GELENEĞİN GÜNCELLENMESİ BAĞLAMINDA BİR KARŞILAŞTIRMA: KAN TURALI HİKÂYESİ VE KAN TURALI OYUNU

Kültür varlıklarımızın yaşanılan çağa göre güncellenmesi meselesi son yıllardaki halk bilimi çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Sözlü kültür ortamından derlenip yazıya geçirilen ve bu vasıtayla günümüze ulaşan halk bilimi ürünlerimizin güncellenerek yeni nesillere aktarılması kültürel devamlılık için son derece önemlidir. Türk kültürünün vazgeçilmez eseri Dede Korkut Kitabı da zamanımızın sosyokültürel  şartlarına uygun olarak pek çok  yeni formda güncellenmiş; kültür, sanat ve edebiyata ilham kaynağı olmuştur.                 Bu makalede Türk kültür ve edebiyatının zirve teşkil eden eserlerinden biri olan Dede Korkut Kitabı’nın “Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Boyu” adlı altıncı hikâyesi ile Kıbrıs Türk edebiyatı oyun yazarlarından İbrahim Türkey Öztiğin’in kaleme aldığı “Kan Turalı” adlı oyun karşılaştırılmıştır. İki eser arasındaki karşılaştırmanın nirengi noktaları şahıs kadrosu, zaman-mekân unsurları ve olay örgüsü olmuştur. Makalenin giriş bölümünde “gelenek” terimi kısaca tanımlanıp özelliklerinden söz edilmiş ve “geleneğin güncellenmesi” kavramı üzerinde durulmuştur. Sonra iki eser arasında; şahıs kadrosu, zaman-mekân öğeleri ve olayların işlenişi bakımlarından görülen benzerlikler ve farklılıklar tespit edilmiştir. Bu bağlamda geleneğin, Dede Korkut’tan oyunlaştırılan “Kan Turalı” adlı eserde ne ölçüde yaşatıldığı, değiştirildiği ve geleneğin güncellenmesinin ne kadar başarılı olup olmadığı değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise geleneğin değişmeye izin veren bir yapı ihtiva ettiği, Kan Turalı oyununun bunun başarılı bir örneği olduğu ortaya konmuş ve geleneğin güncellenip kültürel devamlılığın sağlanabilmesi için bazı önerilere yer verilmiştir.

___

  • Prof Dr. Oğuz Karakartal, Prof. Dr. Umay Türkeş Günay, Yrd. Doç. Dr. Emin Onuş.