Ewa SIEMIENIEC-GOLAS, Çev. Gülderen TOKMAK

Giovanni Molino’nun 1641 Yılında Yayımlanan Dittionario Della Lingua Italiana-Turchesca İsimli Eserinde Bazı Türkçe Yardımcı Fiiller Üzerine

Türkçe bazı fiillerin temel fonksiyonlarının yanı sıra isim kalıplarıyla birleşik fiiller oluşturan yardımcı bir görevi de vardır. Bu görev sadece modern Türkçede değil aynı zamanda Osmanlı Türkçesinde de bilinmektedir. Bu makalenin amacı etmek, olmak, eylemek, kılmak fiillerinin bu görevdeki kullanımlarına örnek göstermektir. Giovanni Molino’nun 17. yy İtalyanca-Türkçe Sözlük’ünden alınan sözcük örnekleri incelemenin temelini oluşturmaktadır. Örnekleri incelediğimizde, Osmanlı Türkçesinde bilhassa etmek fiilinin, nispeten daha az da olmak fiilinin birleşik fiillerin oluşumu sürecinde sıklıkla yer aldığını, bununla birlikte eylemek ve kılmak fiillerinin nadiren bu fonksiyonu yerine getirdiğini belirtebiliriz. Aslında, etmek ve olmak fiillerinin modern Türkçede hâlâ bu fonksiyonu yerine getirdiği; ancak bunun Osmanlı Türkçesinde aynı ölçüde olmadığı gözlemlenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı Türkçesi; Türkçede Yardımcı Fiiller

On Some Turkish Auxiliary Verbs In Giovanni Molino’s Dittionario Della Lingua Italiana, Turchesca (1641)

Some Turkish verbs, besides their basic function, have an auxiliary function, forming compound verbs with nominal forms. This function is known not only in modern Turkish but also in Ottoman-Turkish. The purpose of this paper is to present the verbs etmek, olmak, eylemek, kılmak as examples of this function. The lexical material excerpted from Giovanni Molino’s seventeenth-century Italian- Turkish Dictionary constitutes the basis for the analysis. When analysing the material we can ascertain that in Ottoman-Turkish the verb etmek especially was frequently involved in the process of forming compound verbs, olmak rather less so, with eylemek and kılmak rarely performing this function. Indeed, the verbs etmek and olmak can still be observed to perform this function in modern Turkish, however, not on the same scale as in Ottoman-Turkish.

Keywords:

Ottoman Turkish; Auxiliary Verbs in Turkish,

PDF

___

Adamović, Milan, Das Türkische des 16. Jahrhunderts Nach den Aufzeich- nungen des Florentiners Filippo Argenti, Göttingen, 1533/2001.
Adamović, Milan, “Giovanni Molino Und Seine Türkische Grammatik”, Acta Linguistica Academiae Scientiarum, cilt 24,1974, s. 37–67.
Dilaçar, Agop, Türk Diline Genel Bir Bakış, Ankara, 1964.
Gencan, Tahir Nejat, Dilbilgisi, İstanbul, 1971.
Göksel, Aslı - Kerslake, Celia, Turkish: A Comprehensive Grammar, London, New York, 2005.
Lewis, Geoffrey, Turkish Grammar, Oxford, 1975.
Majda, Tadeusz, Rozwój Jezyka Tureckiego w XVII wieku, Warszawa, 1985.
Majda, Tadeusz, Jezyk Turecki, Warszawa, 2001.
Preto, Paolo, Venezia e i Turchi, Firenze, 1975.
Redhouse Yeni Türkçe-İngilizce Sözlük, İstanbul, 1981.
Siemieniec-Gołaś, Ewa, Turkish Lexical Content In Dittionario Della Lingua Italiana, Turchesca by Giovanni Molino (1641), Kraków, 2005.
Stachowski, Marek, Gramatyka Jezyka Tureckiego w Zarysie, Kraków, 2007.
Święcicka, Elżbieta, “Interpreter Yovhannes Ankiwrac’i also called Giovanni Molino” , Folia Orientalia,cilt 36, 2000, s. 329–342.
Tanış, Asım, Giovanni Molino’nun İtalyanca-Türkçe Sözlügü ve Halk Türk- çesi, Ankara, 1989.