basınındaki temsili. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 41, 229-256
Göregenli, M. (2012). Temel kavramlar: önyargı, kalıpyargı ve ayrımcılık. K. Çayır ve M. A. Ceyhan (Ed.), Ayrımcılık çok boyutlu yaklaşımlar (ss. 17-27), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Güney, Ü. ve Konak, N. (2016). Bolu’da Suriyeli ve Iraklı sığınmacılar: Milliyetçilik, erillik ve vatandaşlık temelinde öteki algısı. Alternatif Politika Göç Özel Sayısı, 8 (3), 505-535.
Güvenç, B. (2011). İnsan ve kültür. İstanbul: Boyut Yayıncılık
Hope, J. (2008). “One day we had to run”: The development of the refugee identity in children’s literature and its function in education. Children's Literature in Education, 39(4), 295-304.
Hwang, S. & Hindman, J. T. (2014). Strategies for adopting children's refugee literature in the multicultural classroom. Journal of Arts and Humanities, 3(12), 42.
Inglesia, M. (2008). Multicultural literature for children. Erişim Tarihi: 21.11.2017 http://www.ipl.org/div/pf/entry/48493.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2014). Kültürleşme ve aile ilişkileri. Türk Psikoloji Yazıları, 17(34), 120-127.
Kara, P. ve Korkut, R. (2010). Türkiye’de göç, iltica ve mülteciler. Türk İdare Dergisi, 467(1), 153-162.
Stewart, S. L. (2008). Beyond borders: Reading “other” places in children’s literature. Children's Literature in Education, 39(2), 95.
Şeker, B. D. (2006). Kente göç etmiş bir örneklemde kültüre uyum (kültürleşme) süreçleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 1-31.
Şeker, B. D. (2015). Göç ve uyum süreci: Sosyal psikolojik bir değerlendirme. B. D. Şeker, İ. Sirkeci ve M. M. Yüceşahin (Eds), Göç ve Uyum (pp. 11-27). London: Transnational Press London.
T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Göç Raporu, (2016). Erişim Tarihi: 10.10.2017 http:// www.goc.gov.tr/files/files/2016_goc_raporu_.pdf.
Tilbe, A. (2015). Göç/göçer yazını incelemelerinde çatışma ve göç kültürü modeli. In Turkish Migration Conference 2015 Selected Proceedings (p. 458).
Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2(2).
Zafer, A. B. (2016). Göç çalışmaları için bir anahtar olarak “kültürleşme” kavramı. Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1).
Yavuz, S. (2013). Göç, entegrasyon ve din: Avrupa’da yaşayan Türkler bağlamında bir değerlendirme. Journal of International Social Research, 6(26).
1951 Cenevre Mülteci Sözleşmesi. Erişim Tarihi: 12.10.2017 http://www.multeci.org.tr/wp-content/uploads/2016/12/1951-Cenevre-Sozlesmesi-1.pdf