Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Okullarda Ortak BilgiYapılandırma Modelinin Fen ÖğretimindeKullanılmasının Öğrencilerin Kavramsal AnlamalarınaEtkisi ve Öğrenci Görüşleri

Bu araştırmanın amacı, 7. sınıf elektrik enerjisi ünitesi kapsamında Ortak Bilgi Yapılandırma Modeli (OBYM)’ne göre geliştirilen etkinliklerin farklı sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda öğrenim gören öğrencilerin kavramsal anlamalarına olan etkisini incelemek ve uygulanan modele ilişkin öğrenci görüşlerini açığa çıkarmaktır. Araştırmada, deneysel araştırma yöntemlerinden ön-test son-test kontrol gruplu yarı deneysel desen tercih edilmiştir. Araştırma için Kastamonu il merkezinde farklı sosyo-ekonomik düzeylerde (alt-orta ve üst olmak üzere) üç devlet ortaokulu ve her bir sosyo-ekonomik düzeydeki okulların 7. sınıflarında öğrenim gören öğrencilerin bulundukları şubelerden rastgele olmak üzere bir deney bir de kontrol grubu seçilmiştir. Altı hafta süren uygulama boyunca, deney gruplarındaki dersler OBYM’ye göre geliştirilen etkinliklerle işlenirken, kontrol gruplarındaki dersler ise 2013 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’na göre işlenmiştir. Araştırmada nicel ve nitel veri toplama araçları birlikte kullanılmış ve veriler karma yöntem yoluyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda, sosyo-ekonomik düzey değişkeninin kavramsal anlama son-test puan ortalamaları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı, ancak farklı sosyo-ekonomik düzeydeki okullarda OBYM destekli öğretimle konularını öğrenen deney gruplarındaki öğrencilerin kavramsal anlama son-test puan ortalamaları, mevcut öğretim programına dayalı konularını öğrenen kontrol gruplarındaki öğrencilerin kavramsal anlama son-test puan ortalamalarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, uygulama öncesinde öğrencilerde alanyazında yaygın olarak görülen alternatif kavramların yüksek oranda olduğu, uygulama sonrasında ise OBYM destekli etkinliklerin bu alternatif kavramları büyük oranda azalttığı görülmüştür. Yarı yapılandırılmışgörüşmeye katılan öğrencilerin çoğunluğu OBYM destekli derslerin işlenmesini oldukça beğendiklerini ifade etmişlerdir. Fen bilimleri dersinde kavram öğretimi önemli bir yer tutmaktadır. Bundan dolayı fen bilimleri öğretmenlerine derslerinde konuları OBYM ile destekleyerek işlemeleri önerilmektedir.

The Effect of Using of the Common Knowledge Construction Model in Science Teaching at Schools of Different Socio-Economic Levels on Students' Conceptual Understanding and Their Views

The aim of this study is to investigate the effectiveness of the activities developed in accordancewith Common Knowledge Construction Model (CKCM) on 7th grade students’ conceptualunderstanding and their views about the CKCM in electrical energy unit at schools of differentsocio-economic levels. Among the experimental research methods, the quasi-experimentalresearch design with pre-test-post-test control group was preferred in the study. For study, threestate secondary schools were selected from different socio-economic levels (lower, middle andupper) were determined in Kastamonu Province, Turkey, and one experiment and one controlgroup were randomly selected from each schools of socio-economic levels. During the six weeks’practice, while the lessons of the experiment groups were taught with the activities developed inaccordance with CKCM, the lessons of the control groups were taught in compliance with the2013 Science Curriculum. In this research, quantitative and qualitative data collection tools wereused together and the data were collected by using mixed method. As a result of the study, it wasobserved that socio-economic level type did not have a significant effect on conceptualunderstanding post-test mean scores, but the conceptual understanding post-test mean scores ofstudents in experimental groups in which OBYM-based teaching was conducted was significantlyhigher than that of students in control groups in which the teaching was carried out according tothe current science curriculum. It was seen that alternative concepts that are common in theliterature are high among students at the beginning of the application, and it was seen that theCKCMsupported activities has greatly reduced these alternative concepts after the application.Most of the students participated in the semi-structured interviews stated that they liked theprocess of CKCMsupported lessons and the practice increased their interest. Concept teachinghas an important place in science lessons. For this reason, it is recommended to science teachersto support the subjects in their classes by supporting them with CKCM.

PDF

___

Akgün, A., Duruk, Ü., & Güngörmez, H. G. (2016). Altıncı sınıf öğrencilerinin ortak bilgi yapılandırma modeline ilişkin görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 184–203.
Arnold, M., & Millar, R. (1993). Teaching about electric circuits: a constructivistapproach. R. Levinson (Ed.), teaching science. London and New York: Open University Press.
Aydın, G., & Balım, A. G. (2007). Fen ve teknoloji öğretiminde kullanılan kavramsal değişim stratejilerine dayalı örnek etkinlikler. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 54–66.
Aydın, M. (2010). Fen ve teknoloji öğretiminde tahmin-gözlem-açıklama tekniğinin kullanımının kavram yanılgılarının giderilmesine ve öğrenci başarısına etkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
Ayna, C. (2009). Fen ve teknoloji dersinde birleştirme II (jigsaw II) yönteminin kullanılmasının ve sosyo-ekonomik düzeyin öğrencilerin akademik başarı, fen ve teknoloji dersine yönelik tutum ve motivasyon düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
Bacanlı, H. (1997). Sosyal ilişkilerde benlik: kendini ayarlamanın psikolojisi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Bakırcı, H., & Çepni, S. (2012). Fen ve teknoloji öğretimi için yeni bir model: Ortak bilgi yapılandırma modeli. X. Ulusal fen bilimleri ve matematik eğitimi kongresi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
Bakırcı, H. (2014). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı öğretim materyali tasarlama, uygulama ve modelin etkililiğini değerlendirme. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Bakırcı, H., Çepni, S., & Ayvacı, H. Ş. (2015). Ortak bilgi yapılandırma modeli hakkında fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 97–125.
Bakırcı, H., Artun, H., & Şenel, S. (2016). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretiminin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamalarına etkisi (gök cisimlerini tanıyalım). YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 514–543.
Bakırcı, H., & Yıldırım, İ. (2017). Ortak bilgi yapılandırma modelinin sera etkisi konusunda öğrencilerin kavramsal anlamalarına ve bilginin kalıcılığına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18, 45–63.
Bakırcı, H., Artun, H., Şahin, S., & Sağdıç, M. (2018). Ortak bilgi yapılandırma modeline dayalı fen öğretimi aracılığıyla yedinci sınıf öğrencilerinin sosyobilimsel konular hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 207–237.
Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1–15.
Barry, J. (2005). The effect of socio-economic status on academic achievement. Master of Thesis. University of Wichita State, Wichita.
Benli-Özdemir, E. (2014). Fen öğretiminde ortak bilgi yapılandırma modelinin ilköğretim öğrencilerinin bilişsel ve duyuşsal öğrenmeleri üzerine etkilerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Biernacka, B. (2006). Developing scientific literacy of grade five students: A teacherresearcher collaborative effort. Ph. D. Dissertation. University of Manitoba, Canada.
Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem A Yayınları.
Can, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
Chambers, S. K., & Andre, T. (1997). Gender, prior knowledge, interest and experience in electricity and conceptual change text manipulations in learning about direct current. Journal of Researching Science Teaching, 34(2), 107–123.
Chiu, M. H., & Lin, J. W. (2005). Promoting fourth graders' conceptual change of their understanding of electric current via multiple analogies. Journal of Research in Science Teaching, 42(4), 429–464.
Çakır, M., & Aldemir, B. (2011). İki aşamalı genetik kavramlar tanı testi geliştirme ve geçerlik çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 335–353.
Çavuş-Güngören, S. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının farklı öğretim yöntemleriyle bilimin doğasının öğrenimi ve öğretimi hakkındaki gelişimleri. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Demircioğlu, H., & Vural, S. (2016). Ortak Bilgi Yapılandırma Modelinin (OBYM), sekizinci sınıf düzeyindeki üstün yetenekli öğrencilerin kimya dersine yönelik tutumları üzerine etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 49–60.
Duit, R., & Treagust, D. F. (2003). Conceptual change: a powerful framework for improving science teaching and learning. International Journal of Science Education, 25, 671–688.
Ebenezer, J., & Connor, S. (1998). Lerning to teach science: a model for the 21st century. USA: Prentice Hall.
Ebenezer, J., Chacko, S., & Immanuel, N. (2004). Common knowledge construction model for teaching and learning science: Applications in the Indian context. 12/01/2017 tarihinde http://www.hbcse.tifr.res.in/episteme1/themes/jazlin_Ebenezer_ finalpaper. pdf adresinden alınmıştır.
Ebenezer, J., & Puvirajah, A. (2005). WebCT dialogues on particle theory of matter: presumptive reasoning schemes. Educational Research and Evaluation, 11(6), 561–589.
Ebenezer, J., Chacko, S., Kaya, O. N., Koya, S. K., & Ebenezer, D., L. (2010). The effects of common knowledge construction model sequence of lessons on science achievement and relational conceptual change. Journal of Research in Science Teaching, 47(1), 25–46.
Farrokhnia, M. R., & Esmailpour, A. (2010). A study on the impact of real, virtual and comprehensive experimenting on students’ conceptual understanding of dc electric circuits and their skills in undergraduate electricity laboratory. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 5474–5482.
Gilbert, J. K., Osborne, R. J., & Fensham, P. (1982). Children's science and its implications for teaching. Science Education, 66(4), 625–633.
Gunstone, R., Mulhall, P., & McKittrick, B. (2009). Physics teachers’ perceptions of the difficulty of teaching electricity. Research in Science Education, 39, 515–538.
Hewson, P. W., & Hewson, M. G. A. B. (1988). An appropriate conception of teaching science: a view from studies of science learning. Science Education, 72(5), 597– 614.
Hewson, P.W. (1992). Conceptual change in science teaching and teacher education. Paper presented at a meeting on research and curriculum development in science teaching, under the auspices of the National Center for Educational Research, Documentation, and Assessment, Ministry for Education and Science, Madrid, Spain.
İpek, H., & Çalık, M. (2008). Combining different conceptual change methods within four-step constructivist teaching model: A sample teaching of series and parallel circuits. International Journal of Environmental & Science Education, 3(3), 143–153.
İyibil, Ü. (2011). A new approach for teaching energy concept: the common knowledge construction model. Western Anatolia Journal of Educational Sciences (WAJES), 1–8.
Kaptan, F. (1998). Fen bilgisi öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Karataş, F. Ö., Köse, S., & Coştu, B. (2003). Öğrenci yanılgılarını ve anlama düzeylerini belirlemede kullanılan iki aşamalı testler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 54–69.
Kıryak, Z. (2013). Ortak bilgi yapılandırma modelinin 7.sınıf öğrencilerinin su kirliliği konusundaki kavramsal anlamalarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Küçük, Z. (2011). Zenginleştirilmiş 5E modelinin 7. sınıf öğrencilerinin kavramsal değişimine etkisi: elektrik akımı örneği. Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Miles, M., Huberman, M., & Saldana, J. (2014). Qualitative data analysis: A methods sourcebook. European journal of science education. Los Angeles: Sage Puplication, Thousand Oaks.
Özbayrak, Ö., & Kartal, M. (2012). Ortaöğretim 9. sınıf kimya dersi bileşikler ünitesi ile ilgili kavram yanılgılarının iki aşamalı kavramsal anlama testi ile tayini. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 144–156.
Palut, Z. Ö. (2006). Fen öğretiminde aktif öğrenmenin kavram yanılgılarını gidermeye etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Peşman, H., & Eryılmaz, A. (2010). Development of a three-tier test to assess misconceptions about simple electric circuits. The Journal of Educational Research, 103, 208–222.
Pintrich, P. R., Marx, R. W., & Boyle, R. A. (1993). Beyond cold conceptual change: The role of motivational beliefs and classroom contextual factors in the process of conceptual change. Review of Educational Research, 63(2), 167–199.
Posner, G. J., Strike, K. A., Hewson, P. W., & Gertzog, W. A. (1982). Accommodation of a scientific conception: toward a theory of conceptual change. Science Education, 66(2), 211–227.
Sencar, S., & Eryılmaz, A. (2002). Cinsiyetin dokuzuncu sınıf öğrencilerinin elektrik devreleri konusunda sahip oldukları kavram yanılgılarının farklı alt kategorilerine etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Tam Metin Kitabı, Ankara.
Shadish, W. R., Cook, T. D., & Campbell, D. T. (2002). Experimental and quasi experimental designs for generalized causal inference. New York: Houghton Mifflin.
Wood, L. C. (2012). Conceptual change and science achievement related to a lessonsequence on acids and bases among African American alternative high school students: a teacher’s practical arguments and the voice of the other. Ph. D. Dissertation. Wayne State University, Detroit.
Wood, L. C., Ebenezer, J., & Boone, R. (2013). Effects of an intellectually caring model on urban African American alternative high school students' conceptual change and achievement in chemistry. Chemistry Education Research and Practice, 14, 390–407.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yürümezoğlu, K., & Çökelez, A. (2010). Akım geçiren basit bir elektrik devresinde neler olduğu konusunda öğrenci görüşleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(3), 147– 166.
Zacharia, Z. C. (2007). Comparing and combining real and virtual experimentation: an effort to enhance students’ conceptual understanding of electric circuits. Journal of Computer Assisted Learning, 23(2), 120–132.