Türk Siyasi Hayatında Merkez Sağ Çizginin Tarihi

Türkiye’de merkez sağ çizgi Demokrat Parti ile başlar. DP’den sonra merkez sağ çizgide yer alan Adalet Partisi, Anavatan Partisi ve Doğru Yol Partisi’nin de DP gibi, siyasi yaşamları boyunca halkın inançlarına, dinine, kültürüne, örf ve adetlerine saygı gösterdikleri görülmektedir. Millet iradesinin üstünlüğüne inanan merkez sağdaki partiler, milliyetçi, muhafazakar, demokrat, laik, liberal ve serbest piyasa ekonomisi taraftarı olmuşlardır. Çalışmanın amacı, merkez sağdaki partiler arasındaki benzerlikler ile farklılıkları ve merkez sağ çizginin gelişimini ortaya koymaktır. Bu bağlamda, Demokrat Parti, Adalet Partisi, Anavatan Partisi ve Doğru Yol Partisi dönemleri incelendi. Bunun yanında, merkez sağ partiler-TOBB ilişkisine, merkez sağ partilerin tarikat ve cemaatlerle olan yakınlığına ve merkez sağ ideolojiyle ilgili değerlendirmelere değinilmiştir.

The History of the Centre-Right Spectrum in Turkish Political Life

In Turkey, the centre – right spectrum started with the Democrat Party. It is seen that The Justice Party, the Motherland Party and the True Path Party which take place in the centre – right spectrum show respect to the nation’s beliefs, religion, culture, uses and wonts as the Democrat Party. The centre – right parties that believe the superiority of the will of the people stand up for a nationalist, conservative, democrat, secular, liberal and free market economy. The aim of the study is to point out the similarities and the differences between the centre – right parties, and the development of the centre – right spectrum. In this context, the periods of the Democrat Party, the Justice Party, the Motherland Party and the True Path Party have been examined in detail. Furthermore, the relationship between the centre – right parties and the Turkish Union of Chambers and Commodity Exchanges, the closeness of the centre – right parties towards the religious sect and community, the evaluations about the centre – right ideology have been mentioned. Besides, the study of oral history carried out with the deputies of the Justice Party, the True Path Party and the Motherland Party takes place in this study.

PDF

___

Kitaplar ve Makaleler
AKYOL, Taha. (1985) Objektif “Demirel ve Özal”, Tercüman, 7 Eylül 1985, s. 6.
AKYOL, Taha. (1986). “Sandıktan Çıkan Mesaj Seçim Sonuçlarının Sosyolojik Analizi”, Tercüman, (Yazı Dizisi: 1-6 Ekim 1986), s. 5.
AKYOL, Taha. (1987). “ANAP ve DYP”, Tercüman, 24 Temmuz 1987, s. 10.
ALBAYRAK, Mustafa. (2004). Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960), Phoenix Yayınevi, Ankara.
ALTUĞ, Kurtul. (1993). Demokrasinin Yaralı Yılları, Tekin Yayınevi, İstanbul.
APUHAN, Recep Şükrü. (2007). 27 Mayıs’tan Yassıada Mahkemelerine Menderes Resmi Tarihi Değiştirecek Gerçekler, Timaş Yayınları, İstanbul. Bedrettin Dalan ile yapılan söyleşi. (1993). Nokta, 23-29 Mayıs 1993, Sayı: 22, s. 16.
BİRAND, Mehmet Ali, DÜNDAR, Can, ÇAPLI, Bülent. (1991). Demirkırat Bir Demokrasinin Doğuşu, Milliyet Yayınları, İstanbul.
BORA, Tanıl. (2005). “Turgut Özal”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Liberalizm, Cilt: 7, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 593.
CANSEN, Ege. (1989). Oyunun Kuralı “Demirel ve Özal”, Hürriyet, 4 Haziran 1989, s. 4.
ÇAKIR, Ruşen. (1994). “Çiller Takiyye mi Yapıyor?”, Milliyet, 12 Aralık 1994, s. 12.
ÇAVDAR, Tevfik. (1985). “Adalet Partisi”, CDTA, Cilt: 8, İletişim Yayınları, İstanbul, 2092.
ÇAVDAR, Tevfik. (2000). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1950-1995), İmge Kitabevi, Ankara.
ÇETİNKAYA, Hikmet. (1994). Politika Günlüğü “Tarikat Çemberi”, Cumhuriyet, 5/1/1994, s. 5.
ÇETİNKAYA, Hikmet. (1994). Politika Günlüğü “DYP ve Fethullah Hoca”, Cumhuriyet, 4/2/1994, s. 7.
DEMİREL, Tanel. (2004). Adalet Partisi İdeoloji ve Politika, İletişim Yayınları, İstanbul.
DEMİREL, Tanel. (2005). “Adalet Partisi”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Liberalizm, Cilt: 7, İletişim Yayınları, İstanbul, 2005, ss. 551-553.
DEMİRTEPE, Ülkü. (1991). “Politikacılarımızın Röntgeni”, Milliyet, (19-26 Ekim 1991).
DEMİRTEPE, Ülkü. (1992). Frak’tan T-Shirt’e, Yılmaz Yayınları, İstanbul.
DONAT, Yavuz. (1987). Yavuz Donat’ın Vitrininden 3 Özal’lı Yıllar 1983-1987, Bilgi Yay. Ankara.
DONAT, Yavuz. (1994). “Din ve Siyaset”, Milliyet, 14 Aralık 1994, s. 10.
ERGİL, Doğu. (1986). “DYP’nin Seçim Şansı ANAP’ın Başarısına Bağlı”, Yankı, 23-29 Haziran 1986, Sayı: 795, s. 15.
ERGÜDER, Üstün. (1987). “Siyaset Sosyolojisi Bakımından Seçim Analizi”, Tercüman, (Yazı Dizisi: 5–12 Aralık 1987), s. 7.
EROĞUL, Cem. (1990). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, İmge Kitabevi, Ankara.
Gökberk Ergenekon ile yapılan söyleşi. (1985). Yankı, 21-27 Ekim 1985, Sayı: 760, s. 12.
GÜNER, Agah Oktay. (1985). “Sağın Siyasi Stratejisi”, Yankı, 14-20 Ekim 1985, Sayı: 759, s. 13.
KAHRAMAN, Hasan Bülent. (2007). Türk Sağı ve AKP, Agora Kitaplığı, İstanbul.
KAZDAĞLI, Celal. (1999). Demirel’in Liderlik Sırları, Beyaz Yayınları, İstanbul.
MELİH, Hayri. (1989). “Şahsi Tutumlarında ve Devlet İdaresinde Demirel-Özal Karşılaştırması”, Doğru Söz, Temmuz 1989, Yıl: 14, Sayı: 161, s. 22.
MERT, Nuray. (2007). Merkez Sağın Kısa Tarihi, Selis Kitaplar, İstanbul.
SAFİ, İsmail. (2007). Türkiye’de Muhafazakar Siyaset ve Yeni Arayışlar, Lotus Yayınevi, Ankara.
SAKALLIOĞLU, Ümit Cizre. (1995). “Çiller’in Doğru Yolu: Otoriter Popülizm”, Milliyet, 28 Kasım 1995, s. 16.
SAKALLIOĞLU, Ümit Cizre. (1996). “1983-1994: Siyasal Parti Topağrafyası”, CDTA, Cilt: 15, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 1251.
SARIER, İlker. (1999). “Zaferden Hezimete”, Sabah, (Yazı Dizisi: 21-24 Nisan 1999)
SÖNMEZ, Mustafa. (1987). Kırk Haramiler: Türkiye’de Holdingler, Gözlem yayıncılık, İstanbul.
Süleyman Demirel ile yapılan söyleşi. (1987). Tercüman, (Yazı Dizisi:11-14 Şubat 1987), s. 2.
SÜTER, Şakir. (2004). Merkez Sağda Tapu Kavgası, Maviağaç Yayıncılık, İstanbul.
TOSUN, Tanju, TOSUN, Gülgün. (1996). “Parlamenter Demokrasiden Parlamenter Bürokrasiye Geçişin Öyküsü”, Sosyal Demokrat Değişim, Temmuz-Ağustos 1996, ss. 32-34.
TOSUN, Tanju. (1999). Türk Parti Sisteminde Merkez Sağ ve Merkez Solda Parçalanma, Boyut Kitapları, İstanbul.
Turgut Özal ile yapılan söyleşi. (1986). Nokta, 31 Ağustos 1986, Yıl: 4, Sayı: 34, s. 22.
Yankı’nın Görüşü. (1986). “AP Gerçeği”, Yankı, 10-16 Şubat 1986, Sayı: 776, s. 50.
YAYLA, Atilla (2005). “Özal, Özal Reformları ve Liberalizm”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Liberalizm, Cilt: 7, İletişim Yayınları, İstanbul, s. 587.
YÜCEL, M. Serhan. (2001). Demokrat Parti, Ülke Kitapları, İstanbul.
ZÜRCHER, Eric Jan, (2003). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul.
Tezler
DIVARCI, İbrahim, (1996). Türkiye’de Siyasi Parti İdeolojisi ve Sosyal Köken İlişkileri (DYP Örnek Olayı Üzerine Bir İnceleme), Selçuk Üniversitesi S.B.E., (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
GÜLER, Filiz Demirci. (1996) Türkiye’nin Yakın Siyasetinde Bir Örnek Olay: Adalet Partisi, A.Ü. S.B.E., Ankara.
ÖZDER, Ferruh. (2006). 1980 Sonrasında Türkiye’de Muhafazakar Kimliğin Gelişimi ve Siyasal Partiler, DEÜ S.B.E., (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
http://www.aksiyon.com.tr/detay.php?id=26197 (05.01.2009)