ÂŞIK NESİP`TE SUFİZM

Ozan-bakşı ve ya destan geleneği diye isimlendirdiğimiz İslamdan önceki gelenek çeşitli dış etkilere maruz kalarak ve halkın sanatı ile sintezlenerek yeni bir gelenek haline gelmiştir. Artık kendine “Âşık” deyen hem şair, hem besteci, hem aktör, hem yönetmen olan yeni bir sanatkar çıkar karşımıza. XIX yüzyıl âşık şiir geleneği bakımından verimli bir yüzyıl olmuş, hem Anadolu, hem Azerbaycan sahasında bir çok ünlü âşık yetişmiştir. Badeli âşık geleneği veya rüya motifi aşığa mistik anlam yükleme ve olağaüstü güçler vermedir. Rüyasında bir pirden veya dervişten bade alıp içtiğini görmek XIX yüzyıl âşık geleneğine damgasını basmıştır. Bu çalışmada XIX yüzyılın sonu XX yüzyılın başında Kuzeydoğu Anadolu`da yaşamış badeli âşık (hak aşığı) Âşık Nesip`in hayatı anlatılmış, âşık tarzı şiir geleneğindeki yeri tespit edilmiş, şiirlerinden yola çıkarak dünyevi aşktan ilahi aşka yönelmesini ifade eden terennümleri tasavvufi yönden değerlendirilmeğe alınmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Âşık, aşk, Âşık Nesip, âşıklık geleneği, tasavvuf, şiir

PDF

___

Aslan E. Çıldırlı Âşık Şenlik. Hayatı, Şiirleri ve Hikayeleri (Metin-İnceleme-Sözlük). Erzurum: 1973, 455 s. Aşıg Nesib. Toplayıb tertib edenler: H.Ismayılov, T.Semimi. Bakı: Seda, 2004, 200 s.Azerbaycan aşıgları. Bakı: Çaşıoğlu, 2004, 399 s.Babayev İ., Efendiyev P. Azerbaycan şifahi halg edebiyyatı. Bakı: Maarif, 1970, 268 s.Düzgün Dilaver. Âşık edebiyatı. s. 192Erman Artun. Karacaoğlan şiirinin kültür kaynakları// Anayurttan atayurda türk düyası, Yıl 3. Cilt 2, Sayı 7, Ankara 1995İbrahimov M. Aşıg poeziyasında realizm. Bakı: EA neşriyyatı, 1966,121 s.İsmayıl Hikmet. Azerbaycan edebiyyatı tarihi. Bakı: Azerneşr, 1926, s.147İsmayılov H. Dede Elesger poeziyasının sufi mahiyyetine dair // Azerbaycan şifahi halg edebiyyatına dair tedgigler. XI kitab. Bakı: 2002, s. 24-49. M. F. Köprülü. Türk Edebiyatının Menşei// Edebiyat Araştırmaları I, Ötüken, 1987, s. 57 Miskin Abdal. Toplayanı, tertib edeni, ön söz, geyd ve izahların müellifı H.İsmayılov. Bakı: Seda, 2001, 287 s. Namazov G. Azerbaycan aşıg seneti. Bakı: Yazıçı, 1984, 193 s. Semimi T. Gedim oğuz yurdunun Düzkend kendi. Bakı: Nurlan, 2005, 336 s. Tehmasib M.H. Azerbaycan halg dastanları. Bakı: Elm 1972, 399 s. Uraz Murat. Halk edebiyatında bade// Türk folkloru araştırmaları, Cilt 1, sayı 1 Yunus Emre Divanı. Ankara: Akçağ yayınları, 1991, 273 s.