MALATYA’DA SÜRDÜRÜLEN BİR ANLATI GELENEĞİ: BATTAL GAZİ DESTANI

Türk kültürünün zengin hazinelerinden biri olarak destanlar, geçmişten günümüze Türk toplumunun yaşayışı, savaşları, geçim kaynakları, yakın ilişki kurduğu toplumlar, coğrafi konumu gibi konularda çeşitli bilgiler aktarmaktadır. Destanlar, hacim olarak diğer anlatı türlerine göre daha uzun anlatmalardır. Bu sebeple bir topluma ait sosyal, siyasi, kültürel bilgiler destanlarda yoğun şekilde gözlemlenmektedir. Bir milletin hafızası olarak da görebileceğimiz destanları incelemek, kültürünü anlamak ve yorumlamak açısından oldukça büyük önem taşımaktadır. Türk edebiyatı içerisinde önemli destanlardan biri de Battal Gazi Destanı’dır. Destandaki olayların büyük çoğunluğunun gerçekleştiği ve Battal Gazi’nin memleketi olarak bilinen Malatya’da bu anlatı geleneğinin günümüze kadar sürmüş olduğu gözlemlenmektedir. Çalışmamızda, Malatya Merkez ve ilçelerinde yapmış olduğumuz derleme çalışmasından hareketle günümüz Malatya halkının Battal Gazi hakkında verdiği bilgiler incelenecektir. Daha önce Battal Gazi Destanı ile ilgili olarak pek çok metin merkezli çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalara ek olarak çalışmamızda destan kahramanlarının yaşadığı bilinen bağlamı da yani Malatya merkez ve ilçelerini de göz önünde bulundurarak Battal Gazi Destanı ele alınacaktır. Bu çalışma ile halkın hafızasında bu destanın ne şekilde yer aldığı, Malatya halkının Battal Gazi ile ilgili bildikleri, Battal Gazi Destanı ışığında karşılaştırmalı bir teknik ile değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler:

Malatya, destan, anlatma, Battal Gazi

___

  • Yazılı Kaynaklar Battal-Nâme (Eski Türkiye Türkçesi).(2006) (haz. Demir, Necati, ve Mehmet D. Erdem), Ankara: Hece Yayınları. Battalnâme. (2012). (haz. Prof. Dr. Hasan Kavruk ve Salim Durukoğlu), İstanbul: Malatya Kitaplığı. Ekici, Metin. (2002a), "Destan Araştırma ve İncelemelerinde Kullanılan Bazı Terimler Hakkında -I-. "Milli Folklor, Yıl: 14, Sayı: 53, 27-33. Ekici, Metin. (2002b), "Destan Araştırma ve İncelemelerinde Kullanılan Bazı Terimler Hakkında -II-". Milli Folklor, Yıl: 14, Sayı: 54, 11-18. Köksal, Hasan. (1984) Battalnâmelerde Tip ve Motif Yapısı. Ankara: Başbakanlık Basımevi. Ocak, Ahmet Yaşar. (1992). Battal Gazi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: V, 204-205. Oğuz, Öcal., vd. (2011). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları. Sakaoğlu, Saim. (1992). "Battal-nâme." TDAY Belleten, 67-74.