Kadir TEMURÇİN

Hamidabat Kazasında Nüfus (1831-1917)

19. yy.’da, Osmanlı nüfusuyla ilgili iki önemli kaynak ön plâna çıkmaktadır. Bunlardan biri; 1831, 1844, 1859/1860, 1881/1882 ve 1906/1907 dönemlerine ait Genel Nüfus Sayımları, bir digeri de 1847 yılında yayımlanmaya baslayan Devlet ve 1866 yılında yayımlanmaya baslayan Vilayet Salnameleri(Yıllıklar)’dir. Bu kaynaklardan; nüfusun miktarı, hane sayısı, dinî yapısı, cinsiyet özellikleri ve köy nüfusları ile ilgili çesitli bilgileri edinmek mümkün olmaktadır. 19. yy.’da yapılan Genel Nüfus Sayımları dısında, toplam 28 adet yayımlanan Konya Vilayet Salnamesinden, Hamit Sancagına ve Hamidâbât Kazasına ait nüfus verileri edinilebilmektedir. Bu çalısmada, 1871, 1896 Vilayet Salnamelerinden ve 1917 yılına ait bir arsiv belgesinden yararlanarak edinilen köy verileri ile yapılan haritalar üzerinde nüfus sayısı ve yıllık nüfus artıs oranları gösterilmistir. Nüfusun genel yapısında oldugu gibi nüfusun dinî ve cinsiyet özellikleri de dönemler itibariyle incelenmis ve Hamidâbât Kazasının 19. yy.’da ve 20. yy.’ın ilk çeyregindeki nüfus yapısı ortaya konulmustur.

The Population in Hamidabat District (1831-1917)

Two important sources relating with population of the Ottoman Empire in the 19th century come up. One of these is the General Census of years of 1831, 1844, 1859/1860, 1881/1882 and 1906/1907, the other one is that the State Salnames was published in 1847 onwards and the Province Salnames was also published in 1866. It’s possible to have an idea on the amount of the population, the number of households, the structure of its religion, gender characteristics and village population by using these sources. Total 28 published Salnames as well as the 19th century census give us information about the population of Hamit Sub-Province and Hamidâbât District. In this study, Thanks to the 1871 and 1896 State Salnames and archives of the year 1917 it’s shown the number of village population, and the annual population growth in these maps. Like examine the general structure of the population, religion and gender of its people, so by doing this, we have put forward the structure of the population of Hamidâbât District in 19th and the earlier 20th centuries.

PDF

___

AKBAL, F., 1961, “1831 Tarihinde Osmanlı İmparatorlugu’nda İdari Taksimat ve Nüfus”, Belleten 15, No. 60, 628, Ankara. AKSU, F., 1936, Isparta İli Yer Adları, İlkadım Basımevi, Isparta. AKYOL, İ.H., 1940, “Tanzimat Devrinde Bizde Cografya ve Jeoloji”, Tanzimat, s.511-571, İstanbul. BARKAN,Ö.L., 1941, “Türkiye’de İmparatorluk Devirlerinin Nüfus ve Arazi Tahrirleri ve Hakana Mahsus İstatistik Defterleri”, İktisat Fak. Mecmuası, C.II, S.1, s.20-39, İstanbul. BASBAKANLIK OSMANLI ARSİVİ(BOA), Evkaf Defterleri Katalogu(EV), No:12348. BEHAR, C., 2003, Osmanlı İmparatorlugu’nun ve Türkiye’nin Nüfusu (1500-1927), DİE Yayınları, Tarihi İstatistikler Dizisi C:2, Ankara. BÖCÜZADE, S. S.,1983, Kurulusundan Bugüne Kadar Isparta Tarihi, Serenler Yayınevi, s.114, İstanbul. BUTLİN, R.A., 1993, Historical Geography, s.1, London. CUİNET,V., 1892, Sandjak De Hamid-Abad, Turquie D’Asie Geographie Administrative, C.1, s.846-847, Paris. DEVLET ARSİVLERİ, Fon Kodu:272-12-37-17-7, Ankara 1917. ELDEM, V., 1994, Osmanlı İmparatorlugu’nun İktisadi Sartları Hakkında Bir Tetkik, Türk Tarih Kurumu Yayınları. VII.Dizi, S.96, s.10-11, Ankara. ELİBÜYÜK, M., 1990, Türkiye’nin Tarihi Cografyası Bakımından Önemli Bir Kaynak, Mufassal Defterleri, Cografya Arastırmaları Cilt 1, Sayı 2. s.11-42, Ankara.
ELİBÜYÜK, M., 2000, Matematik Cografya, Ekol Yayınevi, s.57, Ankara. GÖKÇE, T., 2000, XVI ve XVII. Yüzyıllarda Lazkiye (Denizli) Sancagı, Türk Tarih Kurumu Yayınları XVI.Dizi S.23, s.52, Ankara. GÜMÜSÇÜ, O., 2001, XVI. yy. Larende(Karaman) Kazası’nda Yerlesme ve Nüfus, TTK. Basımevi, s.144-145, Ankara. GÜRAN, T., 2003, Osmanlı Devleti’nin İlk İstatistik Yıllıgı-1897, DİE Yayınları, Tarihi İstatistikler Dizisi C.5, Ankara. HARİTA GENEL KOMUTANLIGI, 1965, 1/250000 Ölçekli Topografya Haritası, NJ 36-9, NJ 36-5, Ankara. ISPARTA VALİLİĞİ, 2004, Isparta-2003, Bizim Büro Basımevi, s.434, Ankara. KARAL, E.Z., 1997, Osmanlı İmparatorlugu’nda İlk Nüfus Sayımı-1831, DİE Yayınları, s.11-125, Ankara. KARPAT, K., 2003, Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikler , Tarih Vakfı Yurt Yayınları, No:133, s.47-60, İstanbul. KONYA VİLÂYET SALNAMESİ, 1871, 1882, 1884, 1886, 1892, 1896, 1899, 1906, 1914. ÖZDEMİR, A., 2005, 19. yy. Ortalarında Keçiborlu Kazası’nın Sosyal ve Ekonomik Durumu, S.Demirel Üniv. Sos. Bil.Ens. Yük. Lis. Tezi, Isparta. SUNGUR, M., 1998, Isparta Sancagı’nın İdari ve Demografik Yapısı, Gazi Üniversitesi Sos. Bil. Ens. Yük. Lis. Tezi, Ankara. SÜLDÜR, E., 1951, İkinci Isparta Tarihi, Üstün Sanat Mat., s.7, İzmir. TEMURÇİN, K., 2004, Isparta İli Ekonomik Cografyası, Ankara Üniv. Sos. Bil. Ens. Doktora Tezi, s.89, Ankara. TÜMERTEKİN, E., 1994, Ekonomik Cografya, İst. Ünv. Ed. Fak. Yay., s.118, İstanbul. YURT ANSİKLOPEDİSİ, 1984, Isparta Maddesi, C.5, İstanbul.