BİR ZAMANLAR YAFA: ENVER HÂMİD’İN YAFA SABAH KAHVESİ HAZIRLIYOR ROMANINDA FİLİSTİN’DE GÜNLÜK HAYAT VE KÜLTÜR

Filistin kökenli roman yazarı, şair ve edebiyat eleştirmeni Enver Hâmid, 2012 yılında yayımlanan ve 2013 yılında Uluslararası Arap Kurgu Ödülü’ne aday gösterilen Yafa Sabah Kahvesi Hazırlıyor adlı romanında, Filistinlilerin 1948’de yaşanan Nekbe (Felaket) öncesindeki günlük yaşamlarını okurlarına sunmayı hedefler. Eğitim için gittiği Macaristan’da uzun yıllar yaşadıktan sonra 2004 yılında Londra’ya yerleşen Hâmid, halen Londra’da yaşamakta ve BBC Arapça servisinde çalışmaktadır. Enver Hâmid, 1940’lı yıllarda Yafa’da yaşayan ve farklı sosyal sınıflardan gelen Filistinli iki gencin aşkı çerçevesinde kurguladığı bu romanda, kaybedilen vatandaki geçmişi ve anıları yeniden canlandırmayı amaçlar. Yazar, adı sürekli şiddetle yan yana anılan, medyada ve edebiyatta hep sorunları ve çektiği acılarla sergilenen Filistin halkının yaşam kültürünü, gelenek ve göreneklerini ortaya koymaya çalışır. Romanda, Yafalıların yeme içme kültürü, gezileri, düğün ve eğlenceleri, Ramazan ve bayram günleri, kadınları, erkekleri, zenginleri, fakirleri, Müslüman, Hristiyan ve Yahudilerden oluşan roman karakterleri ile canlı bir şekilde tasvir edilir. Ancak eserin sonunda, Filistin’deki toplumsal yapının olumsuzlukları ilginç bir şekilde Osman Gazi’nin rüyası ile ilişkilendirilip Osmanlıların hâkimiyetine bağlanır. Bu makalede, 1948 yılında İsrail devleti kurulmadan önce (Nekbe öncesi) Yafa ve Beyt Decen’de yaşayan Filistin halkının günlük yaşamı, geleneksel kültürü ve Osmanlı algı- sı, Yafa Sabah Kahvesi Hazırlıyor romanında ortaya konan veriler doğrultusunda ele alınıp sosyolojik ve tarihsel eleştirinin ışığında incelenecektir.

ONCE UPON A TİME JAFFA: DAİLY LİFE AND CULTURE OF PALESTİNE İN ANWAR HAMED’S NOVEL JAFFA PREPARES MORNİNG COFFEE

In his novel Jaffa Prepares Morning Coffee which was published in 2012 and nominated for The International Prize for Arabic Fiction (IPAF) in 2013, Palestinian novelist, poet and critic Anwar Hamed aims to show Palestinians’ daily life before the Nakba (the Catastrophe for Palestinians) in 1948. After living long years in Hungary where he had gone for education, he moved to London in 2014, since then, he has been living there and working for BBC Arabic service. Through a love story between two young Palestinians come from different social status in Jaffa in the 1940s, Anwar Hamed purposes to revive the past and the memories of the lost homeland. He presents culture and traditions of Palestine, away from the image that has been portrayed to the world in the literature and the media. In the novel, food culture, travels, weddings, entertainments, religious days and holidays, women, men, rich and poor people, Muslims, Christians and Jews are described vividly. But at the end of the novel, Hamed strangely connects the negative sides of the Palestinian social structure to Osman Ghazi’s dream and thus Ottomans’s rule in the Middle East. This paper will focus on Palestinian people’s daily life and traditional culture in Jaffa and Beit Dajan before the establishment of the state of Israel in 1948 (before Nakba) and the Ottoman perception in that area; then these data will be examined through the sociological and the historical perspective as it is displayed in the novel of Anwar Hamed, Jaffa Prepares Morning Coffee.

___

Âşıkpaşazade (2013), Osmanoğulları’nın Tarihi, Haz: Kemal Yavuz, M.A.Yekta Saraç, K Kitaplığı, İstanbul.

Eyyûb, Halil (2012), “Yâfâ Tu’iddu Kahvata’s-Sabâh (Rivâye)” Mecelltu’d-Dirâsâti’l- Filistîniyye, 92, Harîf, 2012, ss: 171-173.

Golan, Arnon (2012), “The Battle for Jaffa, 1948”, Middle Eastern Studies, 48:6, ss: 997- 1011.

Hâmid, Enver (2012), Yâfâ Tu’iddu Kahvata’s-Sabâh, Muessesetu’l-Arabiyye li’d-Dirâsât ve’n-Neşr, Beyrut.

Keleşoğlu, Erhan (2014), İsrail Yurttaşı Filistinliler: Yurttaş, Kimlik, Siyaset, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.

Moran, Berna (1999), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul.

Radai, Itamar (2011), “Jaffa, 1948: The Fall of a City”, Journal of Israeli History: Politics, Society, Culture, 30:01, ss: 23-43.

Semmerlin, Tim Jon (2004), Israeli and Palestinian Postcards: Presentations of National Self, University of Texas Press, Austin.

Şahin, Kâmil (1994), “Edebâli”, TDV. İslam Ansiklopedisi, c.10, ss: 393-394.

Şen, Mehmet Emin-Türkmenoğlu Mehmet Ali (2012), “Avrupa Feodalitesi ile Osmanlı Tı- mar Sistemi Üzerine Bir Mukayese” The Journal of Academic Social Science Studies, volume 5 issue 4, ss: 189-204.

Tanilli, Server (1995), Yüzyılların Gerçeği ve Mirası- İnsanlık Tarihine Giriş, cilt 2, Cem Yayınevi, İstanbul.

Tayanç Füsun-Tayanç Tunç (1981), Dünyada ve Türkiye’de Tarih Boyunca Kadın, Tan Ki- tap Yayın, Ankara.

West, Sophie (2011), “An Interview with Anwar Hamed”, Wasafiri, 26:4, ss: 36-41.

Yavuz, Hilmi (2013), Avrupa’nın Zihin Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul.

http://www.youtube.com/watch?v=i1bbKePMXNw (06.07.2014).

http://arablit.wordpress.com/2012/12/17/looking-at-the-longlist-9-questions-with- palestinian-novelist-anwar-hamed (02.07.2014).

http://www.arabicfiction.org/author/92.html (01.07.2014).

BİR ZAMANLAR YAFA: ENVER HÂMİD’İN YAFA SABAH KAHVESİ HAZIRLI

YOR ROMANINDA FİLİSTİN’DE GÜNLÜK HAYAT VE KÜLTÜR