Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak Adlı Romanında Eğitsel Sorunlar ve Öğretmen İmgesi

1929 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Adalet Ağaoğlu, modern Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden biridir. “Dar Zamanlar” üçlemesinin ilk romanı olan Ölmeye Yatmak, otuz yıllık bir zaman dilimi içinde Cumhuriyet aydınlarının yaşadığı kimlik bunalımlarını çok çarpıcı bir biçimde yansıtması dolayısıyla Ağaoğlu külliyatı içinde özel bir yer sahibidir. Aynı eserde, başta Aysel olmak üzere birçok roman kişisinin çocukluk ve ilk gençlik yıllarıyla ilintili olarak tasvir edilen ilkokul ile burada çalışan Dündar Öğretmen bağlamında Cumhuriyet’in ilanından sonra yürürlüğe konulan eğitim politikaları da eleştiri süzgecinden geçirilmiştir. Bu çalışmada, yazarın, 1930’lu ve 1940’lı yıllarda Türkiye’de yaşanan eğitim tablosunu nasıl yansıttığı üzerinde derinleşilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Adalet Ağaoğlu; Modern Türk Romanı; Eğitim Politikaları; Eğitsel Sorunlar; Öğretmen

Educational Issues and Image of Teacher in the Novel Ölmeye Yatmak by Adalet Agaoglu

Adalet Agaoglu who was born in 1929 in İstanbul, is one of the leading authors of modern Turkish literature. Ölmeye Yatmak, the first novel of “Dar Zamanlar” trilogy, has a special significance in Agaoglu’s collected works, because it portrays the identity crisis of Republic intellectuals strikingly, in a thirty-years time period. In the same literary work, educational politics introduced after the proclamation of the Republic are criticised relevant with childhood and puberty years of many characters primarily Aysel’s, concerned with the elementary school and Teacher Dündar. In this article, it will be analyzed how the author reflects the landscape of education system which was experienced in Turkey in 1930s and 1940s.

Keywords:

Adalet Agaoglu; Modern Turkish Novel; Educational Politics; Educational Problems; Teacher,

PDF

___

Ağaoğlu, Adalet, Ölmeye Yatmak, Türkiye İş Bankası Yayınları, 25.baskı, İs- tanbul, 2011.
Asan, Hatice Tezer, “Türk Eğitiminde İktidar-Eğitim İlişkileri ve İnsan Yetiş- tirme Politikalarının Michel Foucault’un Panoptikon Metaforuna Göre İncelen- mesi (1795-1946)”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlan- mamış Doktora Tezi, İstanbul, 2013.
Bozkurt, Birgül, “Öğretmen, Cumhuriyet Ve Kurumları: Köy Enstitüleri Ör- neği”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin, 2001.
Can, Sadık, “Cumhuriyet Dönemi’nde Adana’da Eğitim (1923-1950)”, Mer- sin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin, 2006.
Çetin, Hasibe, “Eğitimden İdealist Beklentiler, Pragmatist Yaklaşımlar”, An- kara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C.27, S.2, s.659-678.
Dikmen, Özge, “Adalet Ağaoğlu’nun Romanlarında Sosyal Yapı”, Yayımlan- mamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas, 2008.
Efendioğlu, Erdoğan, “Türk Sinemasında Öğretmen İmajı”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2013.
Eronat, Kamuran, “Adalet Ağaoğlu: İnsan ve Eser”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, 2004.
Gören, Duygu, “Adalet Ağaoğlu’nun Roman ve Tiyatrolarında Kadın ve Ka- dın Eğitimi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2008.
Kili, Suna, Türk Devrim Tarihi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstan- bul, 2009.
Sürgit, Büşra, “Mustafa Kutlu’nun Hikâyelerinde Temel İzleklerden Biri Olarak Arada Kalmışlık”, Aynanın Sırrı: Mustafa Kutlu Sempozyumu Bildirileri, (Haz. M. Fatih Andı ve Bahtiyar Aslan), Küçükçekmece Belediyesi, İstanbul, 2012, s.287-313.
Şaylan, Gencay, “Türkiye Cumhuriyeti’nde Devlet Yapısının Evrimi”, Cum- huriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.2, İletisim Yayınları, İstanbul, 1983.
Ulusoy, Selma, “Türkiye’de Milli Eğitim Politikaları ve İlköğretim Ders Ki- taplarının Örtük İdeolojisi Olarak Militarizm”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü, Konya, 2011.