Malatya İlindeki Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Yetiştiricilerin Sosyo-Ekonomik Durumu
Bu araştırma, Malatya ilindeki koyun yetiştiricilerinin sosyo-ekonomik durumlarını ve işletmelerin yapısal özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla 192 adet işletme araştırma kapsamında değerlendirilmiş ve sahipleriyle yüz yüze anket gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, yetiştiricilerin %63.1’inin 31-50 yaş arasında, %70.2’sinin ilkokul mezunu ve %76.5’inin 5 ve daha fazla hane halkına sahip olduğu tespit edilmiştir. Bu araştırmada, ağılların %63.5’inin müstakil ve %30.7’sinin eve bitişik olduğu, %49.5’inin doğu- batı uzun eksenli yapıldığı, %86.3’ünün kapalı olduğu, %60.9’unun ise “I” şeklinde tasarlandığı saptanmıştır. Ayrıca, ağılların %89.6’sının enlerinin 10.0 m ve daha az, %61.0’inin boylarının 20.0 m ve daha az, %53.1’inin ise yüksekliklerinin 2.1-3.0 m olduğu tespit edilmiştir. Ağılların %55.0 oranında pencere-havalandırma koşullarına, %71.3 oranında havalandırma bacasına, dinlenme yerlerinde 1 m2 ve daha az (%92.0), gezinti yerinde ise 2 m2 ve daha az (%41.4) kuzusuz koyun başına alana sahip oldukları belirlenmiştir. Çok büyük çoğunluğunda (%92.1) ayak yıkama havuzu ve banyoluk bulunmayan işletmelerde, veteriner hekimlik hizmetlerinden sürekli değil hastalıklarla başa çıkılamayan durumlarda yararlanıldığı (%83.3), aşılama programlarına ise çok yüksek oranda (%95.5) riayet edildiği ve en fazla zorunlu aşıların yaptırıldığı (%97.7) saptanmıştır. Ayrıca, yetiştiricilerin çözüm üretilmesini istedikleri en önemli sorunlar mera sorunu (%68.7) ve damızlık temini (%16.2) olarak belirlenmiştir. Yetiştiricilere yönelik eğitim çalışmalarının daha fazla ve devamlı yapılması sayesinde problemlerin zaman içerisinde büyük ölçüde çözüme kavuşabileceği kanaatine varılmıştır.
Structural Characteristics of Sheep Farms and Socio-Economic Status of Breeders in Malatya Province
This research was carried out to determine the socio-economic status of sheep breeders and the structural characteristics of the farms in Malatya. For this purpose, 192 farms were evaluated by face-to-face survey that was conducted with the owners. It was determined that 63.1% of the breeders were between the ages of 31-50, 70.2% of them graduated from primary school and 76.5% of respondents had 5 or more households. It was also determined that 63.5% of the barns were detached and 30.7% were adjacent to the house, 49.5% were built with an east-west long axis, 86.3% were closed, and 60.9% were designed as "I" shape. In addition, it was determined that 89.6% of the barns had a width of 10.0 m or less, 61.0% had a height of 20.0 m or less, and 53.1% had a height of 2.1-3.0 m. It was observed that, 55.0% of barns had window-ventilation conditions, 71.3% had ventilation shafts. According the study 92.0% of pens had 1 m2 or less area in their resting places and 41.4% of them had a promenade area of 2 m2 or less for per sheep without lamb. Additionally, there were no foot washing pools and baths (92.1%), veterinary services were not used on regular basis except for situations where diseases cannot be overcame (83.3%), vaccination programs are followed at a very high rate (95.5%), and mandatory vaccines most (97.7%). The most important problems that the breeders wanted to be solved were the pasture problem (68.7%) and the obtaining appropriate breeding sheep (16.2%). It had been concluded that the problems can be solved over time, to a large extent, by conducting more and more training activities for breeders.
___
- 1. Anonim. “Hayvansal üretim istatistikleri”. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayvansal-Uretim- Istatistikleri-Aralik-2020-37207/ 06.04.2021.
- 2. Köseman A, Şeker İ. Malatya ili sığır koyun ve keçi yetiştiriciliğinin mevcut durumu. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 2015; 29: 137-143.
- 3. Anonim. “DAP Bölgesi Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvancılık Yatırım Havzaları Master Planı Raporu”. T.C. Kalkınma Bakanlığı DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Erzurum, 2016.
- 4. Şahinli MA. Konya İlinde Koyunculuk Faaliyetine Yer Veren Tarım İşletmelerinin Ekonomik Analizi ve Koyunculuk Faaliyetinde Etkili Olan Unsurların Saptanması. Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011.
- 5. Cengiz F, Karaca S, Kor A, Ertuğrul M. Arık İZ, Gökdal Ö. Küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde değişimler ve yeni arayışlar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015, Ankara.
- 6. Altınçekiç ŞÖ. Bursa İli Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri ve Refah Ölçütleri Açısından Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2014.
- 7. Demir PA, Işık SA, Aydın E, Yazıcı K, Ayvazoğlu C. Ardahan ilinde koyun yetiştiriciliğinin sosyo ekonomik önemi. Van Veterinary Journal 2015; 26: 141-146.
- 8. Tüfekci H, Olfaz M. Kastamonu ili küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin sorunları ve çözüm önerileri. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology 2015; 3: 577-582.
- 9. Tamer B, Sarıözkan S. Yozgat merkez ilçede koyunculuk yapan işletmelerin sosyo-ekonomik yapısı ve üretim maliyetleri. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 2017; 14: 39-47.
- 10. Karadaş K. Şanlıurfa ilinde koyunculuk işletmelerinin sosyo-ekonomik durumu: Siverek ilçesi örneği. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2017; 7: 268-279.
- 11. Özyürek S, Türkyılmaz D, Dağdelen Ü, Esenbuğa N, Yaprak M. Erzincan ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunlarının işletme büyüklüğüne göre incelenmesi. Akademik Ziraat Dergisi 2018; 7: 219-226.
- 12. Özsayın D, Everest B. Koyun yetiştiriciliği yapan üreticilerin sosyo-ekonomik yapısı ve koyunculuk faaliyetiyle ilgili uygulamaları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 2019; 22: 440- 448.
- 13. Çiçek A, Erkan O. Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1996.
- 14. Anonim. SPSS 22.0. Statistical Package in Social Sciences for Windows, 2015, Chicago, USA. 15. Karakaya E, Kızıloğlu S. Küçükbaş hayvancılık işletmelerinin örgütlenme yapısı Bingöl ili örneği. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 2014; 1: 552-560.
- 16. Aydıner R. Küçük Menderes Havzası Koyunculuk İşletmelerinin Yapısal Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Aydın: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2018.
- 17. Tüfekci H. Yozgat ili küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal durumu ve geliştirme olanaklarının belirlenmesi. Hayvansal Üretim 2020; 61: 91-100.
- 18. Ceyhan A, Şekeroğlu A, Ünalan A, ve ark. Niğde ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 2015; 18: 60-68.
- 19. Dellal G, Eliçin A, Tekel N, Dellal İ. “GAP Bölgesinde Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinin Yapısal Özellikleri. Tarım ve Orman Bakanlığı Proje Raporu 2002”. https://kutuphane.tarimorman.gov.tr/vufind/Record/20126/ 28.10.2021.
- 20. Dönmez O. Bursa İli Koyunculuk İşletmelerinin Yetiştiricilik Açısından Yapısı. Doktora Tezi, Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2008.
- 21. Köseman A, Şeker İ. Malatya ilinde sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu I: Yapısal özellikler. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 2016; 30 (1): 05-12.
- 22. Tölü C, Daş G, Yurdabak S, ve ark. Türkiye’nin Önemli Hayvancılık Bölgelerinden Biga Koyunculuğuna Genel Bir Bakış. V. Zootekni Bilim Kongresi, 5-8 Eylül 2007, Van.
- 23. Karakuş F, Akkol S, Van ili küçükbaş hayvancılık işletmelerinin mevcut durumu ve verimliliği etkileye
- sorunların tespiti üzerine bir araştırma. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2013;18: 9-16.
- 24. Gül S, Örnek H. Gaziantep ilinde küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinin yapısal özellikleri I. Koyun yetiştiriciliği. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2018; 23: 306-314.
- 25. Sever R. Malatya’daki hava kirliliğine coğrafi bakış. Doğu Coğrafya Dergisi 2008; 13: 59-76.
- 26. Karaman S, Ulutaş Z, Şirin E, Aksoy Y. Tokat yöresindeki ağılların yapısal ve çevre koşulları yönünden durumu ve geliştirme olanakları üzerine bir araştırma. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 2012; 29: 29-41.
- 27. Şahinli MA. Koyunculuk sürü yönetimi: Karaman ili örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 2014; 29:113-120.
- 28. Şişman CB, Yılmaz F, Gezer E. Bolu yöresindeki küçükbaş hayvan barınaklarının yapısal durumu ve geliştirme olanakları. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 2009; 6: 179-189.
- 29. Akçapınar H. Koyun Yetiştiriciliği. Yenilenmiş 2. Baskı, Ankara: İsmat Matbaacılık, 2000.