Mehmet KÖÇER

Ağrı İsyanı (1926-1930)

Cumhuriyetin ilanından sonraki yıllarda Türkiye'de çeşitli ayaklanmalar meydana gelmiştir. Devlet Doğu illerinin sosyal, kültürel ve ekonomik sorunlarına çareler aramaya çalışmışsa da bu illerde yaşayan şeyh ve ağalar, dış unsurların kışkırtmalarıyla devlete karşı ayaklanmışlardır. Ağrı isyanı bunlardan dış desteğin yoğunluğu ve Kürtçülük yönüyle ön plana çıkmıştır.

The Ağrı Rebellion (1926-1930)

There have been some rebellions in Turkey after the declaration of Republic. Although Turkish Republic has always tried to solve the social, cultural and economic problems in Eastern Anatolia, the religious and local leaders living in that area rebelled with the provocation of foreign forces. Ağrı rebellion is one of the rebellions which was supported by opinion of separatism.

PDF

___

Akgül, Suat, Dersim İsyanları ve Seyit Rıza, Ankara 2001.
Aksin, Abtülahat, Atatürk'ün Dış Politika ilkeleri ve Diplomasi, Ankaral991.
Aybars, Ergun, Yakın Tarihimizde Anadolu Ayaklanmaları, İstanbul 1988.
Bulut, Faik, Devletin Gözüyle Türkiye'de Kürt İsyanları, İstanbul 1991.
Cöhce, Salim, "Büyük Ermenistan'ı Kurma Projesinde Kürtlere Biçilen Rol", I. Milletlerarası Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da Güvenlik ve Huzur Sempozyumu (Elazığ 27-28-29 Mart 2000) Bildiriler, Elazığ 2000, s. 511-525.
Doğanay, Rahmi, "Cumhuriyet Dönemi İsyanlarının Mahiyeti", Türkiye'nin Güvenliği Sempozyumu (Elazığ 17-19 Ekim 2001) Bildiriler, Elazığ 2002, s. 253-262.
Düstur, Üçüncü Tertip, C. 7.
Edmonds, C. J., Kurds, Turks and Arabs, London 1957.
Fritz, Kürtlerin Tarihi (Çeviren: Sinan Şanlıer), İstanbul 1992.
Genelkurmay Belgelerinde Kürt İsyanları, C. II., İstanbul 1992.
Kalafat, Yaşar, Şark Meselesi Işığında Şeyh Said Olayı, Ankara 1992.
Karabekir, Kâzım, Kürt Meselesi, İstanbul 1995.
Küçük, Yalçın, Kürtler Üzerine Tezler, İstanbul 1990.
Ögel, Bahaeddin, H. Dursun Yıldız v.d., Türk Millî Bütünlüğü İçerisinde Doğu Anadolu, Ankara 1986.
Rişvanoğlu, Mahmut, Saklanan Gerçek, C. II, Ankara 1994.
Sadilli, Vedat, Türkiye'de Kürtçülük Hareketleri ve İsyanlar, Ankara 1980.
Saray, Mehmet, Türk-îran İlişkileri, Ankara 1999.
Soysal, İsmail, Türkiye'nin Siyasal Antlaşmaları, C. L, Ankara 1983.
Süslü, Azmi, "Rum-Ermeni-Hoybun İşbirliği ve Anadolu'daki Toplu Mezarlar", Belleten, C. LVII, S. 218 (Nisan 1993), s. 241-247.
Toplu, Abdülhadi, Tarih İçinde Anadolu Sakinleri ve İsyanlar-Ayaklanmalar, Ankara 1996.
Türk İstiklal Harbi VI ncı Cilt İstiklal Harbinde Ayaklanmalar (1919-1921), Ankara 1974.
Türkmen, Zekeriya, "Birinci Dünya Savaşı Öncesinde İttihat ve Terakki Hükümetinin Doğu Anadolu Islahat Projesi ve Uygulamaları", Yedinci Askerî Tarih Semineri (İstanbul 25-27 Ekim 1999) Bildirileri, C. II, Ankara 2001, s. 239-268.
Van Bruinessen, Martin, Kurdistan Üzerine Yazılar (Çev. Nevzat Kıraç v.d.), İstanbul 1995.
Yıldız, Zekeriya, Kürt Gerçeği, İstanbul 1992.