Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Bekârlık Vergisi’ne İlişkin Tartışmalar

Aile ve nüfus politikasının temelini oluşturan evlenme konusu Milli Mücadele yıllarından itibaren ülke gündeminde sıklıkla kendine yer bulmuştur. Nüfusun artırılması için bekârların evliliğe teşvik edilmesi alınacak tedbirler arasında düşünülmüştür. Bu bağlamda bekârlardan vergi alınmasına dair ilk kanun teklifini 19 Ekim 1920 tarihinde Canik Milletvekili Hamdi Bey yapmıştır. Hamdi Bey’in teklifini, 22 Şubat 1921 tarihinde Erzurum Miletvekili Salih Efendi’nin “Mecburi Teehhül Hakkındaki Kanun Teklifi” izlemiştir. Sunulan bu teklifler meclis tarafından kabul görmemişse de Cumhuriyet’in ilk yıllarında ülke nüfusunun artırılması hususundaki çabaların devam ettiğini bize göstermektedir. Bunları müteakip Yozgat Milletvekili Süleyman Sırrı İçöz 18 Mart 1929 tarihinde Bekârlık Vergisi’ne ilişkin teklifini meclise taşımıştır. Söz konusu teklif basında geniş yankı bulmuş olmakla birlikte meclisten geçirilememiştir. İçöz’ün, teklifini bazı farklılıklarla 1931, 1940 ve 1944 yıllarında yinelediği görülmektedir. Çalışmamızda Bekârlık Vergisi teklifleri, içerikleri ve basındaki yansımalarıyla birlikte ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Bekârlık Vergisi, Süleyman Sırrı İçöz, Basın, Nüfus, Evlenme,

Arguments on the Tax of Celibacy in the first years of the Republic

Matrimony, which provides a basis for family and population policies, has frequently occupied the agenda of the country since the War of Independence. Incentivizing bachelors to get married has been considered among the measures to be taken for the purpose of increasing the population. In this sense, the first legislative proposal with regards to collecting tax on celibacy was made on the date of October 19th, 1920 by Canik Parliamentarian Hamdi Bey. Subsequent to the proposal submitted by Hamdi Bey, the “The legislative proposal regarding the Compulsory Marriage” by Erzurum Parliamentarian Salih Efendi was made on February 22nd 1921. Although these proposals had not been validated by the Parliament, such actions show us the efforts in increasing the population of the country in the early years of the Republic. Following the foregoing proposals, Süleyman Sırrı İçöz, who was the Parliamentarian of Yozgat, had brought his proposal regarding the “Tax on Celibacy” to the agenda of the Parliament on March 18th, 1929. Although the said proposal initially had a broad repercussion in the press, the Parliament failed to pass it. The proposal made by Mr. İçöz was later repeated in 1931, 1940, and 1944 with several amendments. The celibacy Tax proposals, its respective contents and the repercussions of the said in the press will be elaborated in this paper.

Keywords:

Celibacy Tax, Süleyman Sırrı İçöz, The Press, Population, Marriage,

PDF

___

Resmi Yayınlar BCA, Fon Kodu: 30.10., Yer No: 3.17.18. BCA, Fon Kodu: 30.10., Yer No: 4.19.3. BCA, Fon Kodu: 30.10., Yer No: 4.22.14. TBMM ZC., D.1, C.5, İ.1, 86. İçtima (19.10.1336/19.10.1920)
TBMM ZC., D.1, C.8, İ.1, 155. İçtima (22.2.1337/22.2.1921)
TBMM ZC., D.1, C.27, İ.3, 185. İçtima (1.2.1339/1.2.1923)
TBMM ZC., D.2, C.7, İ.2, 1. İçtima (1.3.1340/1.3.1924).
TBMM ZC., D.3, C.9, İ.2, 41. İnikat (18.3.1929)
TBMM ZC., D.4, C.5, İ.1, 12. İnikat (10.12.1931)
TBMM ZC., D.6, C.10, İ.1, 37. İnikat (8.4.1940)
TBMM ZC., D.7, C.7, İ.1, 19. İnikat (14.1.1944)
Düstur, 3.Tertip, C.30, (Kasım 1948-Ekim 1949), Başbakanlık Devlet Matbaası, Ankara 1949. Gazeteler Akşam, (1944). Cumhuriyet, (1929), (1940), (1944). İkdam, (1929). Milliyet, (1929). Son Telgraf, (1944). Tan, (1940), (1944). Ulus, (1944). Vakit, (1929). Vatan,(1944). Kitap ve Makaleler
ATAY, Neşet Halil, “Bekârlık Vergisi”, İstanbul, 15 İkincikanun 1944, s. 3, 15.
Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-1940, (Yay. Kur. Hasan Ersel ve diğerleri), C.1, Yapı
Kredi Yayınları, İstanbul 2003.
DİKMEN, Orhan, “Bekârlık Vergisi Teklifleri”, Vatan, 30 Ocak 1944.
DİKMEN, Orhan, “Bekârlık Vergisi”, Vatan, 14 Ocak 1944.
FELEK, Burhan, “Bekârlık Vergisi”, Tan, 19 Nisan 1940.
KARANAKÇI, Safaeddin, “Gene Bekârlık Vergisi”, Cumhuriyet, 30 İkincikanun 1944.
KARANAKÇI, Safaeddin, “Bekârlık Vergisi”, Cumhuriyet, 17 Nisan 1940.
KOCATÜRK, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara 2007.
Nizamettin Nazif, “Bekârlık Vergisi’, Son Telgraf, 24 İkincikanun 1944.
OLUÇ, Mehmet, “Bekârlık Vergisi”, Akşam, 16 Kanunisani 1944.
OLUÇ, Mehmet, “Evlenme Çağı ve Bekârlık Hakkında Bir İnceleme”, Akşam, 25 Kanunisani 1944.
SEDES, Selami İzzet, “Böyle Bekârlık Vergisi Olamaz”, Son Telgraf, 18 İkincikanun 19 SEMİZ, Yaşar, “1923-1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Artırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat
Araştırmaları Dergisi, Nisan 2010, s. 423-469.
SERTEL, Sabiha Zekeriya, “Bekârlık Vergisi”, Tan, 8 Nisan 1940.
SÖNMEZ, Sabahaddin, “Bekârlık Vergisi Bana Daha Hafif Geliyor”, Ulus, 22 Ocak 1944.
RADO, Şevket, “Bekârlık Vergisi”, Akşam, 7 Kanunisani 1944.
TEKELİ, Esat “Bekârlık Vergisine Dair”, Ulus, 4 Sonkanun 1944.
Türkiye Nüfusu, 1923-1994, Demografi Yapısı ve Gelişimi; 21. Yüzyıl Ortasına Kadar
Projeksiyonlar, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara 1995.
Türkiye’de Toplumsal ve Ekonomik Gelişmenin 50 Yılı, Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara 1993.
Ulunay, “Bekârlık Vergisi”, Tan, 17 Ocak 1944.
Yaşar Nabi, “Bekârlık Meselesi”, Varlık, Sayı. 22, 1 Haziran 1934, s. 352.
Yunus Asım, “Bekârlığımın Esrar ve Felsefesi”, Cumhuriyet, 25 Mart 1929.
Yunus Nadi, “Bekârlık Vergisi”, Cumhuriyet, 31 Mart 1929.
YÜCEULUĞ, Ratip, Cumhuriyet Devrinde Son Dört Nüfus Sayımı Sonuçlarına Göre Türkiye Nüfusu, Doğuş Matbaası, Ankara 1947.
YÜCEULUĞ, Ratip, Savaş Sonu Nüfus Meseleleri, Türkiye Nüfusu Üzerinde İncelemeler ve Fikirler, Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü Yayını, Ankara 1944. EKLER
EK I -Süleyman Sırrı İçöz’ün 1929 Yılında Meclise Sunduğu Teklif56
BCA, Fon Kodu: 30.10., Yer No: 3.17.18. EK II- Süleyman Sırrı İçöz’ün 1931 Yılında Meclise Sunduğu Teklif57
BCA, Fon Kodu: 30.10., Yer No: 4.19.3. EK III- Süleyman Sırrı İçöz’ün 1940 Yılında Meclise Sunduğu Teklif58
BCA, Fon Kodu: 30.10., Yer No: 4.22.14.