Cihan Harbinin Karanlığında Aydınlığı Hatırla(t)mak: Ömer Seyfettin’in Kaleminden Kahramanlara Dair

I. Dünya Savaşı, Avrupa ülkelerinin ekonomik çıkarları ve anlaşmazlıklarından beslenen bir savaş olup büyük yıkımları da beraberinde getirmiştir. Söz konusu tarihlerde zaten yeterince müşkül durumda bulunan Osmanlı Devleti, müdahil olduğu bu savaş dolayısıyla daha da büyük kayıplar vermiştir. Elbette ki bir savaşta alınan zafer yahut yenilgiler, savaşan ülkenin yalnızca askeri birliklerini değil bütün bir halkını ilgilendirmekte ve etkilemektedir. Toplumun birer ferdi olarak hemen her sanatçı bu tür büyük olaylardan etkilendiği gibi ayrıca toplumun sözcülüğünü üstlenmek adına yola çıkan sanatçılar da bulunmaktadır. Sosyolojik yönü bulunan edebiyat için de durumun böyle olduğunu görürüz. Edebi eserler üzerine yapılan incelemeler, bu metinlerin zaman zaman toplum meselelerini takip etmek veya toplumun ahvalini anlayabilmek açısından imkân tanıdığını kanıtlamıştır. Nitekim Türk toplumunu derinden etkileyen I. Dünya Savaşı’nın yansımalarına da edebi eserler üzerinden ulaşmanın mümkün olduğu söylenebilir. Ömer Seyfettin’in birçoğunu 1917-1918 yılları arasında Yeni Mecmua’da yayımladığı öyküleri bu duruma iyi bir örnek teşkil eder. “Eski Kahramanlar” başlığı altındaki hikâyelerinde eski zaman dilimlerini esas alarak kahraman tipleri resmeden Ömer Seyfettin, milletinin taşıdığı cevherleri hatırlatmak suretiyle topluma ve askerlere moral vermeyi amaçlar. Onun yine aynı tarihlerde “Yeni Kahramanlar” üst başlığı ile yazdığı birkaç hikâye ise Çanakkale Savaşı’nın olumlu havasını ve başarısını yansıtmaya yöneliktir. Bu çalışmanın amacı, Ömer Seyfettin’in “Eski Kahramanlar” ve “Yeni Kahramanlar” üst başlıkları altında yayımlanan hikâyelerinden yola çıkarak “kahraman” tanımlaması içerisine oturtulan hikâye kişilerini ve bu kişilerin vasıflarını incelemektir

Anahtar Kelimeler:

Türk hikâyeciliği, Ömer Seyfettin, I. Dünya Savaşı, Çanakkale Savaşı, Kahramanlar

Reminding the Daylight at the Darkness of the World War I: About Heroes from the Pen of Ömer Seyfettin

World War I, fed from economic interests and disputes of European countries, brought together great destructions. On those dates Ottoman State was already in a pickle and being involved in this war made the situation worse for him. Of course victory or defeat at war effects not only the troops but also the whole nation. As a member of society almost evey literates were effected by such great catastrophe so that they had to be the spokesmen of the society. We can see the similar state for the literature which has sociological side. Researches on the literary works prove that the writings show us the state of the people of the hard times. World War I deeply impressed the Turkish Nation the reflections of which can be seen on literary works. The stories, written in the daily Yeni Mecmua in the years 1917-1918 by Ömer Seyfettin, are

Keywords:

-,

PDF

___

AKYÜZ Kenan, Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri (1860-1923), İnkılâp Kitabe- vi, İstanbul, 1994.
ALANGU Tahir, Ömer Seyfettin - Ülkücü Bir Yazarın Romanı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
ANDI M. Fâtih, Ömer Seyfeddin, Şûle Yayınları, İstanbul, 1999.
ARGUNŞAH Hülya, “Ömer Seyfettin’in Tarihi Hikâyelerinde Kişileştirme”, Ömer Seyfettin’i Yeniden Okumak, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 2006, s.37-58.
ÇELİK Hüseyin, Genç Kalemler Mecmuası Üzerinde Bir Araştırma, Yüzüncü Yıl Üni- versitesi Yayınları, Van, 1995.
ÇELİK Yakup, “Tarihî Hikâyelerde Anlatma Problemi”, Ömer Seyfettin’i Yeniden Okumak, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Kayseri, 2006, s.83-97.
ENGİNÜN İnci, “Ömer Seyfettin’in Hikâyeleri”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1991.
ERICKSON Edward J., Size Ölmeyi Emrediyorum Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2011.
KAPLAN Mehmet, Hikâye Tahlilleri, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1992.
KÖROĞLU Erol, Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı (1914-1918), İletişim Yayın- ları, İstanbul, 2010.
MERT Necati, Ömer Seyfettin -İslamcı, Milliyetçi ve Modernist Bir Yazar, Kaknüs Ya- yınları, İstanbul, 2004.
Ömer Seyfettin, Balkan Harbi Hatıraları, Haz. Tahsin Yıldırım, DBY Yayınları, İstanbul, 2013.
Ömer Seyfettin, “Başını Vermeyen Şehit”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Ya- yınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Bir Çocuk: Aleko”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Büyücü”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Çanakkale’den Sonra”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayı- nevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Diyet”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Ferman”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Forsa”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Kaç Yerinden”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Kızılelma Neresi?”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Kütük”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Müjde”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Teke Tek”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Teselli”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Topuz”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Pembe İncili Kaftan”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayı- nevi, Ankara 1970.
Ömer Seyfettin, “Vire”, Bütün Eserleri II Kahramanlar, Bilgi Yayınevi, Ankara 1970.
POLAT Nâzım Hikmet, “Ömer Seyfeddin”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, 2007, C.34, s.80-82.
TURAL Sadık, “Ömer Seyfeddin’in Hayatı ve Eserleri”, Doğumunun 100. Yılında Ömer Seyfeddin, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1984, s.9-40.
ÜNAYDIN Ruşen Eşref, Diyorlar Ki, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1972.
YÖNTEM Ali Cânip, “Ömer Seyfettin”, Prof. Ali Cânip Yöntem’in Yeni Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri, Haz. Ahmet Sevgi - Mustafa Özcan, Konya, 1995.
ZURCHER Erik Jan, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1998.