Şahabettin Süleyman’ın Tenkit Anlayışı ve Tenkidât-ı Edebiyelerinde Abdülhak Hâmit Hayatı ve Sanatkâr

Bu makalede Fecr-i Âti dönemi sanatkârlarından Şahabettin Süleyman’ın tenkit anlayışı ve bu anlayışı uygulamaya koyduğu Tenkidât-ı Edebiye- başlığı altında yer alan Abdülhak Hamit Hayatı ve Sanatkâr adlı monografik çalışması ele alınmıştır. Monografi dilimize Fransızca monographie sözcüğünden geçmiş bir kelimedir. Monografi, özel bir konu, mesele veya bir kişi hakkında yazılmış kendi içinde bir bütünlük taşıyan eserlere denilmektedir. 1326 (1911) tarihinde basılan bu eserin daha sonra başka baskıları da yapılmıştır. Bu çalışmada yararlanılan baskı 1329 (1914) tarihini taşır. Şahabettin Süleyman’ın, bu çalışması 29 sayfadır. Kitabın 3. Sayfasından 17. Sayfaya kadar Hamit’in hayatından bahsedilmekte, 18. Sayfadan 29. Sayfaya kadar da Hamit’in sanatkâr yönü üzerinde durulmaktadır. Abdülhak Hâmit, Tanzimat döneminin ikinci nesline dahil bir sanatkârdır. O, yeni bir edebiyatın kurulmasında ve yerleşmesinde önemli bir rol oynamıştır. Özellikle Fecr-i Âti dönemi sanatkârları Hâmit’e derin bir saygı ve sevgi beslerler. Şahabettin Süleyman, Hâmit’i, H. Taine’in üçlü nazariyesine göre değerlendirir. Bu metotta sanatkârı değerlendirilirken dikkate alınan unsurlar ırk, muhit (çevre) ve an (zaman)dır.

Anahtar Kelimeler:

Tenkit, Şahabettin Süleyman, Hâmit, Tenkidât-ı Edebiye

PDF

___

Kaynakça:Ahmet Şuayb, (1329), Hayat ve Kitaplar, Matbaa-i Hukûkiye.Aktaş, Şerif (1998), Edebiyatta Üslûp ve Problemleri Üzerine, Ankara: Akçağ Yay. Beğen, Nevzat (2011), Şahabettin Süleyman’ın “Târih-i Edebiyat-ı Osmâniye” Adlı Eserinin Metin ve İncelemesi, YL Tezi, Kars.Enginün, İnci (1994), Abdülhak Hâmit’in Hatıraları, İstanbul: Dergâh Yay.Enginün, İnci (2000), “Abdülhak Hamit’e Mektuplar”, Araştırmalar ve Belgeler, İstanbul: Dergâh Yay. Enginün, İnci (2006) , “Abdülhak Hamit Tarhan”, Tanzimat Edebiyatı, Ankara.Genç Kalemler Dergisi ( 1999), (Haz., İsmail Parlatır- Nurullah Çetin), Ankara: TDK Yay.Habib, İsmail (1935), Edebî Yeniliğimiz, İstanbul: Remzi Kitabevi.Hüseyin Cahit (1313), Hikmet-i Bedâyie Dâir – Dehâ, Servet-i Fünûn, 30 Temmuz.Mehmet Rauf (1329), “İhtiyac-ı Tenkit”, Peyam Gazetesi, C.12, nr.20.Ömer Seyfettin (1327), “Yeni Lisan Makalesi” -Genç Kalemler Dergisi- 29 Mart.Polat, Nâzım Hikmet (2012), “Şahabettin Süleyman’ın Gözüyle Namık Kemal”, Yenileşme Devri Türk Edebiyatından Çizgiler, Ankara.Polat, Nâzım Hikmet(1987), Şahabettin Süleyman, Ankara: KTB Yay.Polat, Nâzım Hikmet (2005), Rübâb Mecmuası ve II. Meşru¬tiyet Dönemi Türk Kültür, Edebiyat Hayatı - Ankara: Akçağ.Rıza Tevfik, Abdülhak Hamit ve Mülâhazât-ı Felsefîyesi (1984), (Haz., Abdullah Uçman), İÜ Ed. Fak. Yayınları.Şahabettin Süleyman (1328), “Edebiyat”, Rübâb, C.1, nr.18, 17 Mayıs. Şahabettin Süleyman (1328), “Edebiyatta Hayal ve Hakikat”, Resimli Kitap, C.4, nr. 48, 1 Mart. Şahabettin Süleyman (1328), “Sanatta Şahsiyet”, Rübâb, C.1, nr.8, 15 Mart. Şahabettin Süleyman (1329), “Mesele-i Tenkit”, Büyük Duygu, C.1, nr.5, 25 Nisan. Şahabettin Süleyman (1329), “Münekkid-1, Şehbâl, C. 4, nr. 79, 10 Temmuz. Şen, Cafer (2006), Fecr-i Âti Edebiyatı, Tespit- Tahlil- Tenkit, Ankara.Taine, Hippoylite(1864) l’Histoire de la Littérature Anglaise, Paris.Wellek, Réne - Warren, Austın ( 1993). “Edebiyat ve Edebiyat İncelemesi”, Edebiyat Teorisi, (Çev., Prof. Dr. Ömer Faruk Huyugüzel), İzmir.