Alman İmparatoru İstanbul’da (1917)

Uzun bir tarihsel arka plana sahip olan Türk- Alman ilişkilerinde önemli bir dönüm noktası II. Wilhelm’in 1888 yılında Alman İmparatoru olmasıdır. Bismarck’ın uyguladığı ihtiyat politikasından vazgeçerek emperyalist bir politikayı yürürlüğe koyan II. Wilhelm, bu bağlamda karşılıklı ilişkileri geliştirmek için 1889 ve 1898 yıllarında iki defa Osmanlı İmparatorluğu’nu ziyaret etti. Bir üçüncü ziyareti ise I. Dünya Savaşı’nın zorlu yıllarında gerçekleşti; Alman İmparatoru 1917 yılında Bulgaristan üzerinden İstanbul’a geldi. Bu ziyaret bir nevi I. Dünya Savaşında Almanya’nın müttefiki olan Osmanlı Devleti ve Bulgaristan’a moral ve destek ziyareti oldu. Dört günlük ziyareti sırasında İmparator birçok resmi görüşme yaptı ve Çanakkale Savaşlarının geçtiği yerleri de gezme fırsatı da buldu.

Anahtar Kelimeler:

Sultan Mehmet Reşad, II. Wilhelm, İstanbul, Almanya, Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı

The German Emperor in Istanbul (1917)

The coronation of Wilhelm II as the German Emperor in 1888 constitutes an important milestone in Turco-German relations that had a long historical background. Having left Bismarck’s prudent policies for a more aggressive imperialism, Wilhelm II visited the Ottoman Empire twice in 1889 and 1899 in order to improve the relations between the two states. A third visit took place during the turbulent years of World War I when the Emperor arrived in Istanbul through Bulgaria. This visit was intended to boost morale and give support to Ottoman Empire and Bulgaria, both German allies. During his four-day sojourn, the German Emperor made several official visits and visited the battleground where the Battle of Gallipoli took place.

Keywords:

Mehmed Reshad II, Wilhelm II, Istanbul, Germany, Ottoman Empire, World War I,

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi BOA, HR. SYS (Hariciye Nezareti Siyasi Evrakı), 2291/3 lef: 2, 3, 6, 33 ve 36.
BOA, DH. KMS (Dâhiliye Nezareti Kalem-i Mahsus Müdüriyeti Belgeleri), 45/53 lef: 1/1, 10 ve 19. BOA, NGG.d, (Nezaret Gelen Giden Defteri), 904, sayfa. 37 ve 39. BOA, BEO ( Babıali Evrak Odası Evrakı), 4486/336426.
BOA, MV (Meclis-i Vükela Mazbataları) 258/65-66. Süreli Yayınlar “Alman İmparatorunun Seyahati” İkdam, 13 Teşrin-i evvel 1917.
“Alman İmparatorunun Seyahati” İkdam, 14 Teşrin-i evvel 1917.
“Muazzam bir vaka-i tarihiye” İkdam, 15 Teşrin-i evvel 1917.
“Muazzam bir vaka-i tarihiye” İkdam, 16 Teşrin-i evvel 1917.
“Kayser İkinci Wilhelm Hazretlerinin şehrimizi ziyaret ve temaşası” İkdam, 17 Teşrin-i evvel 1917.
“İmparator Hazretlerinin şehrimizi ziyareti” İkdam, 18 Teşrin-i evvel 1917.
“Kayser İkinci Wilhelm Hazretlerinin Azimetleri” İkdam, 19 Teşrin-i evvel 1917.
“Haşmet-meab müttefikimiz, Osmanlı Müşiri” İkdam, 20 Teşrin-i evvel 1917.
“Alman İmparatorunun Seyahati” Sabah, 12 Teşrin-i evvel 1917.
“İmparator Hazretlerinin Sofya’ya Muvasalatı” Sabah, 13 Teşrin-i evvel 1917.
“Almanya İmparatoru Sofya’da” Sabah, 14 Teşrin-i evvel 1917.
“Almanya İmparatoru Hazretleri” Sabah, 15 Teşrin-i evvel 1917.
“Muhterem Misafirimiz Geldi” Sabah, 16 Teşrin-i evvel 1917.
“İmparator Hazretlerinin Dünkü Ziyareti” Sabah, 17 Teşrin-i evvel 1917.
“İmparator Hazretlerinin Ziyaretleri” Sabah, 18 Teşrin-i evvel 1917.
“İmparator Hazretlerinin Murafakatı” Sabah, 19 Teşrin-i evvel 1917.
“Şanlı ve Muhterem bir misafir: Kayser ikinci Wilhelm Hazretleri” Tanin, 15 Teşrin-i evvel 1917.
“Kayser Hazretlerinin şehrimize muvasalatı” Tanin, 16 Teşrin-i evvel 1917.
“Kayser Hazretleri İstanbul’da” Tanin, 17 Teşrin-i evvel 1917.
“Kayser Hazretlerinin Ziyareti” Tanin, 18 Teşrin-i evvel 1917.
“Kayser Hazretlerinin Ziyareti” Tanin, 19 Teşrin-i evvel 1917.
Kitaplar ve Makaleler AGOSTON Gabor, Barut, Top ve Tüfek, Osmanlı İmparatorluğu’nun Askeri Gücü ve Silah Sanayi, (çev. Tanju Akad), Kitap Yayınevi, İstanbul 2006.
ALKAN Necmettin, “Dış Siyasetin Bir Aracı Olarak Hükümdar Gezileri: Kay- ser II. Wilhelm’in 1898 Şark Seyahati”, Osmanlı Araştırmaları S. XXXI, İstanbul 200s. 9-53.
BEYDİLLİ, Kemal, 1790 Osmanlı Prusya İttifakı, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1984.
GENCER Mustafa, Jöntürk Modernizmi ve “Alman Ruhu”, İletişim Yayınları, İstanbul 2003.
DEMİREL Fatmagül, Dolmabahçe ve Yıldız Sarayında Son Ziyaretler Son Ziyafetler, Do- ğan Kitap, İstanbul 2007.
GEORGEON, François, Sultan Abdülhamid, (çev. Ali Berktay), Homer Kitabevi, İstanbul 2006.
KARACA, Erdem “ Türk Basınında Alman Askeri Islahat Heyeti Meselesi (1913- 1914), Gazi Akademik Bakış, C. 5, S. 9, Kış 2011, s. 203-212.
Ortaylı İlber, Osmanlı İmparatorluğu’nda Alman Nüfusu, İletişim Yayınları İstanbul 2006.
ÖNSOY Rifat, Türkiye’deki Almanya1914-1918 (Almanya’nın Türkiye’deki Kültürel Et- kinliği ve Robert Bosch), Atlas Yayınları, Ankara 2004.
ÖZYÜKSEL Murat, “Abdülhamid Devrinde Osmanlı-Alman İlişkilerinin Gelişi- mi”, Devri Hamid Sultan II. Abdülhamid, Cilt 3, Kayseri 2011, s. 291-331.
ŞEHSUVAROĞLU Bedi N., “Alman İmparatoru II. Wilhelm’in Yurdumuzu Ziya- retleri”, Hayat Tarih Mecmuası, sayı 6, 1972, s.20-27.
ŞEHSUVAROĞLU Bedi N., “Son Ziyaretler”, Hayat Tarih Mecmuası, sayı 7, 1972, s. 80-87.
WALLACH, Jehuda L., Bir Askeri Yardımın Anatomisi, (çev. Fahri Çeliker), Genel- kurmay Askeri Tarih ve Strateji Etüt Başkanlığı, Ankara 1985.
II Wilhelm, İttifak Devletleri Büyükelçileriyle konuşuyor. http://www.bild.bundesarchiv.de/cross search/search/_1365251406/ 3 Mart 2013
II. Wilhelm, İstanbul Pera’da https://www.bild.bundesarchiv.de/archives/barchpic/view/1732093/ 3 Mart 2013
II. Wilhelm’in Gelibolu ziyareti (1917) http://www.loc.gov/pictures/item/2009631573/ 3 Mart 2013
II. Wilhelm, Padişah Mehmet Reşad ve Harbiye Nazırı Enver Paşa www.bild.bundesarchiv.de/cross-search/search/_1365257466/ 5 Nisan 2013
II Wilhelm, Yavuz Zırhlısında (Goeben) https://www.bild.bundesarchiv.de/cross-search/search/_1365256675/ 4 Nisan 2013
II. Wilhelm’in Goltz Paşa’nın mezarını ziyareti https://www.bild.bundesarchiv.de/cross-search/search/_1365256958/ 4 Nisan 2013
II. Wilhelm, Padişah Mehmet Reşad, Şeyhülislam Musa Kazım Efendi ve Enver Paşa http://www.bild.bundesarchiv.de/cross-search/search/_1365257466/ 5 Nisan 2013