Türk Hakimiyetinin Şam’ın Fizikî Yapısına Katkıları

Tarihî dönemler içerisinde Şam, coğrafî konumu itibariyle çevresindeki büyük medeniyetlerin cazibe merkezi olmuştur. Buraya hâkim olan her kavim, kendi eserlerini bırakmıştır. Türkler yoğun ve şuurlu olarak, iskân amacıyla bu bölgeye VIII. ve IX. asırda yerleşmişler ve bölgedeki en güçlü siyasî teşekkülleri oluşturmuşlardır. Bölgedeki Türk hâkimiyeti, Tolunoğulları Devleti ile başlamış ve İhşidîlerle devam etmiştir. Daha sonra sırasıyla bu bölgeye Eyyübîler, Selçuklular, Memluklular ve nihayetinde Osmanlılar hâkim olmuştur. Bölgenin Türk hâkimiyeti altına geçmesinden sonraki dönemlerde, bölge esaslı bir imar faaliyetine sahne olmuştur. Daha önceden yapılan eserlerin tamirinin yanı sıra, Türkler bölgede pek çok eser ortaya koymuşlardır. Bu çalışmada, Şam’ın geçmişindeki Türk varlığı ana hatları ile ortaya konulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Şam, Dimaşk, Suriye, Selçuklu, Osmanlı

Turkish Domination’s Additions to Damascus’ Physical Structure

Damascus in historical periods, geographical location, has been the center of attraction at the great civilizations around. This region seized every tribe, leaving their works. Turks intense and consciously, for the purpose of settlement in this region VIII. and IX. century and settled in the region have created the most powerful political formations. Turkish domination in the region, began with Tolunogullar State İhşidîlerle continued. Then the Ayyubids in this region, the Seljuks, Mamluks, and eventually took control of the region was conquered by the Ottomans. Subsequently the expiration of the region under Turkish rule, the region has witnessed a substantial development activity. Repair works done previously, as well as many works have demonstrated the Turks in the region. In this study, the main lines were analyzed by the Turkish existence in the history of Damascus

Keywords:

Damascus, Şam, Syria, Seljuk and Ottoman,

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Sadaret-Meclis-i Vala Evrakı, Dosya No:84, Gömlek No:74
______,Yıldız-Perakende Başkitabet Dairesi Maruzat, Dosya No:52, Gömlek No:59.
______,Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı, Dosya No:28, Gömlek No:31.
______,Sadaret Mühimme Kalemi Evrakı, Dosya No:22, Gömlek No:100.
______,Sadaret-Mühimme Kalemi Evrakı,Dosya No:277, Gömlek No:38.
______,Sadaret-Umum Vilayet Evrakı, Dosya No:476, Gömlek No:69. Genel Eserler
Ali, Muhammed Kürd. Hıtatü’ş-Şam, C.I,Beyrut,1969.
Bazili, Suriye ve Lübnan ve Filistin Tahte’l-Hükmi’t-Türkî Mine’n-Nahiyeteyni es-Siyasiyeti ve’t-Tarihiyeti, Tercüme: Yusr Cabır, Darü’l-Hadese Beyrut, 1988.
Bederan, Eş-şeyh Abdülkadir. “Manademetu’t-Talali ve Masaretu’l-hayal”, el- Müctema’ül-Arabi yi’t-Telif ve Dırasati ve’t-tercümeti Kısmü’d-dırasati Ferü’l- Mektebi’r-reisiyeti, Dımaşk,1985.
Cöhce, Salim. “Doğu Akdeniz Çevresinde Türk Hakimiyetinin Tesisisi”, Ortadoğu’da Osmanlı Dönemi Kültür İzleri Uluslar arası Bilgi Şöleni Bildirileri, C.I,V.I,Atatürk Ankara,2001,s.139;164. Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları
Çaşin, Mesut. Suriye Arap Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri, Avrasya Dosyası, Cilt 2, Sayı 3, Ankara, Sonbahar 1995.
Evliya Çelebi. Evliya Çelebi Seyahatnamesi, On üçüncü Kitap, Türkçeleştiren: Zuhuri Danışman, İstanbul, 1971.
Faroqhi, Suraiya. Hacılar ve Sultanlar (1517-1638), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1995.
Hartmann, R. Şam Maddesi, İslam Ansiklopedisi, Cilt 11, Milli Eğitim Bak. Yay, Ankara, 1997.s.299-303.
Hitti, Filip. Târîhü Suriye ve Lübnan ve Filistin, Tercüme: Kemal el-Yazıcı, C.II Darü’s-Sakafe Beyrut, 1983.
İhsanoğlu, Ekmeleddin. Suriye’de Modern Osmanlı Sağlık Müesseseleri, Hastaneler ve Şam Tıp Fakültesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.
Kirişcioğlu, Fatih. Suriye Türkleri, Avrasya Dosyası, Cilt 2, Sayı 3, Ankara, Sonbahar 1995.
Lithgow, William; The Total Discourse Of The Rare Adventures, London, 1640. Çev, Tanju Sarı, Gezginlerin Gözüyle Bir İmparatorluk, İstanbul, 1998.
Manaz, Abdullah. Suriye’nin Başkenti Şam’da Türk Dönemi Eserleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1992.
Öztürk, Nazif. Suriye Türkleri, Yeni Türkiye - Türk Dünyası Özel Sayısı II, Yıl 3, Sayı 16, Ankara, Temmuz - Ağustos 1997.
Sevim, Ali. Ünlü Selçuklu Komutanları: Afşin, Atsız, Artuk ve Aksungur, Ankara,1990.
Şemseddin Sami. Kamûsü’l-‘alâm, Dördüncü Cilt, İstanbul, 1306.
Suriye Vilayeti Salnamesi. H.1311 (1894) Tarihli
Şeyh Ahmed el-Bedirî el-Hallâk. Berber Bedirî’nin Günlüğü 1741-1762 / Osmanlı Taşra Hayatına İlişkin Olaylar, Çeviren:Hasan YÜKSEL, Ankara, 1995.
Yazıcı, Talip.”Emeviyye Camii”,Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.XI,108- 110.