Gülçin TAN ŞİŞMAN, Sinem ÖDÜN BAŞKIRAN, Tuğba AKTAN TAŞ

Fen ve Matematik Dersi Öğretim Programları Değerlendirme Çalışmaları: 2005-2017 Yıllarındaki Lisansüstü Tezler

Lisansüstü eğitim kapsamında yürütülen araştırmalar, ülkelerin bilime ilişkin ürettikleri politikalara yön vermesi açısından oldukça önem taşımaktadır. Bu çalışmada da, Türkiye’de 2005-2017 yılları arasında ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde fen bilimleri ve matematik alanlarında yürütülen program değerlendirme lisansüstü tez çalışmalarının demografik özellikleri, yönteme ilişkin özellikleri, program değerlendirme süreç ve uygulamaları açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın veri seti, güncellik ve program-odaklı yapılan değişiklikler dikkate alınarak, 2005-2017 yılları arasında temel eğitim ve ortaöğretim düzeyinde fen bilimleri ve matematik alanlarında yürütülen ve ulusal tez merkezine kayıtlı olan program değerlendirme lisansüstü tez çalışmaları kapsamında oluşturulmuştur. Elde edilen toplam 60 tez, araştırma soruları doğrultusunda geliştirilen tez inceleme formu aracılığıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, program değerlendirme lisansüstü tez çalışmalarının, çoğunlukla (f=47) yüksek lisans düzeyinde ve ilköğretim anabilim dallarında (f=12) yürütüldüğü; doktora tezlerinin (f=13) ise eğitim bilimleri (f=4) ve eğitim programları öğretim (f=4) bilim dallarında tamamlandığı sonucuna ulaşılmıştır. İncelenen çalışmalarda, nitel araştırma yöntemleri en az tercih edilen yöntem iken; her iki düzeyde de olasılığa dayalı örnekleme yöntemleri ön plana çıkmaktadır. Veri toplama araçlarında ise genellikle yüksek lisans düzeyinde tek bir veri toplama aracı (f=30); doktorada ise (f=10) birden fazla veri toplama aracı kullanılmıştır. Program değerlendirmenin gerek kuramsal temelleri gerekse uygulamaya dönük süreçlerinde, her iki düzeydeki tez çalışmalarında da oldukça yüzeysel ve dar bir kapsamda ele alındığı sonucuna ulaşılmıştır.

Science and Mathematics Curriculum Evaluation Studies: The Graduate Theses of the 2005-2017 Period

The research studies carried out within the scope of graduate education are of utmost importance to direct the nations’ policies on science. The purpose of the study was to investigate primary and secondary school level science and mathematics curriculum evaluation graduate theses conducted in Turkey during the 2005-2017 period, in terms of demographic and methodological characteristics and curriculum evaluation processes/practices. Considering the latest curriculumbased changes, the data set were selected within the scope of master or doctoral thesis on science or mathematics curriculum evaluation completed in 2005-2017 period and accessible in the National Theses Center database. A total of 60 graduate theses were analyzed through theses analysis form. According to findings, the majority of curriculum evaluation studies were master theses (f=47) conducted in primary education department (f=12); dissertations (f=13) were mostly conducted in the department of educational sciences (f=4) and curriculum and instruction (f=4). Qualitative methods were the least preferred research method in the studies. Random sampling was the most used strategy in both master theses and dissertations. While a single data collection instrument was preferred in master theses (f=30), more than one data collection instruments were preferred in dissertations (f=10). The study also revealed that not only the theoretical bases but also the procedures followed during curriculum evaluation process were dealt with in a very superficial and narrow scope in both master theses and dissertations.

PDF

___

*Abat, Ç. Z. E. (2016). 9. sınıf matematik dersi öğretim programının bağlam, girdi, süreç, ürün değerlendirme modeline göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
Adıgüzel, O., C. ve Özüdoğru, F. (2014). İlkokul 2. sınıf İngilizce öğretim programına yönelik aydınlatıcı değerlendirme modeline dayalı program değerlendirme ölçeği çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 124-136.
*Akça, S. (2007). İlköğretim 5.sınıf 2005 matematik programının öğretmen, yönetici ve ilköğretim müfettişleri görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
*Aközbek, A. (2008). Lise 1. sınıf matematik öğretim programının Cipp değerlendirme modeli ile öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (genel liseler, ticaret meslek liseleri, endüstri meslek liseleri) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
*Alp, M. (2007). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji dersi yeni müfredat programının incelenmesi ve değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
*Altındağ, A. (2017). Ortaokul 5. sınıf matematik dersi öğretim programının Stake'in uygunluk-olasılık modeline göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Aslan, M. ve Sağlam, M. (2015). Türkiye’de 2005-2014 yılları arasında yapılan program değerlendirme tezlerinin metodolojik açıdan incelenmesi. Üçüncü Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi Bildiri Özeti Kitabı. Adana: Çukurova Üniversitesi.
*Avcu, T. (2009). Yedinci sınıf matematik dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
*Aydoğdu, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf matematik dersi geometri öğrenme alanının değerlendirilmesine ilişkin öğretmen görüşleri (Kütahya ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
*Ayyıldız, Z. (2010). Yeni lise biyoloji öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Azzam, T. (2011). Evaluator characteristics and methodological choice. American Journal of Evaluation, 32(3), 376-391.
*Başar, T. (2016). İlkokul 3. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programı'nın değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
*Batdal, G. (2006). İlköğretim birinci kademe matematik programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
*Bulut, İ. (2006). Yeni ilköğretim birinci kademe programlarının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
*Bülbül, M. F. (2010). İlköğretim ikinci kademede uygulanan yeni fen ve teknoloji programının öğretmen ve öğrenci gözüyle değerlendirilerek verimlilik düzeyinin belirlenmesi: Bahçelievler örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
*Canoğlu, S. N. (2014). Türkçe ve matematik öğretim programlarının değer tabanlı program değerlendirme modeline göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education. New York: Routledge Falmer.
Cooksy, L. J. & Mark, M. M. (2012). Influences of evaluation quality. American Journal of Evaluation, 33(1), 79-87.
*Çakmak, M. (2013). Ortaöğretim biyoloji dersi öğretim programının öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
*Dağlar, G. S. (2008). 2005 yılı ilköğretim 6. sınıf matematik dersi programının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
Demirel, Ö. (1992). Türkiye’de program geliştirme uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 27 -43.
Demirhan İşcan, C. ve Hazır Bıkmaz, F. (2012). Eğitim programları ve öğretim alanında lisansüstü eğitim programlarının analizi ve öneriler. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 45(1), 107-138
*Demirtaş, Z. (2012). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programının uygulanma sürecinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
*Devlez, M. F. (2011). Ortaöğretim 9. sınıf matematik dersi programı mantık öğrenme alanının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
*Dilek, N. Ş. (2010). 2004 fen ve teknoloji programının öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Dinçer, S. (2018). Content analysis in for educational science research: Meta-analysis, meta-synthesis, and descriptive content analysis. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 176-190.
Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme (3.baskı). Ankara: Anı Yayıncılık
*Evirgen, E. (2013). İlköğretim yedinci sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
Fitzpatrick, J. L. Sanders, J. R. & Worthen, B. R. (2004) Program evaluation: Alternative approaches and practical guidelines. White Plains, N.Y: Longman.
*Gedik, N. B. (2017). 3. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Adıyaman Üniversitesi, Adıyaman.
Gökmenoğlu, T. (2014). The wide angle: Program evaluation studies in Turkey in terms of models and approaches. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 4(7), 55-70.
Gredler, M. E. (1996). Program evaluation. NJ: Pearson Education.
Hakan, A., Sağlam, M., Yaşar, Ş., Gültekin, M. ve Deveci, H. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri alanlarındaki hizmet-içi eğitim gereksinimleri. I.Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi http://www.pegem.net/akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=129893 adresinden erişilmiştir.
Hazır-Bıkmaz, F., Aksoy, E., Tatar, Ö. ve Atak-Altınyüzük, C. A. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 38(168), 259-274.
*Hıdıroğlu, Ç. N. (2016). Ortaokul 5. sınıf matematik dersi öğretim programının kesirler ünitesinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
*İlhan, B. (2006). Türkiye'de genel ortaöğretim kurumları 9.sınıf matematik eğitim programının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
*İncecik, A. (2017). Ortaokul matematik dersi beşinci sınıf öğretim programının öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
*İyiol, H. F. F. (2011). İlköğretim 8. Sınıf matematik programının öğretmenlerin görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
*Karagöz, E. (2010). İlköğretim II. kademe matematik dersi öğretim programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
*Karal, A. (2010). Yeni 9. sınıf fizik dersi müfredat programının fizik öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
*Kardaş, G. (2008). Yeni ilköğretim birinci kademe matematik dersi programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
*Koyuncu, K. (2014). 2007 ortaöğretim fizik öğretim programının ilk dört yıllık uygulamasının öğretmen görüşleriyle değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
*Köycü, E. (2009). Yeni 2005 ilköğretim fen ve teknoloji öğretim programının veli görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
*Kubat, U. (2015). Beşinci sınıf fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
*Kuloğlu, A. (2015). Lise fizik dersi öğretim programlarının Newton ve Kuantum paradigmaları perspektifinden değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Kurt, A. ve Erdoğan, M. (2015). Program değerlendirme araştırmalarının içerik analizi ve eğilimleri: 2004-2013 yılları arası. Eğitim ve Bilim, 40(178), 199-224.
Kürüm-Yapıcoğlu, D., Atik-Kara, D. ve Sever, D. (2016). Trends and problems in curriculum evaluation studies in Turkey: The perspective of domain experts. International Journal of Curriculum and Instructional Studies,6(12), 91-114.
*Mercan, Z. (2011). İlköğretim matematik dersi öğretim programının eğitim durumu boyutunun öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla.
*Ocak, R. (2008). İlköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Oliva, P. F. & Gordon, W. R. (2013). Developing the curriculum. (8th ed.). New Jersey: Pearson Education, Inc.
*Orbeyi, S. (2007). İlköğretim matematik dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Ornstein, A. C. & Hunkins, F. P. (2018). Curriculum: Foundations, principles and issues (7th ed.). Essex, England: Pearson Education Limited.
Ozan, C. ve Köse, E. (2014). Eğitim programları ve öğretim alanındaki araştırma eğilimleri. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 116-136.
*Övez, D. T. F. (2012). Matematik öğretim programlarının değerlendirilmesi (cebir öğrenme alanı) (Yayınlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
Özdemir, S. M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi (ss. 126-149). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 126-149.
*Öztekin, A. (2013). Ortaöğretim 10.sınıf kimya dersi öğretim programının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
*Pektaş, Y. (2012). İlköğretim dördüncü sınıf matematik dersi öğretim programının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
*Şahan, H. H. (2007). İlköğretim 3. sınıf matematik dersi öğretim programının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
*Saracalıoğlu, P. Ü. (2007). İlköğretim 3. sınıf matematik dersi programının yapılandırmacı yaklaşıma uygunluk bakımından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
*Savatyapan, S. (2007). Yeni lise 1 (2005) biyoloji dersi öğretim programının öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Scriven, M. (1967). The methodology of evaluation. R. E. Stake (Ed.). Curriculum evaluation, Chicago: McNally.
*Şeker, E. (2007). Yeni ilköğretim altıncı sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programının öğretmen görüşleri ışığında değerlendirilmesi (Gümüşhane ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
*Şentürk, Ö. (2017). İlkokul 3.sınıf fen bilimleri dersi öğretim programı' nın değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Sever, D., Kürüm-Yapıcoğlu, D. ve Atik Kara, D. ( 2019). Eğitim programları ve öğretim alan uzmanlarının görüşlerine göre alanın sorunları ve sorunlara yönelik çözüm önerileri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48(1), 419-451.
*Sıcak, A. (2013). İlköğretim 5. sınıf fen ve teknoloji öğretim programının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
*Soycan, B. S. (2006). 2005 yılı ilköğretim 5. sınıf matematik programının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Uludağ Üniversitesi, Bursa.
Stobart, G. (2009). Determining validity in national curriculum assessments. Educational Research, 51(2), 161- 179.
*Taşçı, Ş. (2011). Fizik öğretim programının uygulanmasının değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Türk Eğitim Derneği [TED], (2009). Öğretmen yeterlikleri. Ankara: Türk Eğitim Derneği
*Tekeş, F. (2008). 2005 ikinci kademe matematik programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
*Topal, N. (2009). 2004 fen ve teknoloji programının öğretmenler açısından değerlendirilmesi; Samsun örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
*Tuncel, T. (2015). Lise matematik dersi öğretim programı ölçme-değerlendirme boyutunun öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
*Tüzün, K. O. (2007). Yeni 2005 ilköğretim matematik öğretim programının veli görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon.
*Uludağ, İ. (2012). İlköğretim (1-5) matematik programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Aksaray ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
Varış, F. (1969) Eğitim program araştırmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1), 23-32.
Wiles, J., & Bondi, J. (2011). Curriculum development: A guide to practice (8th ed.). New Jersey: Pearson Education Inc.
Yaşar, S., Gültekin, M., Köse, N., Girmen, P. ve Anagün, Ş. (2005). The Meta evaluation of teacher training programs for elementary education in Turkey. 33.Annual ATEA Conference (s. 498- 504). Queensland, Australia.
*Yazıcı, E. (2009). İlköğretim matematik dersi 6.sınıf öğretim programının değerlendirilmesi üzerine bir çalışma (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
*Yıldırım, S. (2009). İlköğretim I. kademe matematik dersi öğretim programı'nın kazanımlar boyutunun öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
*Yılmaz, Ş. (2011). Yeni ilköğretim ikinci kademe matematik dersi programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
*Yolbaşı, C. (2010). Yeni fizik öğretim programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Yükseköğretim Kurumu (YÖK). (2011). Türkiye yüksek öğretim yeterlilikler çerçevesi. http://tyyc.yok.gov.tr/ adresinden erişilmişitir.
Yüksel, İ. (2010). Türkiye için program değerlendirme standartları oluşturma çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
Wholey, J. S., Hatry, H. P., & Newcomer, K. E. (2010). Handbook of practical program evaluation. San Francisco: Jossey-Bass