Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesi atasözlerinde nezaketin yansıması

Daha önce Türkçede nezaketin ekler, kelimeler ve cümleler aracılığıyla güzel ve kendine özgü biçimde ifade edildiğini incelemiştik.1Bu makale Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesi atasözlerinde nezaketin yansımasını ele almaktadır. Bu makalede Özbek Türkçesi ile Türkiye Türkçesi söz varlığının önemli kısmını alan atasözlerinde nezaketin ifadesini gösteren kendi yerini ve haddini bilme ile karşılıklı saygı ve sevginin ifade ediliği incelenmiştir. Özbek Türkçesi ile Türkiye Türkçesindeki atasözlerinde nezaket bazen açıkça ifade edilir, bazen de dolaylı anlatımla veya mecaz anlamda kullanılan (döşek, dayı, davet, kemik gibi) kelimeler aracılığıyla ortaya çıkar.

The expression with the notion of respect in the Uzbek Turkish and Turkey Turkish. Earlier we studied how to express well-enough the words connected with notion of respect in the Turkish language with the help of words, additional forms of the words and sentences. This article is devoted to words in Uzbek Turkish and Turkey Turkish proverbs expressing respect. In this article we divided proverbs with component of “respect” into three groups: 1. To know one’s place (position). 2. Mutual respect. 3. Without any conditions. Sometimes Turkish and Uzbek proverbs with components of “respect” are expressed in direct and sometimes –in indirect meanings: blanket, uncle, offer, bone.

PDF

___

1-Oraz Taş-Nazarov, Litso Vraga, Türkmenovedeniye Dergisi, 1931 Sayı: 5-6 Sayfa: 51-56.
2-A. Arşaruni - H.Gabudullin, Oçerki Panislamizma i Pantürkizma v Rossii, Moskova 1931.
3-Ruhi Aliyev, 'Türkmen İli' Jurnalinin İçtimaği ve Smfi Yüzü, Aşkabat, 1936.
4-A, Zavkiy, Ceditçilik ve Komünizm, Millî Türkistan Dergisi, 1966 Sayı: 112 Sayfa: 8-21.
4-A. Zavkiy, 20'lı Yıllarda Millî Edebiyat, Millî Türkistan Dergisi, 1966 Sayı: 117 Sayfa: 13-23.
5-Kakabay Bayrammuradov, Savaşcen Edebiyat Uğurunda, Aşkabat 1970.
6-Beşim Şamuradov, Yirminci Yılların Türkmen Edebiyatı, Aşgabat 1971.
7-Ya.G. Abdullin, Ceditizm, Yego Sosyal'naya Priroda i Evolütsiya, İz İstorii Tatarskoy Obçşestvennoy Misli, Kazan 1979 Sayfa: 91-117.
8-Muratgeldi Söyegov, On Çınar İlkinci Türkmen Dilcileri ve Edebiyatçıları Hakkında Oçerkler, Aşkabat 1993.
9-Rahim Esenov, Sırlı Toslamaların Fedaları, Aşkabat 1995.
10-Beğali Kasımov, XX Asrın Başlarında Türkistan'daki Ceditçilik (Tazelikçi) Akımın Esasi Ayratmlıkları (Özellikleri), Avrasya Etüdleri Dergisi, 1995 S ayı: 3 Sayfa: 88-97.
11-Muratgeldi Söyegov, Alimlere Uyursan Açılar Gözün, Türkmen Dili hem Edebiyatı Dergisi 1995 Sayı: 2 Sayfa: 41-43.
12-Muratgeldi Söyegov, Alimlere Uyursan Açılar Gözün , Türkmen Dili hem Edebiyatı Dergisi, 1995 Sayı: 5 Sayfa: 50-52.
14-Ahmet Kanlıdere, Türkistan'daki Yenileşme Hareketi'nin Yol Açıcılarından Damolla Mir Şeref ve Damolla İkram Efendi, Türkistan Dergisi 1998 Sayı:2 Sayfa: 16.
15-Ayna M. Söyegova, Edebiyatın Ösüş Tarihinde Ceditçilik Devri Hakkında, Türkmenistan'da İlim ve Tehnika, Akademik Dergi, 1999, Sayı: 3 Sayfa: 16-19.
16-Ayna M. Söyegova, Ceditçiler ve Kadimciler: Fikirlerin Çaprazlığı, Türkmenistan'da İlim ve Tehnika, Akademik Dergi, 2000, Sayı: 4 Sayfa: 30-34.
17-Müratgeldi Söyegov, Türkmenistan'ın Enver Paşa'sı ve Fuat Köprülü'sü, Abdülhekim Kulmuhammedov, Türk Edebiyatı Dergisi, 2008 Sayı: 411 Ocak Sayfa: 55-57.